Төңкеріс. Пьесалар

?абдуррахман. Менен несiн с?райсыз – б?л жерде ?ази сiз емес пе! Шари?ат за?ы бойынша жаза берi?iз. Та?айында?ан жаза?ыз тым же?iл болса, немесе орынсыз кешiрiм жасаса?ыз Алла?ты? алдында жауап бересiз.

?ази. И?, и?, ?рине. Ал б?л бала?а он д?ре берiлсiн.

?абдуррахман. (к?мекшiлерiне) Апары?дар ба?ан?а, со?ы?дар он д?ре!

Халы? шуласып кетедi. «Аяса?даршы, ?аршадай баланы ?алай сабайсы?дар!» «М?лдем с?би ?лi, ?алай ?ана ?олдары? к?терiледi?!» деп жатыр.

?абдуррахман. Тынышталы?дар! Б?л не шу? Он д?реден ешкiм ?лмейдi. ?айта жа?сы саба? болады. ?зiне де, бас?а ?ыз балалар?а да. Жандары? ашыса б?рын ?айда болды?дар? Неге жала?аш ж?ргiзiп ?ойды?дар балалары?ды? Осыларды? барлы?ы сендердi? алдары?да ж?рмеп пе едi! Жала?аштанып, к?н??а белуарынан батып ж?ргенде аямады?дар, ал ендi ?дiл жаза аларында аяп ?алыпсы?дар. (к?мекшiлерiне) Не?ып т?рсы?дар? Апары?дар, байла?дар ба?ан?а.

?ызметшiлер ?ызды ба?ан?а кiсендейдi де, жендет ?ызды? жалынып-жалпай?анына, к?з жасына ?арамастан д?ре со?ады. Халы? гу-гу. Сонсо? б?л ?ыз да босатылып ж?йiне кетедi.

?ази. Ендi кiм бар?

?абдуррахман. Келесi ?ылмыскердi ?келi?дер.

Шейхты? к?мекшiлерi бiр жас жiгiттi алып келедi.

?ази. Б?л жiгiттi? ?ылмысы неде?

?абдуррахман. Б?л ?ры. ?алта ?а?ып тазартатын ?ры, ?олыны? жылбыс?асы бар. Бiр азаматты? к?м?жнiгiн ?рлап жат?ан жерiнде ?сталыпты.

?ази. Ку?герлер бар ма?

?абдуррахман. Бар. Ку?герлер, жа?ында?дар. (екi ку?гер келедi)

?ази. Б?л ку?герлер сенiмдi ме?

?абдуррахман. ?лбетте! Б?л м?сылмандарды бiздi? хазiретi имам сенiмдi адамдар деп сипатта?ан. Екеуi де б?рыннан намазхан екен.

?ази. Жа?сы. (бiрiншi ку?герге) Мына жiгiттi? ?рлы? жаса?анын ?з к?зi?iзбен к?рдi?iз бе?

?рлан?ан адам. (топты? iшiнен шы?ып ?азидi? жанына келедi) ?рине! Б?л ?рыны? ?олынан мен ?зiм ?стап алдым. Мен б?л жiгiттi ?атал т?рде жазалауы?ызды с?раймын. (шейхке) Мен сiздi ж?з пайыз?а ?олдаймын. Б?л ?рылар мен ?ылмыскерлер ?бден ??тырып алды. Осылай ?атал жаза ?олданып тыймаса болмайды.

?абдуррахман. Тыямыз, бiз ендi б?кiл ?ылмысты тыямыз. Ол ж?нiнде ешкiм к?м?нданбасын. Ал сiз орны?ыз?а бары?ыз, шари?ат сотыны? ж?мысына кедергi жасама?ыз.

?рлан?ан адам. Жа?сы, мен кеттiм. (кетедi)

?ази. (бiрiншi ку?герге) Мына жiгiттi? ана кiсiнi? к?м?жнiгiн ?рла?аны ж?нiнде ку?лiк етесi? бе?

Бiрiншi ку?гер. И?! Б? жiгiттi? ана кiсiнi? к?м?жнiгiн ?алтасынан алып шы??анын мен ?з к?зiммен к?рдiм.

?ази. К?м?жнiгiн ?рлады ма, ?лде ?алтасынан алып шы?ты ма?

Бiрiншi ку?гер. (та?ыр?ай ?арайды) Сiз ?ызы? екенсiз. Осы екi с?здi? ?андай айырмашылы?ы бар?

?ази. Айырмашылы? бар. Егер б?л жiгiт к?м?жнiктi ?рласа, ?ш??ду – «б?л жiгiт жа?а?ы м?сылманны? к?м?жнiгiн ?рлады» деп ку?лiк ет. Ал егер ол к?м?жнiктi ж?й ?алтадан алып шы?са, онда м?селе бас?а.

Бiрiншi ку?гер. (мырс етiп к?ледi, топта?ылар да о?ан ?осылады) ?ры к?м?жнiктi ж?й ала ма?

?абдуррахман. Ку?гер, сiз мыс?ылдамай ?азиды? с?ра?ына д?рыс жауап берi?iз.

Бiрiншi ку?гер. (к?лкi пыша? кескендей тиылады) Жарайды. ?ш??ду, ку?лiк етемiн – б?л жiгiт жа?а?ы м?сылманны? к?м?жнiгiн ?рлады.

?ази. Жа?сы. (екiншi ку?герге) Ал сiз не дейсiз?

Екiншi ку?гер. И?, ?ш??ду, ку?лiк етемiн – б?л жiгiт жа?а?ы м?сылманны? к?м?жнiгiн ?рлады. Мен базарда сауда жасаймын, ал б?л жiгiт ?рдайым сонда ж?редi, ж?не ж?й ж?рмейдi, сатушыларды да, сатып алушыларды да ?ан ?а?сатып ж?редi. ?олынан шап берiп ?стал?ан к?нде де ??тылып ж?рдi. Б?ны? ?рлы?ы ж?нiнде б?кiл базар бiледi, тек мына екумiзден бас?а ешкiм ку?гер бол?ысы келмедi. Илла?и, осы жiгiт ?ры! Баукеспе ?ры!

?абдуррахман. Мiнеки, бiз ?рыларды ?шкерелеп жазалауды? орнына ?ылмысын жасырып ба?амыз. Содан кейiн «?ылмыскерлер саны к?ннен к?нге артып бара жатыр» деп байбалам саламыз. Жа?сы, сiздер боссыздар. (ку?герлер кетедi)

?ази. (?ры?а) Ал, жiгiтiм, сен не дейсi??

?ры. Кешiрi?iз, мен ендiг?рi еште?е ?рламаймын.

?абдуррахман. Сен ?зi неге ?рлы?пен айналысасы?? ?рламаса? аштан ?атасы? ба?

?ры. Жо?. ?атпаймын…

?абдуррахман. ?лде ж?мыс iстей алмайтын м?гедекпiсi??

?ры. Жо?, мен ??рылыста ж?мыс iстеймiн.

?абдуррахман. Жала?ы? аз ба? Отбасы?ды асырау?а жетпей ме?

?ры. Жетедi. Отбасы дейтiн ешкiмiм жо?. ?ке-шеше, а?айын-туысым жо?, мен ?зiм жетiмдер ?йiнде т?рбиеленгем. Ж?не ?лi ?йленген жо?пын.

?абдуррахман. Онда не керек са?ан?! Не жетпейдi?

?ры. Бiлмеймiн. (о? ?олын к?терiп) Менi? ?рлы?ыма мына ?олым кiн?лi. Осы ?олымнан к?ретiн болдым! К?лiк iшiнде, базарда, ?йтеуiр к?пшiлiк iшiнде ж?рсем болды – дуылдап ?ышиды-ай кеп. Содан бiрде?е жым?ырма?анымша ?ышуы басылмайды! Не iстерiмдi бiлмеймiн!

?абдуррахман. Не iстеуi?дi сен бiлмесе? бiз бiлемiз. (?ази?а) ?андай жаза та?айындайсыз?

?ази. Б?л жiгiттi? ?олын бiлезiктен шауып таста?дар. Содан кейiн ?рлауын ?оймаса екiншi ?олынан да айрылады.

?абдуррахман. Д?рыс! (?ры?а) Ж?р, жазайы? ?олы?ны? ауруын. ?андырайы? ?ышуын.

?ры. А?ай! Шаппа?ызшы ?олымды! Мен ендi еште?е ?рламаймын.

?абдуррахман. И?, и?, мен б?л с?зi?е ?бден сенемiн. Жал?ыз сен емес – ?олы?нан айырыл?аны?ды к?рген кез келген адамны? ендi ?рлы??а баруы екiталай. Сонды?ан да бiз шари?ат сотын енгiзiп отырмыз. (к?мекшiлерiне) Не ?ып т?рсы?дар? Орында?дар ?азиды? ?кiмiн.

К?мекшiлерi жiгiттi ойбайлатып апарады да ?олын дi?ге ?ояды. Жендет балтаны к?терiп, ?ай жерден шабатынын к?здеп бiраз т?рады. Жiгiт аппа? ?удай болып ?арап т?р. Жендет балтасын тарс еткiзiп т?сiргенде, демiн iшiне тартып т?р?ан жiгiт ай?айлап жiберiп орнынан атып т?рады да, ?ан саула?ан ?олын екiншi ?олымен ?ысып алып зытып бередi. Халы? шуласып кетедi.

Бiр дауыс. ?й! То?таты?дар ?лгiнi! ?ансырап ?ледi ?ой! ?уып жетiп ?олын та?у керек! (бiр-екi жiгiт ?рыны? со?ынан кетедi)

Екiншi дауыс. О?ба?андар! ?анiшерлер!

?шiншi дауыс. ?анпезерлер! Хайуандар!

?абдуррахман. Ей! Сендер не бiлесi?дер?! Б?л жiгiттi бiз жазалады деймiсi?дер? Жо?! Оны Алла? та?ала жазалады! Ж?не б?л жаза Жаса?анны? ра?ымы. Б?л жiгiт ?олынан айрылды, ал оны? есесiне шайтанны? аз?ыруынан ??тылды. Ол ендi ?рлы? жасамайды, к?н?сiн ?зiнi? ?анымен жуып-шайып адал ?мiр с?руге м?мкiндiк алды. Иншалла, Алла? ендi м?ны? ?ылмыстарын кешiредi. ?йткенi Алла? адамды екi рет жазаламайды. Т?сiндi?дер ме ендi? (к?мекшiлерiне) К?нi, ?келi?дер келесi ?ылмыскердi