Төңкеріс. Пьесалар

Жiгiттер. Л? ил??? иллала?, М?хаммад расулулла?!

?абдуррахман. (о? ?олыны? ж?дыры?ын жо?ары к?терiп отырып к?терiнкi дауыспен) Алла?? Акбар!

Жiгiттер. Алла?? Акбар!

?абдуррахман. Алла?? Акбар!

Жiгiттер. Алла?? Акбар!

?абдуррахман. Алла?? Акбар!

Жiгiттер. Алла?? Акбар!

Бас?а бiр есiк ашылып бiр жiгiт Ас?арды ертiп кiредi. Имамны? ?стiнде тон, басында б?рiк – осыны? б?рi к?ннi? ?ыс екенiн ай?ындап т?р.

Ас?ар. Ассалам? ?алайк?м, м?хтарам жама?ат!

Жама?ат. (бiрауыздан) Уа ?алайк?м ассалам!

?абдуррахман. (имамды ?арсы алып, с?лемдесiп екi ?олын бередi) Ассалам? ?алайк?м.

Ас?ар. (шейхты? ?олын алып) Уа ?алайк?м ассалам. Менi? есiмiм Ас?ар. Мен осы ?аланы? мешiтiнi? имамымын. Менi осында ша?ыр?ан сiз бе?

?абдуррахман. (Ас?арды? сырт?ы киiмiн шешiсiп есiктi? жанында?ы iлгiшке iлiп жатып) И?, мен. Асеке, сiзбен таныс?аныма ?те ризамын. Менi? есiмiм ?абдуррахман. Мен бiздi? ?йымымызды? шейхiмiн.

Ас?ар. ?йымымызды?? ?андай ?йымды айтасыз? Мына жiгiттердi? киiмi бiрт?рлi ?ой. Сiздер ?зi ?ай жа?тан келiп едi?iздер?

?абдуррахман. Асеке, жо?арлаты?ыз. Отыры?ыз. Сосын саспай ??гiмелесейiк. (екеуi залды? бiр жа?ында?ы кiлем т?сеп тастал?ан жерiне жай?асады, жiгiттер де жаттыры?тырушыны? белгiсiмен ?атар-?атар, мешiтте отыр?андай имам мен шейхтi? ?арсы алдына отырады) Б?л жiгiттер ж?й жiгiттер емес. Б?л жiгiттер – бiздi? партиямызды? негiзi, орталы?ы, ж?дыры?ы.

Ас?ар. Ол ?ай партия айтып т?р?аны?ыз?

?абдуррахман. «?л-хизб» партиясы.

Ас?ар. ?л-хизб? Ондай партия бар ма едi?

?абдуррахман. Бар. Ендi бар деп есептеуге болады. Бiра? б?ны бiзден бас?а ешкiм бiлмейдi. Мiне, к?рдi?iз бе, бiз сiзге е? ма?ызды ??пиямызды ашып отырмыз.

Ас?ар. Сонда не? Партия?ыз ??пия партия ма? Тiркеуден ?тпеп пе едi?

?абдуррахман. (мырс етiп) ?андай тiркеудi айтып отырсыз?

Ас?ар. ?андай тiркеу болушы едi? За? бойынша кез-келген ?йым ?дiлет министрлiгiнде тiркеуден ?туге тиiстi. Тiркелмеген партия за?сыз саналады.

?абдуррахман. Бiзге ондай тiркеу ?ажет емес. Ал за?ды-за?сызды?ына келсек… бiздi? мемлекетiмiзде ?азiр б?рi за?сыз. ?йткенi сiздi? за? деп отыр?аны?ыз за? емес. Алла?ты? бiр-а? за?ы бар – ол шари?ат за?ы. Бiз сол за??а ж?гiнемiз, сол за?ды ??птаймыз, сол за?мен ?мiр с?ремiз, ж?не сол за?ды мемлекет за?ы ету ?шiн к?ресемiз.

Ас?ар. М-м… Бiра? бiздi? мемлекет – зайырлы мемлекет, ал шари?ат за?ын ?абылдау ?шiн б?кiл мемлекет ж?йесiн ?згерту керек. Ата за?ымызды ?згерту керек.

?абдуррахман. Мiне, сол мемлекет ж?йесi мен ата за?ды ?згерту ?шiн бiз осы партияны ?йымдастырды?.

Ас?ар. Сонда ?алай оларды ?згертпексiздер?

?абдуррахман. Т?сiлдер к?п. М?селен, мемлекеттiк т??керiс н?тижесiнде билiктi ?ол?а алып мемлекеттiк ж?йенi де, за? ж?йесiн де ?згертуге болады.

Ас?ар. Т??керiс?! Сiз мемлекеттiк т??керiс ?йымдастырайын деп ж?рсiз бе?

?абдуррахман. И?, ол да м?мкiн. Бiра? ?зiрше м?ндай ма?сат бiздi? к?н т?ртiбiмiзде т?р?ан жо?. Бiз жа?а ?ана ??рыл?ан ?йымбыз. Партия ?лi жас, ?атарымыз ?лi аз. Ал мемлекет билеу ?шiн мы?да?ан жа?тастарымыз болуы керек. Ал сол жа?тастарымыз шари?ат за?ын бiлуi тиiс. Осында отыр?ан жiгiттердi? ?зi сол за?ды д?рыс бiлмейдi. Ал менi? барлы?ына ?олым тимейдi, мен ?йымдастыру ж?мысынан шы?а алмаймын. Сонды?тан да бiз сiздi ?зiмiздi? ?атарымыз?а ша?ырып отырмыз, осы жiгiттерге ?стаз болы?ыз деп ?сыныс жасап отырмыз. Сiздi? дiни бiлiмi?iз жо?ары, сiз б?лен жыл М?кк?-М?динада д?рiс алды?ыз, ендi шари?атты сiз бiлмесе?iз кiм бiлмек?

Ас?ар. Жiгiттер, сiздер ?ауiптi жол?а т?сiпсiздер. ?рине, мен бiзде ислами мемлекеттi? ??рыл?анын ?олдаймын. Бiра? шари?ат за?ын т??керiс ар?ылы орнату?а ?арсымын. Б?л жол ?лкен ?ант?гiске апарып со?ады. Мемлекеттiк ж?йенi, за?ды ?згерту бейбiтшiлiк т?рде ж?зеге ас?аны ж?н. Ж?не де сол за??а бiртiндеп к?шу керек, е? алдымен ?о?ам сол за?мен ?мiр с?руге дайындалып, да?дылану керек. ?азiргi бiздi? ?о?ам шари?ат за?ымен ?мiр с?руге дайын емес. Бас?а ?лт ?кiлдерiн айтпа?анда да бiздi? хал?ымыз дайын емес. Ж?не де халы?ты сол ?шiн айыптау?а да болмайды. Шари?ат за?ынан аластатыл?анына бiр жарым, екi ?асырдай уа?ыт ?ттi. А?и?атына ж?гiнсек, ?аза? жерiнде шари?ат за?ы толы? т?рде еш?ашан ?олданыл?ан да емес. Ж?не де бiздi? мемлекетiмiзде бас?а ?лт ?кiлдерi, бас?а дiн ?стан?ан миллионда?ан адамдар бар. Олар?а шари?ат за?ымен ?мiр с?р деген д?рыс бола ма?

?абдуррахман. Шари?ат за?ы орна?аннан кейiн сол ?лт ?кiлдерi, бас?а дiн м?шелерi сол за??а ба?ын?ысы келмесе ?здерiнi? ата мекенiне, отанына ?айтсын. Бiз ешкiмдi ерiксiз ?стамаймыз. Жал?ыз олар емес – ?аза?ты? iшiнде м?сылман бол?ысы келмейтiн к?пiрлердi де ?стамаймыз. Бiра? ?азiр ?ай ?аза?тан с?рамаса? – м?сылманмын дейдi. Ал сол м?сылман ?алай ?мiр с?рiп жатыр? Сiз ?зi?iз бiлесiз – бiздi? ?о?амымыз ислам дiнiнi? ?а?идаларынан м?лдем алыс жерде ж?р. Бiздi? халы? айдалада адасып ж?р. ?бден азып-тозып, жынойна??а, к?н??а белуарынан батып, не о?ын, не солын бiлмейдi. ?ыз келiншектерiмiз к?шеде тыр жала?аш ж?р деуге болады, отандастарымыз ?бден жабайы т?рге айналудан аз а? ?алды. Ендi осылай бiр он жылдан кейiн к?шеде, ж?ртты? к?зiнше бiр-бiрiне, мал ??сап артылып жатса ?ажап емес. Б?л мас?араны то?тату керек. ?алай? Мен, шари?ат за?ын ?абылдап, ?атал болса да ?дiл жазаларды? к?шiмен то?тат?аннан бас?а жол к?рiп т?р?ан жо?пын.

Ас?ар. И?, сiздi? айт?аны?ыз орынды болар. Алайда адам, ?ай ?лтты? ?кiлi болмасын, ?андай дiн ?стануын ?зi шешуi керек. Ж?не де ?андай за?мен ?мiр с?рудi халы? ?зi шешуi тиiс. Сонды?тан сiз партия?ызды ?азiргi за? бойынша тiркеп, халы? арасында ?гiт-насихат ж?ргiзiп, ашы? сайлау н?тижесiнде билiкке келгендерi?iз ж?н. Еш?андай ?арулы к?терiлiссiз, ?ан т?гiссiз, м?селен, партия?ызды? м?шелерiн м?жiлiс депутатты?ына сайлап, парламент к?пшiлiгiн ??рып, за? ?згерту ар?ылы мемлекеттiк ж?йенi ?згертуге болады. Ал ?о?амны? б?зыл?анына келсек… ?о?амды, адамдарды д?рыс жол?а к?шпен, зорлы?пен т?сiре алмайсыз, олар?а тиiстi т?рбие беру керек, Алланы? жолын к?рсету керек, содан кейiн олар ?здерi де сол тура жол?а басады.

?абдуррахман. Бiздi? ?азiргi за? ж?йесi екiж?здi. Егер де бiз, сiз айт?андай, м?жiлiске сайланып, парламент к?пшiлiгiн ??рып ата за? ретiнде шари?ат за?ын е?гiземiз десек, президент «б?л парламент за?сыз» деп жариялайды да таратып жiбередi. ?азiргi за? о?ан сондай ???ы? берiп т?р. Мен ол ж?нiнде еш к?м?нiм жо?. Ж?не де сiздi? н?с?ап отыр?ан жолы?ыз – тым ?за? жол. М?селен, сiз осы ?аланы? мешiтiнi? имамы бол?аны?ыз?а бес жыл болыпты. Сол мерзiмде жама?аты?ыз ?анша пайыз?а ?стi?

Ас?ар. Мен ондай арнайы есеп ж?ргiзген жо?пын.

?абдуррахман. Сонда да… ж?й, тек м?лшерлеп айт?анда, неше пайыз?а ?стi сiздi? жама?ат? Ж?не оны? саны ?стi ме?

Ас?ар. ?суiн ?стi ?ой… тек… мойындау керек – айтарлы?тай к?п ?скен жо?.

?абдуррахман. Мiнеки! Менi? естуiмше, осы ?ткен бесжылды?та м?сылман ?атарына он бес, к?п болса, жиырма адам ?тiптi. Ал сол адамдарды на?ыз м?сылман деуге бола ма? Оларды? к?бi ж?й тек Ж?мабектер ?ой.

Ас?ар. (та?ыр?ап) Ж?мабектер?! ?андай Ж?мабектер?

?абдуррахман. (к?лiп жiбередi, онымен бiрге б?лмеде отыр?андар да к?ледi) Ж?мабек дегенiмiз ла?ап атама, ол – тек ?ана ж?ма намазына ?атысушы, к?нделiктi бес намазын ?темейтiн м?сылман-сыма?.

Ас?ар. Мен сiздi? б?лай мыс?ылдауы?ызды ?олдамаймын. Адам кейде дiнге тiкелей жолмен емес, к?рделi де, ?за? та жолдармен келедi. Мен ?шiн сол сiз айт?ан «ж?мабектердi?» ы?ыласы, ниетi ?ымбат. Тек сол ниеттерiн Алла та?ала ?абыл алса екен деп тiлеймiн. Ал сiздi? солар?а жо?арыдан т?мен ?ара?аны?ыз д?рыс емес, б?л к?з?арас – т?к?ппарлы?ты? белгiсi. Ал Алла та?ала ??ран К?рiмде т?к?ппарларды с?ймейтiнiн айт?ан.

?абдуррахман. (?аба?ын т?йiп, дауысын зiлдендiрiп) Б?л т?к?ппарлы? емес, б?л тек жала?аш фактты мойындау. Ал сiз айты?ызшы – Алла? та?ала парыз еткен бес мезгiл намазды ?темегендердi с?йе ме? Ондай адамды м?сылман деуге бола ма?

Ас?ар. ?рине, егер кiмде-кiм ислам дiнiнi? бес парызыны? бiрiн елемесе, оны? иманы ?лкен к?м?н тудырады. Алайда, намаз о?ымайтын кiсiнi к?пiр деген д?рыс емес. Е? бастысы – адамны? ж?регiнде иманы, Алла?а деген сенiмi болу?а тиiс. Мiне, егер ондай сенiм, иман болмаса – мейлi ма?дайын жарып алсын к?нi-т?нi с?ждеге ?ойып – ол адам еш?ашан м?сылман бола алмайды.

?абдуррахман. Ал мен бiлетiн хадис шарифке ж?гiнсек, пай?амбарымыз М?хаммад, салалла?у ?алай?и уассалам, «адам мен иманны? арасында намаз т?р» деген. Я?ни, иман?а жету ?шiн адам ?уелi намазды игеруi керек.

Ас?ар. Ж?н-а?! Бiра? сол хадистi сiз бiлесiз, мен бiлемiн… ал ?арапайым адам, ?азiргi бiздi? замандасымыз бiле ме? Бiлмегенi ?шiн оны кiналау?а бола ма? Ол бала кезiнен советтiк, атеисттiк т?рбие ал?ан, совет ?кiметi тара?аннан кейiн де т?рбие мен бiлiм беру саласы атеисттiк болмаса да зайырлы т?рде ж?ргiзiлiп келедi. Сонды?тан ?арапайым азаматты намаз о?ымады? деп к?пiр ?атарына жат?ыз?ан д?рыс емес. Ал бас?а дiн ?стан?андарды алса?, м?селен, христиандарды, оларды да мен к?пiр деп есептемеймiн. ?йткенi олар да бiз сия?ты Жарат?ан?а иман келтiрiп отыр. Ал олар бес мезгiл намаз ?темейдi, к?бiсi аптасына бiр рет, жексенбi к?нi шiркеулерiне барып сыйынады. Сонда не? Оларды Жексембай дейiк пе? (б?лмеде отыр?андар к?лiп жiбередi)

?абдуррахман. (?аба?ын т?йiп к?лгендерге ?арайды – олар жым болады) Христиандарда ж?мысым жо?. Олар м?сылман емес, олар на?ыз м?шрiктер – бiр Алланы ?шеу дейдi. Олар?а айтатыным: «Бiздi? дiнiмiздi ?абылда?дар, шари?ат за?ымен ?мiр с?рi?дер, немесе бiздi? елiмiзден кетi?дер!» Бiттi ??гiме!

Ас?ар. Ал сонда олар, не ислам дiнiн ?абылдамай, не кетпей осында отыра берсе не iстейсiз? Олар бiздi? республикамызды ?здерiнi? отаны деп санайды, к?бiсiнi? ата-бабалары осында туып-?скен, ?алай сiз оларды ?з отанынан ?уасыз?

?абдуррахман. Бiз ешкiмдi ?умаймыз. Бiз тек шари?ат за?ын орнатамыз, сол за?ды ?олданамыз, ал сол за?ды мойындама?андар, сол за??а ?айшы ?рекет iстегендер ?ылмыскер деп танылып тиiстi жазасын алады.

Ас?ар. Сонда олар?а ?андай жаза бермексiз?

?абдуррахман. Шари?ат за?ы ?андай жаза берудi талап етсе, сондай жаза беремiз. М?селен, мен ?азiргi мемлекетiмiздегi за?-сыма?ты мойындамасам, со?ан ?айшы келетiн ?рекет жасасам, соны? тарауларына с?йкес жазаланамын. Бас бостанды?ымнан айырыламын ба, айып п?л т?леймiн бе, ?лде ?лiм жазасына кесiлемiн бе – оны сол тараулар бiледi. Ал бiз, билiктi ?ол?а алысымен, ?ылмыскерлерге шари?ат за?ыны? тараулары бойынша жаза та?айындаймыз. Зындан?а тастау керек пе, д?ре со?у керек пе, таспен атып ?лтiру керек пе ?лде атып тастау керек пе – соны? б?рiн шари?ат за?ы мен соты белгiлеп тиiстi жаза та?айындайды.

Ас?ар. Шари?ат за?ы к?бiнесе адамды бас бостанды?ынан айырмайды. К?бiне айып-п?л т?леумен, д?ре со?умен шектеледi. ?рыларды? ?олдарын шауып тастайды. Ауыр ?ылмыс жаса?андарды ?лiм жазасына кеседi. Кiсi ?лтiргендерге, ?лген адамны? туыстарыны? ?алауынша, немесе ??нын т?летедi, немесе ?зiн ?лтiредi. Бiра?, мен та?ы да ?айталаймын: шари?ат за?ына к?шудi ?о?ам ?зi та?дап алуы тиiстi. Ерiксiз, к?шпен, зорлы?пен ?о?амды сол за?ды ?абылдау?а м?жб?р етуге болмайды.