Па той бок

Па той бок
Дмитрий Максимович Акулич

3017 год. Касмiчны карабель пацярпеy крушэнне, падае дзесьцi y джунглях. У жывых застаецца толькi пiлот, Арцём Краyчанка. Яму трэба будзе аднавiць у памяцi абставiны i прычыны катастрофы, здацца або прадоyжыць свой нялёгкi шлях, поyны небяспек i неверагодных прыгод. Цi вернецца памяць да героя? Цi адважыцца ён вярнуць сваё мiнулае жыццё i дабрацца да адказаy, улiчваючы, што лёс усяго чалавецтва падвяргаецца рызыцы…

Дмитрий Акулич

Па той бок

ЧАСТКА ПЕРШАЯ

«ДАВЯРАЮЧЫ ПУСТАЦЕ»

Бардовыя адценнi сталi парушаць маю цемру. Цяжкiя павекi з цяжкасцю паддавалiся мне. Стараннасць адкрыць вочы была значна мацней, чым слабасць усяго цела. Мне здавалася, што я чую нейкiя чалавечыя крыкi. Водблiскi белага святла yжо прасочвалiся скрозь вейкi. Мне было некамфортна. Святло ад сонечных прамянёy трохi пашчыпвала мае вiльготныя вочы. Я адразу ж паспрабаваy iх зберагчы, стварыyшы цень для твару, i далонь мне y гэтым паспяхова дапамагла. Але, з-за моцнага болю, правая рука чамусьцi не слухалася, а спробы падняць яе yверх увянчалiся поyным правалам. Я адчуy стомленасць. Павекi зноy схавалi ад мяне гэты свет у цемры.

Мяне разбудзiy стук прызямлiyшагася металу i мая прытомнасць вярнулася да рэальнасцi. Паспрабаваy адкрыць вочы, i на гэты раз я адкрыy iх вельмi хутка. Сонца yжо свяцiла не так яскрава, яно больш не краналася майго твару. Не ведаю, колькi часу я праляжаy так, нерухома, у шэрым асяроддзi халоднага металу.

Амаль усё маё цела хавалася y ценi, толькi ногi грэлiся y сонечным святле. Прыпадняyшы галаву i цела, я агледзеyся. Падцягнуy ногi, сеy, абапiраючыся спiной аб цвёрдую сцяну. Знаходзячыся y памяшканнi, я з цяжкасцю пазнаваy i разумеy гэтае месца. Справа зiхацелi iскры з iрваных аголеных чорных правадоy. А за iмi мiргалi чырвоныя лямпачкi, шыпелi шэрыя манiторы. Аднак, праз некаторы час я стаy разумець, што знаходжуся yнутры нейкага касмiчнага карабля. Пасля я таксама заyважыy, што за штурвалам нiкога не было. Шкло было yсё y расколiнах i разглядзець тое, што за iм хавалася, мне не yдавалася. Я знаходзiyся каля дзвярэй, на якiх быy надпiс: «Грузавы адсек». Насупраць была велiзарная прабоiна, контур якой яшчэ тлеy ад чырвонага жару, плавiyся шэры метал.

Я паспрабаваy устаць. Паднiмаючыся, я адчуy галавакружэнне i сеy назад. Правай рукой я хацеy праверыць цi yсё y парадку з маiм целам, але адчуваючы y плячы востры боль, я апусцiy яе yнiз. Левая рука была цалей, i я пачаy пiльна аглядаць сябе. Мае пальцы слiзгалi па галаве, якая аказалася перабiнтаванаю. Я апусцiy погляд унiз, сагнуy ногi y каленях, яны былi y маленькiх парэзах, апрацаваныя нейкай празрыстай маззю. На мне быy надзеты касцюм з белага, ледзь цвёрдага матэрыялу. Пакамечаны. У дадатак запэцканы крывёю. На рукавах i грудзях быy чорны надпiс: «СКР». Што азначаюць гэтыя лiтары, я не меy паняцця.

Спробы yспомнiць, што ж са мной здарылася i дзе я дакладна цяпер знаходжуся не yвянчалiся поспехам. Я змог зрабiць здагадку, што гэта з-за моцнага yдару па галаве, мая памяць стала мяне падводзiць. Па мне было вiдаць, што я моцна пацярпеy. Вядома, назiраючы за сваiм самаадчуваннем i прасторай вакол сябе, пытанняy станавiлася yсё больш. Хто ж аказаy першую медыцынскую дапамогу? Дзе я знаходжуся? Гэтыя пытаннi мяне хвалявалi y першую чаргу.

– Ёсць тут хто? – спакойным голасам прамовiy я y бок адкрытых дзвярэй.

Услухоyваючыся y кожны шоргат унутры i па-за карабля, я чакаy адказ.

– Эй? – крыху гучней вымавiy я i скрывiy твар ад галаyнога болю.

Побач працягвалi страляць iскры з правадоy. З-за сцен даносiyся шум калышучых зялёных галiнак.

Я павольна, з цяжкасцю падняyся на ногi. Першыя хвiлiны стаяць было нязручна, але паступова цела, як i прытомнасть, абвыкала да yсяго, што рабiлася са мной. Я зiрнуy на сцяну, што была насупраць. Нiбы каламутнае люстэрка, яна адлюстроyвала мой сiлуэт. З глыбокiм дыханнем, адштурхваючыся ад металiчнай сцяны, я зрабiy пару крокаy наперад. Падышоy блiжэй да адбiцця. Паглядзеy на сябе: прастакутная форма твару, шырокi падбародак, тонкiя вусны i роyны нос. Злёгку вузкi разрэз вачэй, а над iмi навiслi русыя бровы. Галава y белай тканiны.

Уважлiва вывучыyшы сваё адлюстраванне, я вырашыy даследаваць абстаноyку. Пад нагамi, на падлозе, раскiданыя металiчныя дэталi i нейкiя прадметы. Пераступаючы iх, я вылез з жалезнага памяшкання, праз адчыненыя дзверы, што размяшчалiся непадалёк.

Я цвёрда ступiy на друзлую чырвоную глебу. Наперадзе мяне сустракалi густыя, цёмныя раслiны, вялiкае лiсце цёмна-зялёнага колеру, пакрытае чырвоным пылам. Сцiплы вецер тут жа перастаy iх дакранацца, яны стаялi нерухома. З гэтых тропiкаy чуyся горкi пах гнiлi. Мне стала брыдка дыхаць, я скрывiy твар i адышоy далей. Выйшаy на пустынную паласу, на след, што пакiнуy за сабой невялiкi касмiчны карабель, на якiм я, вiдавочна, здзейснiy экстранную пасадку. Я глядзеy на яго, пазнаваy гэты карабель. А дакладней, я ведаy яго будову – мне не здалося гэта веданне дзiyным.

Адчуваyся стан стомленасцi i я прысеy на друзлую глебу. Я не ведаy, што мне рабiць далей. Я працягваy глядзець на сумную цёмную зелянiну. Але мне не давала спакою i y той жа час палохала толькi пачуццё поyнага бяспамяцтва аб сабе. Я быy незнаёмцам для самога сябе.

Я зноy паглядзеy на шэры касмiчны карабель, на задняй дзверы якога былi дзве вялiкiх лiчбы i адна маленькая лiтара.

– Дваццаць сем «к». – цiха прамовiy я.

Правае крыло было сарвана, увесь корпус быy пакамечаны. Другое ж крыло ляжала часткова на паверхнi, пускала дым. Гледзячы на яго, я спрабаваy яшчэ хоць нешта yспомнiць, але нiчога не атрымлiвалася. Толькi галава балела, а няведанне яшчэ больш стала раздражняць мяне. Я прыпадняy галаву i yбачыy, як збягаюцца аблокi y вялiкую хмару, якая рухалася y мой бок. Цёмна сiняе воблака iмклiва расло, наблiжалася, змяняючы сваю афарбоyку. А вецер вяртаyся назад да майго атачэння. Ён быy ужо не такi сцiплы, наадварот, стаy гарачым i грозным. У некаторых месцах было вiдаць, як пыл сыпаyся i падымаyся з раслiн. Маленькiя парушынкi павольна лёталi y паветры пад магутнымi дрэвамi, падобна рассыпанай пудры. А над верхавiнамi гэтых жа велiзарных дрэy парушынкi збiралiся разам, паднiмаючыся yсё вышэй i вышэй, ствараючы сабой вялiкую пляму пылу.

Хутка нешта адбудзецца з надвор'ем.

Сiняе неба жоyкнула, а хмары нiбы паглыналi, заваёyвалi, загароджвалi сабой нябесную прыгажосць.

Мне было неяк не па сабе. Страшна. Нiбы пад прымусам, я сядзеy i глядзеy на тое, што адбываецца, хоць трывога шаптала мне, каб я хутчэй схаваyся ад небяспекi, якая насоyвалася.

– Аy! – вымавiy я.

Рэзка тузануyся, здрыганулася левая рука. Нешта yваткнулася за адкрыты палец падранай пальчаткi. На пальцы я yбачыy чырвоную кропку, кроy з якой на секунду замерла, а пасля стала сцякаць так хутка, нiбы рана была больш убачанай. Я спалохаyся, устаy на ногi. Азiрнуцца.

Непрыемны холад прабег па yсiм целе. Каля мяне, у невялiкiх зараснiках з буйнымi лiстамi, праглядалася чалавечая нага y запэцканым белым абутку. Падышоyшы блiжэй да хмызнякоy, якiя былi мне па пояс, я асцярожна адсунуy адзiн з шырокiх лiстоy. Перада мной ляжала знявечанае, разадранае цела. У гэтай кашы крывi, костак i мяса, ляжалi часткi таго ж касцюма, што быy на мне. Густая кроy павольна сцякала на сыры пясок. З парваных цяглiц тырчала куча костак. Галава была yвагнутая y глебу, а побач самотна ляжала вока карага колеру. Яно, нiбы жывое, глядзела на мяне. Я цяжка задыхаy. Імгненна вярнуyшы зялёны лiст назад, я схаваy гэтую жудасную карцiну. Мае рукi дрыжалi. Адышоyшы на два крокi назад, з раскрытым ротам, я зноy кiнуy свой погляд на тырчашчую нагу з кустоy. У маёй галаве тут жа yсплылi здымкi гэтага мёртвага чалавека. Яны зноy i зноy трывожылi, палохалi мяне. Жудасць. Я адвёy свой позiрк ад гэтага месца.

Вакол стала цямней. Шум ветру падымаyся.

Да маiх ног павольна паyзло невялiкае жудаснае насякомае, памерам дзесьцi з мой кулак. Яшчэ пяць такiх жукоy, спрабавалi акружыць мяне. Яны перабiралi свае тоyстыя лапкi y мой бок, вылазiлi з кустоy скрываyленага цела, працягвалi заганяць мяне y свой круг. Паторгваючы доyгiмi вусамi, яны размаyлялi памiж сабой. Стукалi клюшнямi. Нешта нiбы рота адкрывалася i зачынялася y iх. Адзiн з брыдкiх жукоy, якi быy блiжэй за yсiх да мяне, паспрабаваy узляцець. Празрыстыя крылы то выскоквалi з яго чорнага целу, то хавалiся назад.

Я зрабiy некалькi вялiкiх i хуткiх крокаy у бок карабля, iмкнучыся як мага хутчэй пакiнуць адкрытае месца.

З густога пыльнага трапiчнага лесу пачуyся грукат, за iм услед рушыy гучны трэск. Ён быy вiдавочна гучней пагодных з'яy.

– Гэта дакладна не ад ветру! – падумаy я.

Спалохана, я стаy азiрацца, пiльна глядзець у бок, адкуль зыходзiлi выразныя гукi. Але yсё yмiг суцiшылася. Ад гэтага, я стаy яшчэ больш нервавацца. Яшчэ i гэта жудаснае гудзенне жукоy, якiя наблiжалiся да мяне, чуючы кроплi маёй крывi. Мне было не па сабе. Нечакана зноy вярнулiся лясныя шоргаты лiсця i трэск паyсухiх раслiн, але цяпер крыху блiжэй, чым яны былi раней. Я спахапiyся, спалохана кiнуyся бегчы да карабля. Азiраючыся са страхам па баках, я перастаy глядзець пад ногi. Спатыкнуyшыся ля самiх дзвярэй, павалiyся на цвёрдую глебу. Боль маланкай ускалыхнула мяне, я сцiснуy зубы ад болю. Затым паспяшаyся хутка yстаць, каб працягнуць iсцi i yзлезцi на карабель. Глуха загудзела лiстота. Станавiлася значна цямней, чым раней.

Забраyшыся на борт, я стаiyся y цёмным куце, што быy памiж кабiнай кiравання i грузавым блокам. Непадалёк ляжаy доyгi кавалак тонкага металу. Не yяyляю, адкуль ён адарваyся, але прыйшоyся вельмi дарэчы. Я, не разважаючы, падняy яго i прыцiснуy да сябе. Мяне пужала yсё: тое, што ходзiць у зараснiках трапiчнага лесу, гiдкiя жукi, мёртвы чалавек i тое, як карабель працягвае тлець у прабоiне. Усё гэта прымушала маё сэрца дрыжаць ад страху. Я доyга сядзеy нерухома, пiльна yслухоyваючыся y кожны шоргат вакол сябе i зусiм забыyся пра маленькую рану на пальцы рукi. Шум павялiчваyся, усё блiжэй i блiжэй падбiраyся да мяне, нiбы хтосьцi, разрэзаyшы вялiкую колькасць дрэy, утоптваy iх у зямлю.

Я яшчэ больш сцiснуy прадмет, якi трымаy у руцэ, рыхтуючыся махнуць iм пры першай жа магчымасцi. Я быy гатовы yдарыць i абаранiць сябе ад жудаснага, як мне здавалася, монстра, што прабiраyся да карабля.

Сцямнела як унутры карабля, так i звонку. Нi праз прабоiну y корпусе, нi праз трэснутае шкло кiравання – я не бачыy амаль нiчога. І раптам на маiм касцюме загарэyся дысплей, якi знаходзiyся на запясце. Я тузануyся ад сiняга святла, зiрнуy на дысплей на левай руцэ – на iм адлюстроyвалася нейкае слова. Я зачынiy святло далонню, дысплей патух, увесь шоргат разам знiк. Толькi здалёк шумела лiсце ад ветру.

– Дзiyна… – падумаy я, – Чаму раптам усе гучныя гукi сцiхлi?

Я насцярожыyся, змакрэy. У гэтай цемры станавiлася яшчэ страшней, чым пры святле дысплея. Я паспрабаваy вярнуць яго святло, вадзiy пальцамi i далонню па iм, але ён не yключаyся. Стук аб метал карабля хутка адцягнуy мяне ад дысплея.

Хтосьцi yзлез на борт. Дакладна. Выразны гук, падобны на сокат, станавiyся yсё гучней. Маленькае святло, якое з'явiлася yслед за гукамi, асвятляла сабой усё больш прасторы. Я заyважыy рухаючы сiлуэт, стаy цэлiцца y яго, каб ударыць з усёй сiлы. Заскражатаyшы зубамi, я выскачыy i yзмахнуy цвёрдым прадметам. Удар прыйшоyся незнаёмцу y спiну. З вялiкiм грукатам ён павалiyся на падлогу. Я, не чакаючы такога шуму, здрыгануyся. Мне здавалася, што ён будзе ляжаць нерухома некаторы час, але ён пачаy павольна yставаць.

Я працягваy цэлiцца, сцiскаць цяглiцы, хацеy ужо yдарыць яшчэ раз, але пачуy.

– Прабачце!? Вам патрэбна дапамога? Я магу вам чым-небудзь дапамагчы?

Я зрабiy пару крокаy назад, спiной упёрся y сцяну. Паспрабаваy зноy уключыць святло на дысплеi, але той не слухаyся мяне. Я стаy больш актыyна перабiраць пальцамi па яго паверхнi. Прыбор паддаyся, i я асвятлiy iм прастору перад сабой. Шэрае, худое стварэнне yстала перада мной спiной. Я застыy на месцы. Яго паказальны палец выпраменьваy чыстае святло. Шэры сiлуэт на чорным фоне развярнуyся i стаy сьвяцiць прама на мяне. Святло не прыносiла маiм вачам дыскамфорт.

– Што ты такое? Не падыходзь!! – гучна вымавiy я i падняy металiчную трубу перад сабой.

– Я вiнаваты перад вамi, прабачце! Я не хацеy вас напалохаць. Я магу вам чым-небудзь дапамагчы?

– Не падыходзь да мяне! Вось так i стой! Давай, асвятлi сябе. Я хачу бачыць цябе.

Ён павярнуy сваё святло на сябе. Што я yбачыy? Перад мной стаяy дзiyны шэры робат: у яго быy твар з чалавечымi рысамi, не было паyрукi, сам ён быy не таyсцей мяне; усе канечнасцi мелi чалавечую форму; тулава y верхняй частцы было шырэй, чым унiзе. Усе яго часткi злучалiся чорнымi трубкамi i iншымi механiзмамi.

Я не ведаy, як паводзiць сябе далей.

– Як вы сябе адчуваеце? – спытаy ён i стаy падбiрацца да мяне.

– Хопiць! Стой на месцы. – сказаy я, упэyнена трымаючы моцны прадмет перад сабой.