Төңкеріс. Пьесалар

Иван. (?арындасына бiраз ?арап т?рады, сосын оны? ?оз?алмасына к?зi жеткенсо? орнына отырады да Г?лн?р?а б?рылады) Г?лн?р, менi?ше…

Г?лн?р. Ваня, жанарлары?ды сондай ?ай?ылы ?ылмашы. Б?лай ?арайтындай еш себеп жо?.

Иван. Неге себеп жо?! Менi?ше… менi?ше, бiздi? екеумiздi? болаша?ымыз… ?алай десем екен… менi?ше, бiздi? болаша?ымыз ?те б?лы??ыр.

Г?лн?р. Неге сен солай ойлайсы??

Иван. Сен Ас?ар а?амен с?йлестi? бе?

Г?лн?р. Папаммен бе? Не ж?нiнде?

Иван. Екеумiз ж?нiнде.

Г?лн?р. (к?лiп жiбередi, о?ан Лариса ?осылады) Сен де ?айда?ыны айтады екенсi?. ?алай мен ?кеммен ондай с?з ?оз?ама?пын?

Иван. Жарайды. Ал Жамал апаймен с?йлестi? бе?

Г?лн?р. Мамам б?рiн бiледi.

Иван. Сонда ол кiсi не дейдi? ?арсы емес пе?

Г?лн?р. ?алай деп айтсам екен… сен бiлесi? ?ой, папам да, мамам да сенi ?те жа?сы к?редi. Алайда, б?л м?селе ж?й м?селе емес.

Иван. Неге? Осыны сен ?зi? ойлап тапты? ба?

Г?лн?р. Жо?. Б?л мамамны? с?зi. Ал м?селе неде? М?селе папамны? имам бол?анында.

Иван. Т?к т?сiнсем б?йырмасын! Имам болса не?..

Г?лн?р. Т?-?! Т?сiнбейтiн не бар! ?зi? ойлашы – имамны? ?ызы м?сылман емес адам?а т?рмыс?а шы?са не бол?аны?

Иван. И?, не бол?аны?! Г?лн?р, сен Ас?ар а?амен с?йлесуi? керек едi. Мен бiлемiн – ол ?арсы болмайды. (пауза) Жо?! Мен ол кiсiмен ?зiм с?йлесемiн! И?, мен ?зiм с?йлесемiн. (орнынан т?рып, кетуге ы??айланады)

Г?лн?р. (оны? ?олынан тартып орына отыр?ызады) То?тай т?р, Ваня. И?, папам ?арсылы? бiлдiрмес. Бiра? бiз оны? жа?дайын да ойлаумыз керек.

Иван. Оны? жа?дайын?

Г?лн?р. И?. Мешiттегi жама?ат не дейдi? Бiз соны да ойлауымыз керек. Папам жанында?ы а?са?алдарымен санаспай ?оймайды ?ой. Ал сол а?са?алдар екеумiздi? ?осылуымыз?а ?алай ?арайды? Мамамны? айтуынша, папам мен сол а?са?алдарды? арасында проблема пайда болыпты.

Иван. Нелiктен? Екеумiз бiр-бiрiмiздi ?нат?анымыздан ба?

Г?лн?р. (та?ы да к?ледi, о?ан та?ы да Лариса ?осылады) Жо?, ?рине! Олар ?лi екеумiз ж?нiнде еште?е бiлмейдi. Ол проблеманы тудыр?ан мамам. А?са?алдар мамамны? м?сылман ?йелге т?н киiм кимейтiнiн айтып папамны? бетiне басатын к?рiнедi. Ал мамам: «Мен мектепте п?ренже киiп ж?ре алмаймын», дейдi.

Иван. И?-?, м?селе осыншама ?иындап кетедi деп ойламап едiм. Ж?не де Жамал апай д?рыс айт?ан екен – ?алай ?азiргi заманны? ?йелi, м??алима п?ренже киiп ж?рмекшi? Б?л ми?а сыймайтын ж?йт ?ой!

Г?лн?р. Жо?, ?зiрше о?ан п?ренже ки деп т?р?ан ешкiм жо?. Папам: «?зын етек к?йлек, хиджап киi?дер» дейдi. Ал мамам: «Мен ?зын етек пен хиджап?а ?арсы емеспiн. Бiра? оларды ?йел ?з ?алауымен киуге тиiстi. Ерiксiз, д?ре астына алып киiндiрген д?рыс емес» дейдi. Мен де солай ойлаймын. Ал папам… ол болса… мен ?зi оны кейде аяймын да. Менi?ше, ол ?мiр мен дiндi с?йкестiре алмай ж?рген сия?ты. Дiн ?зiнi? ?а?идаларын ?стануды талап етедi, ал ?мiр… ол ?зi бас?а ба?ытпен кетiп бара жат?ан жо? па.

Иван. Жа?сы, ол солай-а? болсын. Алайда, егер сен ?зын етек к?йлек пен хиджап кисе? мен ?арсы болмас едiм. А?са?алдардiкi де д?рыс шы?ар – ?азiргi ?ыздар мен келiншектер тым жала?аш ж?редi. Ал егер… егер де Ас?ар а?а бiздi? ?осылуымыз?а ?арсы болса бiз не iстеймiз?

Г?лн?р. Бiлмеймiн… жо?, ол м?лдем ?арсы болмау?а тиiстi. Бiра?… (жiгiтiне ?арап к?лiмсiрейдi) Ваня, сен осы… ислам дiнiн ?абылдаса? ?айтер едi, ??

Иван. (та?ыр?а?ан кейiпте Г?лн?р?а б?кiл денесiмен б?рылады) Ислам дiнiн?! Мен?! ?абылдасам?!

Г?лн?р. И?. Неге сен соншама та?ыр?айсы?? Мешiт жама?атыны? арасында бiр орыс м?сылман бар екен, онда т?р?ан не бар?

Иван. Жо-жо?, мен ислам дiнiне еш ?арсылы?ым жо?. Алайда… бiз христиан емеспiз бе… (?арындасына ?арап ?ойып) бiз православие дiнiнi? ?кiлiмiз ?ой.

Г?лн?р. Сонда сен не – сондай дiндар адаммын дейсi? бе? Сен не – шiркеуге барып ж?рмiсi??

Иван. Жо?… бiра?…

Г?лн?р. Ваня, сен еште?енi ойлама. Мен са?ан «ислам дiнiн ?абылда» деген шарт ?ойып т?р?ан жо?пын. ?зi? бiл. Алайда, егер сен м?сылман дiнiн ?абылдаса? бiзде еш проблема болмас едi. Папама да еш?андай с?з келмеушi едi. Ал ма?ан келсек… ма?ан б?рiбiр, менi? к?йеуiм м?сылман болсын мейлi, христиан болсын мейлi, православиенi ?станатын адам болсын мейлi. Тiптi атеист болса да! М?мкiн сен ислам дiнiн ?абылда?асын ата-баба?ды сатып кетемiн деп ойларсы?. Ал менi?ше оны? б?рi т?кке т?рмайтын н?рсе. ?арашы ?зi? – ?азiргi жастар т?рлi секталар?а ?тiп жатыр. ?айда?ы жо? ку?герлер мен кришнаиттер де болып жатыр. Ал бiра?, тату-т?ттi ?мiр с?руде. Менi?ше, е? бастысы – бiз бiр-бiрiмiздi шын с?йсек, бiр-бiрiмiздi сыйлап ?тсек бол?аны. Солай емес пе?

Иван. И?-?… (с?л ойланып ?ндемей отырып ?алады)

Г?лн?р. (оны? басын сипап отырып) Ж?, ?айтесi?, ойланбай-а? ?ой. Мен ?зi сенi? басы?ды тым ?атырып жiберген сия?тымын.

Иван. Жо?, Г?лн?р. ?атыр?ан жо?сы?. ?йткенi б?л ?те ма?ызды м?селе. Бiзге ?азiр б?кiл м?селелердi? басын ашып ал?ан д?рыс болады. Ал ма?ан келсек, мен, Г?лн?р… ?зi? бiлесi? ?ой – мен сен ?шiн б?рiне дайынмын. Сен ?шiн, сенi? махаббаты? ?шiн, бiздi? болаша?ымыз ?шiн. Керек болса, ислам дiнiн де ?абылдау?а дайынбын. Ол ?шiн не iстеу керек?

Лариса. (атып т?регелiп ?ол шапала?тап жiбiредi) Ала?ай! Менi? а?ам м?сылман болады! Оны ендi с?ндетке отыр?ызады! (Г?лн?р шек-сiлесi ?ата к?ледi) С?ндетке отыр?ызады!

Иван. ?ап б?лем, мына ?ызды? ызасы ма! (орнынан атып т?регелiп ?арындасына ?мтылады, бiра? ?ыз орынды?ты айнала ?ашып ?статпайды)

Лариса. И?, и?! Сенi с?ндетке отыр?ызады. Сосын сенде мы-ына-андай са?ал болады! Мы-ына-андай сапси?ан са?ал!

Г?лн?р. (к?лкiсiн зор?а тыйып, ?арындасын орынды?ты айнала ?уып ж?рген Иванды то?татады) Ваня! Лариса! ?ойы?дар ендi. М?селе с?ндетке отыр?ызуда емес. Мен папамнан с?рап бiлейiн, ислам дiнiн ?абылдау ?шiн не iстеу керек екенiн. М?мкiн сен ?зi? онымен с?йлесерсi??

Иван. (ентiгiн зор?а басады) И?! И?! Д?рыс! Д?рыс, мен Ас?ан а?амен ?зiм с?йлесемiн. (кетуге ы??айланады) Ол ?азiр ?айда? Мешiтте ме?

Г?лн?р. То?та, отыр. Ол ?азiр ?алада жо?, жол ж?рiп кеткен. Ерте? келедi. Сонда с?йлесесi?. Тек о?ан: «Ислам дiнiн сiздi? ?ызы?ыз?а ?йлену ?шiн ?абылдаймын» деп ж?рме. Онда бар шаруаны б?лдiресi?.

Иван. ?рине, олай демеймiн. Менi м?лдем а?ыма? деймiсi?? Мен ?з ы?ыласыммен м?сылман боламын. ?йткенi мен Ас?ар а?аны сыйлаймын. Сонды?тан оны? дiнiн де сыйлау?а тиiстiмiн. Ал мамам… мамам ?арсы болмайды. Ол бiр с?зiнде: «Егер мен православие дiнiнде тумасам, м?сылман болар едiм», – деген. Ж?не ол: «Осы екi дiнде айтарлы?тай айырмашылы? жо?», – дейдi. Мамаммен Ас?ар а?а екеуi ?рдайым дiн ж?нiнде ??гiмелеседi, ал соларды? с?з таластырып, бiрiнi? дiнiн бiрi жо??а шы?арып жат?анын к?ргенiм жо?. Сонды?тан менi? м?сылман болатын шешiмiме мамам ?арсы келмес. Менi?ше, ол менi т?сiнуге тиiстi.

Г?лн?р. И?, Мария т?те ?арсылы? бiлдiрмесе жа?сы болар едi. Ал ендi кетейiк, ма?ан университетке бару керек.

Иван. Ал онда кеттiк, мен сенi жеткiзiп тастайын. (екеуi кетедi)

Лариса. Ой, ?андай ?ызы?! Мен де ислам дiнiн ?абылдасам ?айтер екен? Ма?ан ?зi хиджап жараса ма? Киiп к?ру керек. Осы бiздi? ?алада хиджап сата ма екен? ?лде паранжа киiп аламын ба… (паранжа киген ?йелдi? ж?рiсiн келтiрiп кете барады)

Бiрiншi к?рiнiс

Спортзал. Ішiнде ?ос-?остап б?лiнiп, шы?ыс жекпе-жек к?рестерiнi? бiр т?рiмен жатты?у ж?ргiзiп жат?ан жiгiттер. Оларды? ?стiнде бiркелкi униформа. Барлы?ы шетiнен ?ара ?аба са?алдылар. Оларды? арасында бiр мос?ал адам ж?р, ол жатты?тырушы. Ол, кезекпен, бiр ж?птан екiншi ж?п?а жа?ындап келiп, жекпе-жектi то?татып ескерту жасайды. Сонан кейiн к?рес та?ы да жал?астырылады. Жiгiттер емiс-емiс ай?айлап ?ояды, дауыстары спортзал iшiнде жа??ырып т?р. ?абдуррахман шейх келедi. Оны? ?стiнде шапан, басында а? с?лде, ая?тарында м?сi. Шейх кiрiсiмен жатты?тырушы к?рестi то?татады да жiгiттер ?абдуррахман?а ж?здерiн б?рып т?ра ?алады.

?абдуррахман. Ассалам? ?алайк?м, уа рахматулла?и уа барак?т??!

Жiгiттер. Уа ?алайк?м ассалам, уа рахматулла?и уа барак?т??!

?абдуррахман. М?сылмандар! ?лы Халифат орнату ?шiн басталатын жи?ад?а дайын болы?дар. Рухтары?ды да, денелерi?дi де шыны?тырып, пай?амбарымызды? зульфикар семсерiндей ?ткiр болып шы?далы?дар. ?йткенi бiз жа?ын арада исламны? жасыл туын к?теремiз. И?, бiздi? ?атарымыз ?лi сирек, сарбаздар ?лi аз, бiра? бiз к?ннен к?нге к?бейiп келе жатырмыз. Бiздi? туымызды? астына жа?ын уа?ытта ж?здеген, мы?да?ан м?сылман ?осылады. Ол к?н алыс емес. Ол к?н келедi, сонда бiз б?кiл жаманды? атаулыны, б?кiл к?н??арлар мен ?ылмыскерлердi, б?кiл к?пiрлердi жер бетiнен жойып жiберемiз. Алла?ты? сарбаздары! Сол к?нге дайын болы?дар! Л? ил??а иллалла?, М?хаммад расулулла?!