Төңкеріс. Пьесалар

Г?лн?р. Бiлмеймiн. Папам имам емес пе едi…

Жамал. Имам болса не?!

Иван. Жо?, Ас?ар а?а еш?айда кетпеуге тиiстi. О кiсi…

Жамал. Сен ?лi осындамысы??! Иван! ?з отбасымызды? м?селесiн ?зiмiзге шешуге р??сат беретiн шы?арсы?!

Иван. А! И?, и?… кешiрi?iз. Ал, мен кеттiм… (кетiп бара жатып есiк алдында б?геледi, Г?лн?р да келесi б?лменi? есiгiнi? алдында то?тап, екеуi бiр мезгiл бiр-бiрiне ?нсiз ?арап т?рады да шы?ып кетедi)

Мария. (?лын к?зiмен шы?арып салып Жамал?а б?рылады) И?, б?ларды тез арада то?татпаса, б?лдiредi талай iстi!

Жамал. То?тататын шы?ар. Президент б?л б?лiкке жай ?арап отырады деймiсi?. Бiр шара ?олданар.

Мария. И?, ?кiмет ?арап отырмайды. Жарайды, мен кеттiм. ?лгi Лариса ?айда ж?р екен? Соны аламын да кетемiн. Облыста?ы а?ама барып уа?ытша паналармыз. Ал Ваня ?ал?ысы келсе – ?алсын. Ендi ол бала емес.

Жамал. (??рбысын шы?арып салып) Аман-сау кездескенше, Мария. Жолдары? болсын.

Мария. Сау бол. Сендерге де о? сапар тiлеймiн. М?мкiн, жа?ын арада ?айтып келiп кездесермiз.

Жамал. М?мкiн… (Марияны? со?ынан есiк жабылысымен) Ия, м?мкiн жа?ын арада кездесермiз. Ал, м?мкiн, бiз еш?ашан бiр-бiрiмiздi к?рмеспiз. Алла бiледi, ендi не болатынын…

?шiншi к?рiнiс

Мешiт ала?ы. Ала? темiр тормен ?оршал?ан. Арт?ы планда мешiттi? ?имараты. Темiр шарба?ты? о? жа?ынан ?кiмшiлiктi? ?имараты к?рiнiп т?р, оны? т?бесiнде ислам дiнiнi? жасыл туы желбiреп т?р. Ала?да, мешiттен берi ?арай, интiрескен халы?, к?бiне м?сылманша киiнген ер-жiгiттер мен ?ыз-келiншек. Арасында орта жаста?ы а?айлар мен же?гейлер, а?са?алдар мен ?жейлер де бар. Оларды? да кигенi шапан мен та?ия, кимешек пен хижап. Сахнаны? бiр жа?ында ?йiлiп жат?ан ж?дыры?тай ж?мыр тастар, екiншi жа?ында – адам?а д?ре со??анда кiсендеп ?оятын ба?ан. Ж?мысшылар а?ашты? дi?iн алып келiп ?ояды. Та?ы бiр ж?мысшы ?асапшыны? балтасын ?келiп дi?ге ?адайды. Дi? мен балтаны к?рген ж?рт шуласып кетедi.

Топты? iшiнен бiр дауыс. Мына балта мен дi? не ?шiн керек?

Екiншi дауыс. ?ылмыскерлердi? басын шабу ?шiн!

Бiрiншi дауыс. Кет ?рi!

Екiншi дауыс. И?! Б?лар сенi «?ке-к?ке» демейдi. ?ылмысты болды? ба, к?н??а батты? ба – ?олма ?ол басы?ды алады.

?шiншi дауыс. ?й! Т?к бiлмесе? ж?ртты бекер д?рлiктiрмей ж?й т?р. Балта мен дi? ?рыларды? ?олын шабу?а керек.

Бiрiншi дауыс. Б?се! Басын шабады дегенi…

Халы? та?ы да гу-гу. Ала?ны? бiр жа?ын ?оршап «?л-хизб» партиясыны? ?арулы жаса?тары келiп сап ??рады. Оларды? белдiктерiнде тапанша, ?олдарында резе?ке шо?пар. Ал ала?ны? екiншi жа?ына автомат асын?ан гарнизон сарбаздары келiп сап т?зеп жатыр. Сахнаны? бергi бетiнде, к?рермендерге ?ырын берi?кiреп ?стел т?р, оны? бiр жа?ында ?ш орынды?, орта??ысыны? ар?асы ?ал?ан екеуiнен биiгiрек. ?ази келiп орта??ы орынды??а жай?асады. Оны? со?ынан, ?олында арнайы д?птерi бар хатшы келедi де ?азиды? сол ?олында?ы орынды??а отырып, д?птерiн ашып, ?аламын алып бiрде?е жаза бастайды. Оларды? со?ынан, к?мекшiлерiн ертiп ?абдуррахман шейх келедi. Шейхтi? ?стiнде шапан, басында с?лде, ая?ында м?сi, ?олында ?амшы.

?абдуррахман. (о? ?олын ?амшысымен бiрге кеудесiне басып) Ассаламу ?ал?йк?м!

Топтан бiр-екi дауыс. Уа ?ал?йк?м ассалам!

?абдуррахман. М?сылмандар! А?айындар! Б?гiнгi к?н тарих?а кiретiн к?н. ?йткенi ?азiр, бiздi? жерiмiзде бiрiншi рет, шари?ат соты ?тпек. Бiз к?п уа?ыт за?сыз ?мiр с?рдiк. ?лгi б?рын?ы за?-сыма? бiздi? адамдарды тек аз?ындыруымен болды. ?йткенi ол за?сыма?тарды адамдар ойлап шы?ар?ан. Ал шари?ат за?ы – ол Алла?ты? за?ы! Кейбiреулер ол за?ды тым ?атал дейдi. Б?л жал?ан! ?тiрiк! Шари?ат за?ы – е? ?дiл за?. И?, на?ыз ?ылмыскерлер мен к?н??арлар ?шiн ол ?атал болар. Алайда, бейк?н? адамды б?л за? жазаламайды. Мына м?сылманды мен ?зiмнi? ?мiрiмен ?ази етiп та?айындадым. Б?л кiсi шари?ат за?дарын жа?сы бiледi. ?ази, б?рын?ы сот-сыма?тар?а ?ара?анда ?те ?дiл, за?ны? б?рмалауына жол бермейдi, пара алмайды, ?йткенi ондай ?ылмыс ?шiн Алла?ты? алдында жауап бередi. ?рине, б?рын?ы сот-сыма?тар да Жаса?анны? алдына барады, бiра? олар оны бiлмедi, олар о?ан сенбедi. Олар ?здерiнi? ?ылмыстарын ж?рт?а бiлдiрмей ба?ты. Алайда, Алла?тан еш н?рсенi жасыра алмайтынын ойламады. Ал, ендi к?п с?зге бармай, Алла?ты? атымен бастайы?. Бисмилл??!

?ази. Бисмилл??! (?шiншi орынды? шейх ?шiн ?ойыл?ан деп ойлап сол орынды?ты н?с?ап) Келi?iз, хазiретi шейх, отыры?ыз.

?абдуррахман. Жо?, б?л орын?а бiздi? хазретi имам отырма?. Ол кiсi сiзге к?мек к?рсетедi. (жанында?ы бiр к?мекшiсiне) К?не, мешiтке барып кел, имам?а сот басталайын деп жатыр, тезiрек жетсiн де. (к?мекшi кетедi)

?ази. И?, и?, тезiрек жетсiн де! (шейхке) Ал, бастайы?! Кiм бар?

?абдуррахман. (?амшысымен м?сiнi? ?онышын а?ырын сабап т?рып, жанында?ы к?мекшiлерiне) К?не, ?келi?дер ?ылмыскерлердi.

К?мекшiлерi екi ?ызды алып келедi. Бiрiншi ?ызды? б?тында денесiмен бiр болып жабыс?ан, ар?ы жа?ынан б?кiл б?ксесi ай?ын к?рiнiп т?р?ан «лосина» деген дамбал т?рiздi бiрде?е. Толы? ?ызды? ??йры? жа?ы тырсиып т?р. Екiншiсi тым жас, б?тында джинсы, джинсы мен ?стiндегi топик деген ?ыс?а бiрде?енi? арасы ашы?, ?ызды? кiндiгi к?рiнiп т?р. Толы? ?ыз ашулы, ал жас ?ызды? ж?зi ?рейлi.

?абдуррахман. Б?л не деген батпан ??йры?, ен далада жат?ан ??йры?! (?ызды? майлы ??йры?ынан ?амшымен тартып жiбередi – ?ыз шы??ырып ?алып ж?л?ынады, бiра? екi жа?ынан ?стап т?р?ан шейхтi? екi к?мекшiсi жiбермейдi)

Бiрiншi?ыз. А-ай! Неге ?расыз?!

?абдуррахман. ?рма?анда не iстейiн? Сипа деймiсi??

Бiрiншi?ыз. Жо?, сипамай-а? ?ойы?ыз. Бiра? неге ?расыз, мына ?амшы?ыз жаман тидi ?ой. И-и…

?абдуррахман. Ендеше неге к?тi?дi ашып ж?ресi??

Бiрiншi ?ыз. Ашып ж?рген жо?пын.

?абдуррахман. ?й! Ашпа?анда не ?алды? Арт жа?ы? тырсиып анадайдан менмендеп ай?айлап т?р?ан жо? па! (халы??а ?арап) Б?л баланы? ата-анасы бар ма? Анасы кiм екен ?зi?

Топтан бiр ?йел шы?ып шейхтi? жанына келiп то?тайды.

?ызды? анасы. (к?з жасын с?ртiп) Мен… мен б?л бай??сты? шешесi.

?абдуррахман. ?ызы?ызды ?алай т?рбиелегенсiз? ?алай ?ана мына т?рiмен к?шеге жiбергенсiз?

?ызды? анасы. Е-е… б?лар ?азiр бiздi ты?дай ма? Мода солай болды дейдi. К?йлек кисе?шi десем, арт жа?ы?ды жапса?шы десем, «менi? арт жа?ым ?демi, сексуальный, оны жауып ?айтемiн?» дейдi. Немесе «барлы?ы ?зiмнi? байлы?ым – ешкiмнен ?рлап ал?ан жо?пын» дейдi.

?абдуррахман. О Алла?! А?ыр заманы? жа?ын болар. ?ыздарымызда мынадай был?ылда?ан батпан ??йры?тан бас?а байлы? ?алмаса, а?ыр заманны? келмесi не?! А?ыл, парасат, инабат, ?ят, – б?рi ?дiрем ?алды. ?аза?ты? ?ызына т?н ажарлы келбет, с?лу дидар, бота к?з, ?алам ?ас, ойма? ерiн, к?рiктi де сымбатты бейне – м?ны? б?рiнi? ?ажетi болмай ?алды. Ма?тан т?татын бiр-а? байлы? ?алды – тек мынадай, майдан тырсылдап жарылайын деп т?р?ан к?т! (та?ы да ?ызды? арт жа?ынан ?амшымен салып ?алады; ?ыз та?ы да шы??ырып б?л?ынады)

?абдуррахман. (?азиден) Хазiретi ?ази, мына ?ыз?а ?андай жаза та?айындайсыз?

?ази. Жиырма д?ре берiлсiн.

?абдуррахман. Д?рыс. (?ызды ?стап т?р?ан к?мекшiлерiне) К?неки, апары?дар, берi?дер тиiстi д?ресiн. Айт?ан а?ыл ??ла? ар?ылы ?онбаса санасына – арт жа?ынан ?онатын шы?ар.

Шейхты? к?мекшiлерi ?ызды д?ре со?атын ба?ан?а апарып ?олдарын кiсендейдi. Жендет ?ызды ?амшымен ?ра бастайды. Бiра?, ?рысы тым ?лсiз.

?абдуррахман. (жендеттi? жанына жетiп барып) ?й, м?ны? не? Д?ренi осылай со?а ма? Сен м?ны ?амшы?мен сипап т?рсы? ?ой.

Жендеттi орнынан ы?ыстырып ?ызды ?амшыны? астына алады ?ыз ай?ай?а басып ала?ды басына к?тердi, о?ан ?арайтын шейх жо?, д?ренi? санын жария санап т?р. Халы? гу-гу, кейбiреуi к?лiп жатыр, кейбiреулерi ?ызды кекетiп бiрде?е деп жатыр, кейбiреулерi шейхпен бiрге д?ре санап т?р. Д?ре со?ылып бол?асын жендеттер ?ызды босатады, ол арт жа?ын ?стап, а?са?дап ж?йiне кетедi. Ол жылап барады, топты? iшiнен ?ызды кекетiп-м??атып жатыр, ?ыз олар?а бiрде?е деп жауап ?атып барады.

?абдуррахман. (?азиды? жанына оралып келiп, екiншi ?ыз?а) Кiндiгi? неге ашы?, ??! (?ызды? кiндiк т?сын к?здеп ?амшысын сермейдi, ?ыз шы??ырып жiберiп, iшiн екi ?олымен басып, б??ып ?алады, оны ?стап т?р?ан шейхтi? к?мекшiлерi оны? бойын т?зетiп т?р?ызады)

Екiншi ?ыз. А?атай! ?рма?ызшы! Кешiрi?iз, мен ендi кiндiгiмдi ашпаймын. Кешiрi?iз, а?атай, кешiрi?iз, мен ендi д?рыс киiнiп ж?ремiн! (жылап жiбередi)

?абдуррахман. Киiнесi?, ?рине киiнесi?! Ендi жал?ыз сен емес, барлы? ?ыз-келiншек адам сия?ты киiнiп ж?ретiн болады. (?ази?а) Мына ?ыз?а ?андай жаза та?айындайсыз?

?ази. Бала тым жас екен. Сонды?тан бiрiншi ретке кешiрсек ?айтедi?