Төңкеріс. Пьесалар

?ази. Осымен до?арса? ?айтедi, хазiретi шейх? Б?гiнгiге жетер…

?абдуррахман. О не дегенi?iз! Б?л тек бастама ?ана. Хал?ымыз ?ылмыс пен к?на?а белуарынан батып ж?р. Жергiлiктi т?рме iстi бол?ан ?ылмыскерлерге лы? толы, ?азiр онда ая? басар жер жо?. Ара? iстеп сататындар мен iшетiндер, есiрткi тарататындар мен наша?орлар, жез?кшелер мен зина?орлар, ??мар ойын ?йымдастырушылар мен ойнаушылар, пара алушылар мен пара берушiлер, а?шаны ?сiмге берушiлер мен а??ау е?бекшiлдердi алуан т?рлi ?ит?р?ы ?дiстермен алдап байитын арамтама?тар, кiсi ?лтiрушiлер мен зорлаушылар, ?рылар мен адам тонаушылар, еркек пен еркек жынысты ?атынас?а т?сушiлер, ?йел мен ?йел ?осылып отбасын ??рушылар ж?не сол сия?ты т?рлi-т?рлi аз?ындар ?здерiнi? соттарын тосып отыр. Осындай ?ылмыскерлер мен аз?ындардан арылмай бiз на?ыз ислами мемлекет ??ра алмаймыз. Сонды?тан ерiнбей, шаршамай-шалды?пай, бiлегiмiздi т?рiп алып iске кiрiсейiк.

?ази. Жарайды, ?келi?дер келесi ?ылмыскердi.

Шейхтi? к?мекшiлерi бiр жас келiншектi алып келедi. Осы жерде имам Ас?ар келедi.

?абдуррахман. (?азиды? жанында?ы бос орынды н?с?ап) Хазiретi имам, келi?iз, мiне сiздi? орны?ыз. (Ас?ар отырады, оны? екi к?зi ?ылмыскерде)

?ази. Б?л келiншектi? ?ылмысы неде?

Ас?ар. Не б?лдiре ?ойды екен б?л бала?

?абдуррахман. О хазiретi имам! Сiз адамны? сырт?ы пiшiнiне ?арама?ыз. Осындай, т?к бiлмегенсiп, ?лбiреп т?р?андарды? iшiнде ?лген ит жатады. Б?л о?ба?ан жа?а ту?ан н?рестесiн перзенханада тастап кетiптi.

Ас?ар. (не дерiн бiлмей ?алып) М-м… кеткен екен бiр ?ателiк… жас ?ой…

?ази. Ку?герлер бар ма?

?абдуррахман. Бар. Бiр д?рiгер ж?не екi медбике.

Ку?герлер жа?ындайды. Д?рiгер ер адам.

?ази. (д?рiгерге) Сiз мына келiншектi? ?з н?рестесiн перзентханада тастап кеткенiн растап ку?лiк етесiз бе?

Д?рiгер. И?, ?ш??ду, ку?лiк етемiн – б?л келiншек ?з баласын перзентханада тастап кеттi.

?ази. Жа?сы. (медбикелерге) Ал сiздер ше?

Екi медбике. (бiрлесiп) ?ш??ду, ку?лiк етемiз – б?л келiншек бала табысымен одан бас тартты да тастап кеттi.

?ази. Жа?сы, сiздер кете берi?iздер. (келiншекке) Бала?ды неге тастап кеттi?? К?йеуi? ?айда?

Келiншек. К?йеуiм жо?. Менi бiр жiгiт алдап кеттi – аламын дедi де екi?абат болып ?ал?анда тастап кеттi. Сосын, баланы асырай алмайтын бол?асын оны тастау?а м?жб?р болдым.

?абдуррахман. Б?л себеп емес. Айнала?а ?арашы – не? Ж?рт баласын асырай алмай аштан ?ырылып жатыр ма? Б?л не сандыра?ы?? Неке ?иыспай еркектi? ?ойнына неге жатты?? (келiншек ?ндемейдi) Ал, жарайды, шайтанны? аз?ыруына ?шыра?ан екенсi?, некесiз бiр аз?ынны? ?ойнына жат?ан екенсi?, екi ?абатты болып ?ал?ан екенсi?, бала тап?ан екенсi? – не болмай жатыр ?азiргi заманда. Неге сен ?зi?нi? с?биi?дi, бейк?н?, титтей н?ресте?дi тастап кеттi?? Содан кейiн ?алай жер бетiн басып ж?ремiн деп ойлады??! (келiншек т?мен ?арап ?ндемейдi, шейх ?ази?а б?рылады) ?андай жаза та?айындайсыз?

?ази. Ж?з д?ре.

Ас?ар. Мен м?ндай жазамен келiспеймiн. Ж?з д?ре дегенi?iз – ол ?лiм жазасымен бара-бар! Елу д?ренi? ?зi жетiп жатыр б?л бала?а.

?абдуррахман. Жо?, хазiретi имам! Б?л жерде аяушылы? дегендi ?ою керек. ?ылмыскерлердi аяп бiз ?о?амды д?рыс жол?а бастай алмаймыз.

Ас?ар. ?ылмыскер ?ылмысына сай жаза алу?а тиiстi. Баланы тастап кеткенi ?шiн ?лiм жазасына ?ию?а бола ма?

?абдуррахман. Ал м?ны? некесiз б?тен еркектi? ?ойнына жат?анын ?айда ?оясыз? Сiздi?ше, ол ?ылмыс емес пе? Б?л жазамен бiз бала тастап кететiндерге ?оса зина?орлар?а да саба? бермекпiз. ?лде сiз зина?орлы?ты ?олдайсыз ба?

Ас?ар. Жо?, ?олдамаймын. Б?л баланы алда?ан жiгiт ?айда екен? Оны да жауап?а тартып осы ж?з д?ренi екеуiне б?лiп беру керек.

?абдуррахман. Ол сабазы? iсiн тындырып алып iзiн суытыпты. О?ай ??тылдым деп ж?р ?ой, сiр?. Алланы? жазасынан ??тыла алмасын бiлмейдi ?ой ол сорлы. (к?мекшiлерiне) Сонымен, ?ази ж?з д?ре та?айындады. Апары?дар, берi?дер ?ылмыскердi? тиiстi жазасын!

Халы? та?ы шуласып кетедi.

Бiр дауыс. Ойбай-ау! Ж?з д?реге б?л бейшара шыдай ма?! ?лiп кетпей ме!

Екiншi дауыс. И?, ?айдан шыдасын! Б?лар оны ?дейi ?лтiрейiн деп т?р!

?абдуррахман. Тынышталы?дар! Егер ажалы келсе – ?лер. Ал егер сызы?ына жетпесе – тiрi ?алады, ?мiрiн жа?адан бастайтын м?мкiндiк алады. Не болса да б?л бейба??а хайыр – жа?а айт?ан жо?пын ба, Алла та?ала ?ылмыскердi екi рет жазаламайды деп!

Келiншек. (?зiн не тосып т?р?анын жа?а ?ана т?сiнгендей тiзерлеп отыра кетiп) А?атай! К?кетай! Кешiрi?iз! Мен ж?з д?реге шыдай алмаймын. ?лiп кетемiн!

?абдуррахман. ?лсе? – ?рем ?ап! Сенi? жер бетiнде ж?ргенi?нен не пайда? Егер сен ?з iшi?нен ту?ан бала?ды аямай тастап кетсе? – бiз сенен не ?айыр к?те алма?пыз? ?зi? ойлашы – кiмге сенi? ?мiрi? ?ажет? Бiздi? жа?а ?о?амымызда сендей к?кектерге орын жо?!

Келiншек. (е?iреп жылап жiбередi) Кешiрi?iзшi! Мен баламды ?айтып аламын! Б?гiн барып аламын! ?азiр барамын! Т?сiндiм ?ателiгiмдi, т?сiндiм!

?абдуррахман. ?й, ?ара?ым! Кiм ендi о баланы са?ан бередi? Бiр рет тастап кеткен м?й?ыла?а баланы сенiп беруге бола ма? (топ?а б?рылып) Бiздi? ислами автономиямызда балалар ?йi деген, тастанды бала деген болмайды. Балалар ?йiндегi б?кiл балаларды бiз, «?л-хизб» партиясыны? м?шелерi, ?зара таратып алды?. Мен ?зiм бiр ер бала мен бiр ?ыз баланы асырап алдым. Бiз сол балаларды на?ыз м?сылман етiп т?рбиелеймiз. (к?мекшiлерiне) ?й, не?ып т?рсы?дар?! Апары?дар, байла?дар ба?ан?а! Берi?дер ?дiл жазасын!

?ызметшiлер келiншектi с?йреп ба?ан?а апарып байлайды. Екi жендет екi жа?ынан сабай бастайды. Келiншек жылайды, шы??ырып ай?айлайды, бiраздан со? тек ы??ылдап ы?ырсы?аны ?ана естiледi, ая?тарында т?ра алмай, кiсендерде асылып салбырап ?алады, бiраздан кейiн м?лдем ?нi ?шiп ?оз?алыссыз ?алады. Халы? тол?ып, кейбiрелер: «Жетер! То?таты?дар! Хайуандар! Жауыздар!» деп жатыр.

?абдуррахман. Кiм б?л жерде жауыз? А? Сендер не бiлесi?дер?! Осы с?здi айт?ан адам кезiнде тастанды бала болды мекен? Шырылдап осы д?ниеге келе сала, ?зiн ту?ан анасы оны т?рк етiп тастап кеттi мекен? Содан есейiп жiгiт бол?анша, «Анам келiп менi алып кететiн шы?ар…» деген ?мiт пен «Жо?! Ол келмейдi. Мен о?ан керек емеспiн, мен б? д?ниеде ешкiмге керек емеспiн!» деген ?асыреттi? арасында дел-сал болып ж?рдi мекен? А? (халы? ?ндемейдi) ?ндемейсi?дер! Ал мына алдары?да т?р?ан адам, (?зiн ?зi с?? сауса?ымен н?с?айды) «жауыз» деп жаз?ыр?ан адам кезiнде сондай тастанды бала бол?ан, сол адам к?ндердi? к?нiнде, есейiп, жiгiт болып, ?зiн ту?ан анасы… анасы емес-ау! ?зiн ту?ан аз?ынны? ендiгi келмейтiнiне, ендiгi алып кетпейтiнiне к?зi жеткенде о?ан «Жауыз!» деген. Сосын сондай жауздарды тудыр?ан, сондай аз?ындар?а жол берiп ?ой?ан ?о?ам?а со?ыс жарияла?ан. Жи?ад жарияла?ан! ?зiнен ту?ан баласын тастап кететiн жауыздар?а жи?ад жарияла?ан! Мiне, б?гiн сол жи?адты? да уа?ыты келдi…

Осыны айтып ол айналып кетедi. Ж?ртта ?н жо?. ?зiнi? дауысын ретке келтiрiп ?абдуррахман с?зiн жал?астырады.

?абдуррахман. Егер бiз б?л ?ылмысты жазаламай, тастанды балаларды? саны азаймайды. Сендерге сол керек пе? А? Неге ?ндемей ?алды?дар? Ендеше ?ара?дар – ойнас жасап бала тауып, бейк?н? с?бидi тастап кеткендерге бiздi? ислами мемлекетiмiзде аяушылы? болмайды!

Халы? ?ндемейдi. Ж?з д?ре берiп жендеттер то?тайды. ?ызметшiлер келiншектi? ?олдарында?ы кiсендi а?ытады – ол сыл? етiп ??лап т?седi.

?абдуррахман. Д?рiгердi ша?ыры?дар! (носилка ?ста?ан екi санитар ертiп д?рiгер келедi де ?йелдi? пульсын бай?айды, кеудесiне ??ла?ын тосады да орнынан т?рады) Не?

Д?рiгер. ?тiп кеттi… (ала?андарымен бетiн сипайды)

?абдуррахман. (бетiн сипайды) Алла?? акбар!

Сахнада?ы барлы? ж?рт беттерiн сипап «Алла?у акбар» дейдi. Топты? iшiнде к?бiр-к?бiр, гу-гу ??гiме басталып кетедi. Санитарлар келiншектi? ?ан-?ан бол?ан м?йiтiн носилка?а салып алып кетедi. ?абдуррахман ?стi-басын ?а?ып орнына ?айтып келедi.

Жамал. (топты жарып шы?ып шейхты? алдына келiп то?тайды) ?анпезер! ?анiшер! Тойды? ба ?ан?а, ??з?ын? Осыдан кейiн кiм сенi м?сылман, момын дейдi?

?абдуррахман. ?шiр ?нi?дi, арсыз ?атын! (?олында?ы ?амшыны сермеп ?алады да, лезде есiн жиып, к?терген ?олын т?мен т?сiредi)

Жамал. (шейхке ?мтыла) ?р! ?р! Жы? д?реге! Саба! Неге то?тап ?алды??! ?р, ?ыр, ?лтiр, жендет! ?оры?паймын сенен! (шейх терiс айналып кетедi, Жамал ?зiн сабыр?а ша?ыру ма?сатымен жа?ында?ан Ас?арды итерiп жiбередi) Осы с?мды?ты? б?рi сенi? мойны?да! Сен б?рiне кiн?лiсi?! Сен осыны? б?рiне жол аш?ан. Сенiмен бiр отбасылы? бол?анша м?лдем байсыз ?ткенiм арты?. (?абдуррахман?а) Мен б?л ?аладан кетемiн. Балаларымды да ?алтырмаймын. Б?л ?ала жын-шайтанны? ордасына айналды, б?л жерде денi д?рыс адам?а орын жо?.

?абдуррахман. Жа?сы. ?азiр сiздi стадион?а жеткiземiз, онда ?аладан шы?уды тосып отыр?ан бiраз адамдар бар. Сосын арнайы к?лiкпен ?аланы? сыртына шы?арып тастаймыз. ?рi ?арай ?айда баруы?ызды ?зi?iз бiлi?iз (бiр к?мекшiсiне) Мына кiсiнi балаларымен бiрге стадион?а апарып таста.

Ас?ар. Жамал! То?та! ?аладан ?лi бiр де бiр адам шы?арыл?ан жо?. Стадион миналанып тастал?ан. Онда?ы б?кiл халы? ?лiмге кесiлген. Оларды? б?рi аманат ретiнде ?сталып отыр. ?ала?а шабуыл жасалса стадион б?кiл т?т?ындармен бiрге к?кке ?шады. Ал шабуыл жасалады, ?ашан екенiн бiлмеймiн, бiра? жасалатыны ха?.

Жамал. Солай ма! (?абдуррахман?а) Ал хазiретi шейх не деп едi? «?аладан кеткiсi келетiндер стадион?а жиналсын, содан арнайы к?лiкпен облыс орталы?ына жеткiземiз» деп едi ?ой. Соны? б?рi ?тiрiк бол?аны ма? М?сылман?а, хазiретi шейхке ?тiрiк айту?а бола ма?

?абдуррахман. М?сылманны? к?пiрге ?тiрiк айт?аны айып емес. Мен м?сылмандар мен к?пiрлердi айырып алу ?шiн солай iстедiм.