Мұсылманның адамгершілік қасиеттері

М?сылманны? адамгершiлiк ?асиеттерi
А. Б. Байзаков

Ж. Х. Рахымбай

О?ырмандар ?за? к?тумен асы?а к?ткен б?л е?бек – ??ран К?рiм мен Пай?амбарымыз М?хаммедтi?, о?ан Алланы? игiлiгi мен с?лемi болсын, с?ннетiнi? асыл н?с?ауларына негiзделген, адамзатты? рухани ?рлеуi мен т?рбие iсiне арналып жазыл?ан ?ымбат ?азына.

М?сылманны? адамгершiлiк ?асиеттерi

А. Б. Байзаков

Ж. Х. Рахымбай

© А. Б. Байзаков, 2024

© Ж. Х. Рахымбай, 2024

ISBN 978-5-0065-0094-5

Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero

?ылыми редактор, дiнтану ?ылымдарыны? (PhD) докторы, Н?р-М?барак Египет ислам м?дениетi университетiнi? о?ытушысы Б. М. Манабаев.

Рецензент, дiнтану магистрi, М. Таттибаев.

?аза?стан Республикасы ?о?амды? келiсiм комитетi б?л е?бектi исламтанушылар?а, имамдар?а, сондай-а? ислам ахла?ы м?селелерiне тере? ?ызы?ушылы? таныт?ан барлы? жандар?а арнайды.

Рецензияны? тiркеу н?мiрi: №16-05-12/396, 13.03.2019 ж.

КІРІСПЕ

И?, Алла?ым, мейiрiмдi ?рi кешiрiмдi Раббым! Сен – барлы? м?сылмандарды? ?мiтiсi?. ?з ?асиеттi Кiтабында былай деп баяндады?: «Егер Алла? сiздерге к?мектессе, онда сiздердi же?етiн ешкiм болмайды» (С?ре М?хаммед, аят 7). Асыл Пай?амбарымыз М?хаммед, о?ан Алланы? игiлiгi мен с?лемi болсын, ар?ылы бiзге жеткен Ислам дiнi – адамзатты? ба?ытына жол аш?ан, ж?ректердi н?рландыр?ан асыл ба?ыт. Оны? ?мбетi болу – ?мiрдегi е? жо?ары м?ртебе, е? ?лкен жетiстiк.

И?, Алла?ым, Раббым! Со??ы Пай?амбар?а, оны? отбасы м?шелерiне, сахабаларына, барша пай?амбарлар?а, олар?а ерген мумин м?сылмандар?а ?зi?нi? шексiз мейiрiмi?дi жаудыра г?р. Ж?регiмiздi иман н?рымен н?рландыр, бiздi тура жолдан адастырмай, иманымызды к?шейт.

Алла Та?ала бiзге ?р?ашан ха? жолында ж?руге ж?не екi д?ниенi? ба?ытын н?сiп еткей.

??рметтi о?ырмандар, б?л кiтап сiздерге Исламны? рухани ??ндылы?тарына жол ашып, иман, iзгiлiк, ?дiлеттiлiк сия?ты тере? м?ндерге ??iлулерi?iзге м?мкiндiк бередi. Б?л е?бек – адам жаныны? байлы?ын арттыратын, ?зiн-?зi тану мен ?о?амны? ?йлесiмдi дамуына ?лес ?осатын ??нды н?с?аулы?. Ислам дiнiнi? адам ?мiрiндегi орны мен р?лiн т?сiну ар?ылы сiз ?мiр жолында ?немi серiк болатын рухани ба?дар табасыз.

??рметпен, кiтап ??растырушылар: А.Б.Байзаков, Ж. Х. Рахымбай.

?й

Ислам дiнi адам мен ?орша?ан ортаны? тазалы?ына ерекше назар аударады. Пай?амбарымыз М?хаммедтi?, о?ан Алланы? игiлiгi мен с?лемi болсын, хадисiнде: «Алла Та?ала ?семдiктi жа?сы к?редi, сонды?тан бiз де осы?ан ?мтылуымыз керек. Ол жомартты?ты жа?сы к?редi, бiз де жомарт болуымыз керек. Ол тазалы?ты жа?сы к?редi, сонды?тан ?йiмiз бен ма?айымызды таза ?стауымыз керек», – деп, адамды асыл ?асиеттерге жетелеген (Тирмизи, ?деп 4). М?сылман ?шiн атаулы ??ым – иманны? бiр б?лiгi, рухани тазалы?ты? ма?ызды к?рсеткiшi.

Имам Муслим жеткiзген хадисте: «Тазалы? – иманны? жартысы» делiнген. ?рбiр м?сылман о?ан ерекше м?н берiп, оны ?зiнi? к?нделiктi ?мiрiнi? ажырамас б?лiгi ретiнде ?абылдайды. С?йiктi Пай?амбарымыз М?хаммед, о?ан Алланы? игiлiгi мен с?лемi болсын, былай деген: «Киiмдерi?iздi ж?не ая? жап?ыштары?ызды тазала?ыздар, ??ыпты ?рi таза болы?ыздар, осылайша сiздердi адамдар арасында о?ай ажырату?а болады» (Имам Абу Давуд).

?йдi таза ?стау – ?йелдердi? басты мiндетi. Ол отбасыны? оша?ыны? са?шысы, сол ?йдi? жылуы мен жары?ын са?таушы. Оны? ?ам?орлы?ы мен махаббатыны? ар?асында ?й – Алланы? ?алауымен тынышты? пен береке орнайтын мекенге айналады. Ба?ытты к?йеу – б?л та?дыр сыйыны? ?адiрiн бiлетiн, ?йелiнi? к?ш-?уатын ба?алай бiлетiн адам.

Бiздi? киiмдерiмiз, т?сек-орнымыз, жамыл?ыларымыз ж?не бас?а да заттарымыз ?рдайым таза болуы керек. ?р затты? ?з орны болса, ?йiмiзде т?ртiп орнап, ?мiрiмiздi? же?iл ?рi ы??айлы болуына септiгiн тигiзедi. Арнайы жамыл?ылар, ?ораптар мен са?тау ??ралдары, маникюр ж?не педикюр ??ралдары, аспаптар сия?ты ?рбiр зат?а арнал?ан орын болуы керек. Егер ?р зат ?з орнына ?ойылса, ол ?р?ашан ?ол астында болады, б?л ?з кезегiнде уа?ытты ?немдеп, заттарды? жа?сы жа?дайда са?талуына м?мкiндiк бередi. ??ыпты адам еш?ашан ?олында?ы затты жай тастамайды: ол оны ?з орнына ?ояды, себебi тазалы? – б?л тек сырт?ы к?рiнiс емес, адам бойында?ы т?ртiп пен м?ндiлiктi? к?рiнiсi.

?й та?амы

Тама? – тiршiлiктi? негiзi, адамзатты? ?мiр с?руiнi? басты тiрегi. Ол тек дененi? ?ажеттi ??рылыс материалдарымен ?амтамасыз етiп ?ана ?оймай, оны? ?сiп-?ркендеуiне, дамуында серпiн беретiн ?уат к?зiне айналады. Оны? адам а?засына ?серi шексiз; ол бiзге к?ш-?уат берiп, к?нделiктi тiршiлiгiмiздi же?iлдетiп, ?л-ау?атымызды арттырады. ?рбiр ж?т?ан асты? артында тере? ма?ына мен а?ыл жатыр, себебi сол ар?ылы адам рухани да байиды, ?зiнi? iшкi ?лемiне ??iлiп, жа?а м?мкiндiктерге жол ашады.

Ислам дiнi бойынша тама? iшу ?дебi

«?й, пай?амбарлар! Алла та?ала р??сат еткен н?рселерден жеп, iзгi амалдар жаса?ыздар. Шын м?нiнде, Мен сiздердi? ?рбiр iстерi?iздi бiлемiн», – деп ??ран К?рiмде адамзат?а ай?ын ?рi м??гiлiк жол к?рсетiлген. Алла Та?ала бiздi тек халал н?рселермен тама?тану?а ша?ыра отырып, ?р iсiмiзде адалды? пен тазалы?ты талап етедi.

«?й, адамдар! Алла? – шексiз мейiрiмдi, тек игi iстердi ?абылдайды», – дейдi та?ы да ??ран К?рiмде. Тама?танар алдында «Бисмилла?» деп бастау – б?л иманны? е? таза белгiсi. Алладан береке тiлеу, iзгi амалдар?а бастайды. Пай?амбарымыз М?хаммед, о?ан Алланы? игiлiгi мен с?лемi болсын, бiрде, аз ?ана азы?пен отыр?ан сахабаны к?рiп, оны ?з ?йiне ша?ырады. Сол кезде, бiр ?ажап жа?дай орын алады – азы?ты? азды?ына ?арамастан, барлы? адамдар то? болады, ?йткенi Алланы? ??дiретi осы молшылы?ты жасайды.

Тама? iшкенде Алланы? атын ?мытпау да ма?ызды. Пай?амбарымыз айт?андай: «Тама? iшерде ?р?айсы?дар Алланы? атын айтсын. Егер ?мытып кетсе?дер, онда басы мен ая?ында Алланы? атымен деп айты?дар». Осылайша, к?нделiктi тiршiлiкте Алланы? есiмiмен бiрге болу – иманны? ай?ын к?рiнiсi.

Ал исламда?ы ма?ызды ?а?идаларды? бiрi – тама?ты о? ?олмен алу. Б?л ?дептiлiк, тазалы? ж?не ??рметтi? к?рiнiсi болып табылады. Пай?амбарымыз М?хаммед, о?ан Алланы? игiлiгi мен с?лемi болсын, ?з хадисiнде: «Тама?ты о? ?олмен алы?ыздар, ?йткенi шайтандар сол ?олмен алады», – деп айт?ан. Осылайша, о? ?олмен тама? iшу – тек дене тазалы?ын са?тау ?ана емес, сонымен ?атар Алланы? ?мiрiне ба?ыну мен жа?сы ?дептiлiкке ?мтылу болып табылады.

Пай?амбарымызды? айт?анындай, сол ?олды тек ?жетхана?а кiргенде ж?не бас?а да ерекше жа?дайларда ?олдану керек. Б?л кiшкене, бiра? ма?ызды iс – адамды тазалы??а, ??ыптылы??а т?рбиелейдi.

Тама?тануда да ?деп са?та?ан ж?н. Алыс орналас?ан тама??а ?ол созу – т?ртiпсiздiк, себебi Пай?амбарымыз: «?зi?е жа?ын т?р?анды ал» – деп ?сиет ?алдыр?ан. Тама?ты? ?андай болуына наразылы? бiлдiрмей, та?ам?а ??рмет к?рсетуiмiз керек. Елiшiмiз еш?ашан тама?ты сынама?ан, тек оны жегенде ?наса, жейтiн, ал ?намаса, ?алдыратын.

Алтын мен к?мiс ыдыстан iшудi тыйым сал?аны да ?лкен м?нге ие. «Алтын немесе к?мiс ыдыстан iшкен адамны? iшiнде тоза? оты жанады», – деп айт?ан Пай?амбарымыз. Б?л – д?ниелiк н?рселерге ??марлы?ты?, с?н-салтанатты? артынан ж?рудi? салдары екендiгiне ескерту.

Сондай-а?, тама?тану барысында ?згелермен б?лiсу – iзгiлiк, ?она?жайлы? пен Алла?а деген ы?ылас. Пай?амбарымыз, о?ан Алланы? игiлiгi мен с?лемi болсын, айтты: «Тама? iшу ?шiн жиналып, Алланы? атын ата?дар, сонда тама?тары? берекелi болады», – деген болатын. Б?л бiздi бiрлiкте болу?а, iзгiлiк пен жомартты??а баулиды.

Сондай-а?, ас-суды м?лшермен пайдалану – исламны? басты ?а?идаларыны? бiрi. Тым к?п тама? iшудi? денсаулы??а зиян екендiгi де, б?л амалды? рухани ??ндылы?ыны? тере?дiгiн бiлдiредi. Пай?амбарымыз: «Адам баласына ?зiнi? к?шiн са?тау ?шiн аз ?ана тама? жеткiлiктi», – деп айт?ан, осылайша бiздi денсаулы?ты са?тау?а ша?ырады.

Со?ында, тама?тан кейiн Алла?а ш?кiр ету – ?рбiр м?сылманны? мiндетi. Пай?амбарымыз М?хаммед, о?ан Алланы? игiлiгi мен с?лемi болсын, б?л ?рекеттi бiзге Алланы? берекесi мен ны?меттерiне ш?кiрлiк бiлдiрудi? бiр т?рi ретiнде к?рсеткен. Б?л рухани байлы?ты? е? жо?ары белгiсi – бiзге берiлген барлы? ны?меттердi ба?алап, оларды? ?р?айсысы ?шiн шексiз ризашылы? таныту, Алланы? мейiрiмiн сезiнiп, Оны? ??дiретiне бас ию.

Д?рыс тама?тану туралы медициналы? ке?естер

1. Жа?а ?нiмдердi пайдалану денсаулы? ?шiн пайдалы.

2. ?те ысты? немесе суы? тама?ты жеме?iз.

3. Тама? iшер алдында ж?не кейiн ?олды жуы?ыз.

4. Арты? тама? iшпе?iз.

5. Тама?ты м??ият (отыз ретке дейiн) шайна?ыз, асы?па?ыз.

6. Тама? iшiп жат?анда к?п су iшпе?iз

7. Шарша?анда т?ттi жесе?iз, к?ш-?уаты?ыз тез ?алпына келедi.

8. Сын?ан немесе жарыл?ан ыдыстан тама? пен су iшпе?iз.

Некеге т?руды? негiзгi кезе?дерi

Отбасылы? ?мiрдегi ма?ызды с?ттер – ол неке ?ию, бала туу сия?ты.

Исламда?ы махаббат ??ымы