Өмір – сынақ

?мiр – сына?
Анар Мешимбаева

Он жыл мемлекеттiк ?ызмет ат?ару, ?у?ын к?ру, т?т?ындалу, жас?спiрiм ?ызынан ?ол ?зу, бюджеттiк а?шаны жым?ырды деген жал?ан айыппен айыпталу. М?ндай сценарий детективтi фильмге тап- тырмас сюжет болар едi. Бiра? б?л кiтап ?мiрде бол?ан шынайы о?и?а- лардан т?рады – мы? к?ндiк сенiм, с?йiспеншiлiк, ?мiт пен сына?тан ??рал?ан та?дыр.

Авторы – Анар Мешiмбаева – ?аза?стан Республикасы Стати- стика агенттiгiнi? 2007-2009 жылдарда?ы басшысы.

Анар Мешимбаева

?мiр – сына?

Б?л кiтапты ма?ан тiлеулес

бол?ан ?р адам?а арнаймын:

отбасыма, достарыма, ?рiптестерiме,

таныс, ?рi бейтаныс

жандар?а.

Сiздер ма?ан к?ш-?уат бердi?iздер!

Ра?мет!

Кiтап?а ар?ау бол?ан к?птеген кейiпкердi?

аты-ж?нi ?згертiлген.

Халы?аралы? Астана ?уежайы. 2009-жыл, 4-?азан, та??ы са?ат: 05-00.

Шекаралы? паспорт ба?ылауы.

?ызымды ертiп, бос терезеге жа?ындадым. Терезе алдына екi паспорт пен екi билеттi ?ойдым. Форма киген жас шекарашы ?ыз компьютерге ??iлiп отыр. Сосын iшкi телефонмен ?лдекiмге ?о?ырау шалды. Бiрнеше минуттан со? жанымыз?а бас?а бiр шекарашы ?йел келдi. Оны? жасы да ?лкен, шенi де жо?арылау к?рiндi.

– ?те бер, – дедi ол менi? ?ызыма. ?ызым шекаралы? сызы?тан аттап ?ттi. ?ызымны? артынан бара жатыр ем, ?лгi ?йел менi то?татты:

– Сiз осы шетте т?ра т?ры?ыз.

– Не боп ?алды? – деп с?радым.

Ма?ан:

– К?тi?iз, – дедi.

– ?ызымды ?айтары?ызшы!

– Ол паспортты? ба?ылауды ?ттi, – дедi шенi жо?арылауы ма?ан, шамасы ?уежайды? кезекшi офицерi болса керек.

– Бiра?, ол менсiз ?ша алмайды ?ой! – деп мен ?арсы шы?тым.

Жауап жо?. ?ндемедi.

Мен мазасыздана бастадым:

– ?тiнем сiзден, басшы?ыз?а ?о?ырау шалы?ыз.

Жауабы:

– Бiз не iстеу ?ажеттiгiн жа?сы бiлемiз.

?ызым ?арап т?р, не боп жат?анын т?сiнбейдi. ?ызым ол кезде неб?рi 14 жаста. Бiраздан со? оны ма?ан ?айтарды. Ендi екеумiз к?тiп т?рмыз. Шекара сызы?ынан екi метр жерде. Уа?ыт ?тiп жатыр. Рейске отыр?ызылу басталды.

Терезеден телмiрiп:

– Отыр?ызылу басталды. Кешiгетiн болды?, – дедiм.

– Б?л – М?скеуге ?шатын рейс, – дедi терезенi? ар?ы жа?ында?ы ?ызметкер.

Бiздiкi келесi рейс – ?азан айында?ы со??ы чартер. Т?ркия?а. О?у жылыны? басында. ?ызымны? шабаданында негiзгi п?ндер бойынша сатып ал?ан о?улы?тары: математика, физика, химия, а?ылшын тiлi.

?ызым ту?алы берi жазда бiр апта?а те?iзге, не к?лге баруды ?детке айналдыр?анбыз. Келесi жыл?а к?ш-?уат жинап ?айтатынбыз. Демалыс ?немi 10 к?нге созылатын. Бас?аша болуы м?мкiн емес едi. Астананы? 40? аязынан кейiн жаз?ы демалыс к?птен к?ткен мерекедей болушы едi. Алайда, осы жылы емес екен. К?ктемдi орталай бере ж?мыстан кiлтипан шы?ып, жа?дай к?н ?ткен сайын ушы?а бердi. Д?л ?азiр осындай жа?дайда шетелге демалыс?а шы?уым – жо?арыдан келген п?рмен едi.

Бiрнеше к?н б?рын ?аржы полициясына ша?ыртты. Елден еркiн шы?а алатынымды аны?тап айтты. К?н суытып кеттi дегенiме Тергеу департаментiнi? директоры к?лдi.

– Алыста?ы ысты? елдер бар ?ой!..

?азiр бiздi босатпаса не болма??

1-б?лiм. Мемлекеттiк ?ызмет

Мен ая? астынан ?аза?стан Президентiнi? п?рменiмен елден кетпес б?рын он жыл мемлекеттiк ?ызметте iстедiм.

Мен осыншама ?лан-?айыр жерi бар, д?ниеж?зi бойынша то?ызыншы орын алатын, асты-?стi ?азба байлы??а толы, небары 16 миллион (2009-жыл?ы дерек бойынша) хал?ы бар ?аза?станды д?улеттi етуге ?бден болады дегенге бек сенiмдi едiм.

Мен М?скеу мемлекеттiк университетiнде о?ып, 1998-жылы Экономика факультетiнде кандидатты? диссертациямды ?ор?адым. М?скеуде ?ал?ым келген. Бiра?, ?кем менi, ?сiресе немересiн жылына бiр-а? рет к?ретiндiгiн ал?а тартып, елге алдыртты: «Сен елге ?те ?ажеттi бiлiм алды?, ендi соны ?аза?станды дамыту?а арна?аны? абзал», – дедi.

Менi ешкiм с?йреген жо?. Ешкiм ?олда?ан жо?. 1999-жылдан бастап 2009-жыл?а дейiн Стратегиялы? жоспарлау агенттiгi, Экономика ж?не бюджеттiк жоспарлау министрлiгi, Экономикалы? зерттеулер институты, Президент ?кiмшiлiгi, Статистика агенттiгi сия?ты бiр?атар мекемеде ?ызмет еттiм. Ел-ж?рт сыртымнан «?сетiн адам» дейтiн. Алайда, мен ?су ?шiн ?ызмет еткем жо?. Мен ?шiн е? бастысы – адам мен процесс тиiмдiлiгi, ж?мыс н?тижесi ма?ызды едi.

1999-жылы мемлекеттiк ?ызметке орны?ып, ?ш к?ннен кейiн басшылар?а м?нда ж?мыс iстей алмайтынды?ымды айттым. Жиналыс к?п, iш пыстырарлы? тiрлiк… Басты?ым к?лдi де: «?йренiп кетесi?», – дедi. Мен сол к?йi ?йренiсе алмадым. Та?айындал?ан барлы? жерiмде ж?мыс мазм?ны мен стилiн ?згертуге к?ш-жiгерiмдi салдым.

Стратегиялы? жоспарлау агенттiгi

Стратегиялы? жоспарлау агенттiгiнде (СЖА) халы?ты? ?за?мерзiмдi стратегиялы? дамуы жоспарланатын. Алдымен «?аза?стан-2030», сосын «?аза?стан-2015» жоспарын жасады?. Президентке арнал?ан сараптама жасалатын. Ж?мыс бастан асады. Т?нiмен е?бек ету – ?алыпты д?ниеге айналды. Егер адам идея?а шын сенсе, ол т?улiк бойы ж?мыс iстеуге дайын.

Е? ал?аш?ы т?нгi ж?мысым 1999-жылы наурызда бастал?ан едi. Кешкi жетiде кабинетке Т?ра?аны? орынбасары келiп: «Б?гiн та??а дейiн ж?мыс iстеймiз. Те?генi? девальвациясын санаймыз», – деп сыбырлап кеттi.

Бiр жылдан берi «Стратегия-2015»-тi ж?зеге асырып жат?анбыз. Бiр жылдан кейiн – Электронды ?кiмет ба?дарламасына к?штiк.

СЖА ж?мысы былай ж?йеленетiн: а?паратты саралау, ке?ес беруге ?абiлетi бар т?рлi саланы? мамандарын жинау, ?аза?станны? экономикасы мен ?леуметтiк саласын талдау, дамы?ан елдердi? т?жiрибесiн сараптау, Президентке арнап сараптамалы? хаттар жазу, ?за?мерзiмдi ??жаттар мен стратегияларды жоспарлау. 1999, 2001, 2003-жылдары ?сыныл?ан жоспарды? к?бi он жылдан со? ж?зеге аса бастады, алайда бiршама ?сыныс сол ?а?аз к?йiнде ?ап кеттi.