Оценить:
 Рейтинг: 0

На семнадцати языках. Переводы произведений Ахадова

Год написания книги
2019
<< 1 ... 5 6 7 8 9
На страницу:
9 из 9
Настройки чтения
Размер шрифта
Высота строк
Поля

Так вот, самое главное, на мой взгляд, заключается не столько в том, что поэтов не трогают, а в том, что поэтов в Колумбии, в городе Медельин, слушают! Поэтические чтения собирают тысячи простых людей, которые приходят со всего города послушать поэтов! Слова поэта здесь – не пустой звук, они способны остановить войну, остановить насилие!

«…любой образованный колумбиец – поэт», – сообщает Демьян Кудрявцев, – " Поэтому любой из них в состоянии поддерживать разговор о русской поэзии, не зная русского языка, дольше, чем мы в состоянии говорить о поэзии колумбийской».

Фернандо Рендон стал инициатором международных поэтических фестивалей в Коста-Рике и Сальвадоре.

В феврале 2019 он участвовал в осуществлении глобальной поэтической акции Всемирного поэтического движения «За мир без стен», когда состоялись тысячи поэтических чтений в 425 городах в 151 стране мира. С 2012 года он занимает должность Генерального координатора Всемирного поэтического движения, в котором участвуют руководители и представители 37 международных поэтических фестивалей. В мире без стен дуют вольные ветры поэзии. Баку – город ветров. Да здравствует поэзия! Да здравствует мир без войн – многоликий и многокрасочный!

И ещё о Колумбии. Эта страна – родина прекрасной женщины по имени Дора Франко, которой посвятил свою последнюю по времени написания поэму Евгений Александрович Евтушенко. Вот что он пишет об этом в предисловии к поэме: «Дора Франко родилась в Колумбии. Была знаменитой фотомоделью. Я встретил ее в 1968 году, когда во время своей полугодовой поездки по Латинской Америке прилетел в Чили. Дора сопровождала меня в поэтическом турне по Колумбии. Когда я оказался в США, Сальвадор Дали, узнав откуда-то о наших близких отношениях, пригласил Дору на ужин в мою честь в отеле „Риц“, оплатив ей самолет из Колумбии и обратно. На ужине произошел конфликт, описанный в поэме „Под кожей статуи свободы“, когда Дали поднял тост за Сталина и Гитлера как величайших сюрреалистов. Я поссорился с Дорой, ставшей на какое-то время помощницей Дали. Она покинула своего шефа после того, как он усыпил ее любимого старенького тигра, вышла замуж, уехала с мужем в США, но затем вернулась и одна воспитывала сына. Мы с ней встретились и помирились через несколько лет в Панаме, но снова расстались – уже дружески. Дора стала профессиональным арт фотографом и живет сейчас попеременно то в Майами, то в Колумбии. Мы снова встретились после сорока с лишним лет на поэтическом фестивале в Медельине (Колумбия) в 2009 году, где я читал стихи, а она показывала свои слайды. Она такая же красивая, обворожительная, добрая, будто и не было этих сорока с лишним лет. Редкий случай, как с Софи Лорен».

И опять упоминание Медельина! Нет, есть всё-таки в этом некая магия, нечто необъяснимое и притягательное. В 2004 году Демьян Кудрявцев сообщал о медельинском фестивале: «Организация фестиваля, уровень приема, странный дух, витающий меж людьми, – все это заставляет повеситься от стыда представителей других фестивалей, приехавших из Европы. И эту историю никто не может толком объяснить. Почему во всем мире фестивали собирают сотни, а здесь тысячи? Это во всей Латинской Америке? Нет. Во всей Колумбии? Да нет. А почему тогда в Медельине? „Не знаю, – ответил мне организатор, левый, веселый, толстый и белый, в смысле что не мулат. – Мы просто очень любим стихи в Медельине!“ И так четырнадцатый год подряд». Это было сказано 15 лет назад, за которые в Медельине ничего не изменилось, то есть, и сейчас, как и 29 лет назад, там любят стихи. Кстати, в этом году на проходившем в Медельине с 29 июня по 7 июля очередном 29 —том фестивале поэзии участвовали два представителя от России: Вадим Терехин – сопредседатель Союза писателей России, председатель правления Калужского областного отделения Союза писателей России, член координационного совета Международного поэтического движения «Мир без стен» (World Poetry Movement «World Without Walls»), действительный государственный советник II класса и герой России, космонавт Александр Лазуткин. «…нога русского поэта редко ступала на колумбийскую землю, и этот факт предопределил к нам особый интерес», – отметил Вадим Терёхин.

Завершить эту статью мне бы хотелось Поэтическим перформансом Маргариты Аль из которого любому понятно, что каждый человек во Вселенной является центром этой Вселенной…

«расстояние «вправо» = расстоянию «влево»
расстояние «вверх» = расстоянию «вниз»
расстояние «вперёд» = расстоянию «назад»
расстояние «в» = расстоянию «из»
и тот
«кто не дрожал в свою дрожаль
кто не рычал в свою рычаль
кто не бежал в свою бежаль
тот не любил свою любиль
тот не писал свою стихаль
не обживал свою живаль
не умирал в свою мираль»
но неизбежно
«невидимое станет видимым
а видимое станет невидимым»

То великое чудо поэзии, которое берегут в душах людей Маргарита Аль и Фернандо Рендон с помощью фестивалей и чтений, на самом деле спасает весь наш бесконечный и в то же время невыразимо хрупкий мир. Спасибо, что они есть у нас. Будем общаться, встречаться, читать свои и чужие стихи, и понимать всё острее: как мы нужны друг другу.

Poeziya duygulari

Iki: liFFt v? Medelvin (Kolumbiya) festivallari haqqinda.

O, Qazaxstan Sovet Sosialist Respublikasinin paytaxti Alma-Ata s?h?rind? anadan olmusdu. H?l? usaqliqdan d?rrak?si v? m?st?qil xasiyy?ti il? se?ilirdi: he? vaxt aglamazdi, qaytanlara ilg?kl?r baglayardi v? q?dim s?rq agsaqqallari kimi t?sbeh kimi c?tl?y?rdi. N?n?si d?f?l?tl? balaca Marqaritanin ev ?syalarindan s?hn?l?r t?rtib etdiyini m?sahid? etmisdi. H?r??nd, onlar h?r ikisi bilmirdil?r ki, bu «qeyri-adi ?zf?aliyy?tin» b?y?kl?r arasinda «performans» adlanan m?asir inc?s?n?t n?v? m?vcuddur. Bu n?vd? m?vafiq zamanda v? m?vafiq m?kanda yaradicinin v? ya yaradicilar qrupunun h?r?k?tl?ri ?s?rin m?vzusunu t?skil edir. O, oxumaga tez, amma s?zl?ri yazmaga gec basladi. Buna baxmayaraq t?hsil prosesi ugurlu idi.

1992-ci ild? o, Qazaxstan yazi?ilar Ittifaqina ?z?n?n ilk poetik toplusunu g?tirir. O, h?y?can i?ind? dahi Oljas Suleymenovla g?r?s? v? onun r?yini g?zl?yirdi. Amma, bu g?r?s ona yalniz 25 ild?n sonra n?sib oldu. 2017-ci ild? Marqarita Al, Oljas Omarovi? Suleymenovla n?inki g?r?sd?, h?tta, Um?mrusiya ?d?biyyat Festivallarinin Festivali LiFFt-in s?dri, t?skilat?isi v? m??llifi kimi ona Moskvada M?rk?zi ?d?biyyat?ilar binasinin zalinda festivalin qizil medalini v? «Avrasiyanin birinci sairi sairi» diplomunu t?qdim etdi. Oljas Omarovi? is? g?l?ms?y?r?k dedi: «Indi ?d?biyyatin h?qiq?t?n b?hran yasadigi, ke?id d?vr?nd? bel? festivallari, ?d?biyyatin probleml?rinin h?lli ???n narahat olan insanlarin yigincaqlarini yazmaq, dinl?m?k g?rm?k m?d?niyy?ti kimi ?mumiyy?tl? d?st?kl?yir?m… Bas ver?nl?r? n?z?r saldiqda ?t?n vaxtlari xatirlayiram. Ke??n ?srin 20-ci ill?rind? d? ?d?biyyat bel? anlari yasamisdi. O vaxtlar da eksersisl?ri xatirladan bel? bir h?r?kat olmusdu. Bunlara baxmayaraq 20-ci ill?rd? dahi bir ?d?biyyat yetisdi. ?d?biyyat tarixini qrafiki g?st?rs?k, o, ?r?yin kardioqrammasina b?nz?y?r, enm?si d? var, y?ks?lisi d?… Odur ki sizin LiFFt y?ks?lisi xatirladir. T?ki bel? LiFFt-l?rd?n ?ox yaradilsin, g?ncl?r c?lb olunsunlar. S?z inc?s?n?ti ?ox lazimli inc?s?n?tdir…»

Bax buna xasiyy?t dey?r?m! Bel? bir xasiyy?t? malik olan qadini ?lb?tt?, Moskva g?zl?yirdi! Axir ki, g?lib ?ixdi. SSRI par?alandiqdan sonra Marqarita Al Moskvaya k??d?. O, burada Poeziya v? F?ls?f? Akademiyasina q?bul oldu. Fakult?l?rd?n birinin dekani ?d?biyyatda metametaforik c?r?yanin banisi, circiramalari k?nn?ll? m?hafiz? c?miyy?tinin (DOOS) t?skilat?isi Konstantin Aleksandrovi? Kedrov ?z? idi. T?hsil ?r?f?sind? «Poetik performans» adlanan yabani s?zl?r f?zasini m?nims?di. Marqarita Alin poeziyasi il? tanis olan, m?asir inc?s?n?t? d?y?r ver?n h?r k?s m?tnin f?ls?fi istiqam?tl?ndirilm?sin? v? s?z?n g?r?nt?l? t?svirin? ilk n?vb?d? diqq?t yetirirl?r. O, ki?ik m?tnl?rl? g?rd?y? isl?rin h?cmin? g?r? haminin diqq?tini c?lb etdi. 2004-c? ild?n 2014-c? il? q?d?r o, Moskvada bir ne?? s?rgid? ?z s?xsi s?rgisini ke?irmisdir. (50-d?n ?ox yaradiciliq isi: «D?mir adamin misteriyasi», «Basqa adamlar», «V. Xlebnikovun ulduz ?lifbasi», " Pavel ?elisevin m?l?kl?ri», " Insan insaydautu», " D?rd?nc? ?l??», «?b?diyy?t saati»). O, V.V.Mayakovski adina D?vl?t muzeyind?» Kubosar» v?» Kru?e kru?ennix» performanslarinin m??llifidir. O, Taqanka Teatrinda ke?iril?n Konstantin Aleksandrovi? Kedrovun yaradiciliq axsaminin s?hn? t?rtibat?isi olmusdur. O, «Ayna paravoz» v? «?b?diyy?t saati» kimi art-obyektl?rin, «Rus avanqardinin 100 illiyi» layih?l?rinin m??llifidir. Onun «M?nim qardasim Zaratustra» adli ilk poetik toplusu sair, f?ls?f? elml?r doktoru K.A.Kedrovla birg? «Inkarin t?sdiqi» kitabina daxil edilib… Amma, ?n b?y?k v? d?y?rli performans, piramida qaydasi il? qurulmus LiFFt Beyn?lxalq ?d?biyyat layih?sidir.

Hadis?l?rin xronologiyasina n?z?r salsaq, Marqarita Al ?z Moskva h?yatini 20—21 ?srl?rd? bir-biri il? fiziki olaraq k?siss?l?r d?, yen? ?? s?rti m?rh?l?y? b?l?r… Birinci m?rh?l?- onun Xlebnikov, Mayakovski, Elyuar, Eynsteyn, Salvador Dali, Malevi?in yaradiciligindan b?hr?l?n?r?k, Yeryomenko, Jdanov, Parsikovun metametaforik ?d?biyyati c?r?yanina

daxil olmasi; DOOS ?d?bi-f?ls?fi c?miyy?tin? (Konstantin Kedrov, Henrix Sapqir, Andrey Voznesenski, Yelena Katsyuba v? s.) q?bul olmasi v? ?z?n?n poeziya v? f?ls?f?d? avanqard d?s?nc?sinin inkisafi m?rh?l?sidir. Bu m?rh?l? «Poeziya v? f?ls?f? Akademiyasi"nda t?hsill? birg? 2014-2015-ci ill?r? q?d?r davam edir; DOOS qrupuna ?zvl?y? q?bul olunmasi (DOOS beyn?lxalq avanqard festivalinin laureati), Marqaritanin yaradiciliginin g?rk?mli Rus avanqardi n?may?nd?l?ri t?r?find?n taninmasi, «Isi», «Drojal» v? s. serl?r), Beyn?lxalq Akademiyaya q?bul olunmasi («Otmetina Davida Burlyuka» Beyn?lxalq m?kafati laureati); Ixtisasli r?ssamlar ittifaqina q?bul olunmasi v? s.

Ikinci m?rh?l?-performans t?zah?r?n?n v? ?z platformasinin yaranmasidir. Bu Marqarita Alin ?z b?dii v? poetik perfopmanslaridir. Bu ?vv?lc? ?lk?d?, sonralar Avrasiyada v? n?hay?t, beyn?lxalq s?viyy?d? jurnallar, k?tl?vi performans -festivallar, ?d?biyyat sah?sind? birl?sdirm?k f?ls?f?sidir. Bu m?rh?l? t?xmin?n 2015-ci ild?n baslayir v? bu g?n d? davam edir. Al yeni ideyalarin t?skilat?isina v? generatoruna ?evrilir; O, Yuneskonun t?sis etdiyi ?mumd?nya Poeziya g?n?n?n t?skilat?isidir; O, «DOOS» v? «LiFFt» n?sriyyatlarina bas?iliq edir, «Sairl?r» avanqard jurnalinin t?sis?isi, nasiri v? bas redaktorun m?avinidir; Rusiyanin 20 b?lg?sinin «LiFFt» ?d?bi jurnallarini v? 89 b?lg?ni t?msil ed?n ?d?bi «LiFFt» jurnalinin bas redaktorudur; D?nyanin 26 dilind? ?ap olunmus «M?asir Avrasiya yazi?ilari» antologiyasinin birinci cildinin t?rtibat?isi v? nasiridir; h?r il ke?iril?n DOOS -beyn?lxalq avanqard poeziya festivalinin t?skilat?isidir; h?r il ke?iril?n LiFFt beyn?lxalq ?d?biyyat festivalinin t?sis?isi v? t?skilat?isidir; SPI? yazi?ilar v? oxucular Ittifaqinin prezidentidir; Avrasiya xalqlari ?d?biyyat Asambleyasi Surasinin s?dridir; Rusiya xalqlari ?d?biyyat Asambleyasi Komit?sinin s?dridir; Rusiya PEN-m?rk?zin ?zv?d?r.

???nc? m?rh?l?nin baslangici indiki d?vrd? c?r?yan edir: Bu d?nyada beyn?lxalq s?viyy?y? ?ixmaqdan ibar?tdir…

2015-ci ild? Marqarita Al t?qdir?layiq yaradiciliq t?s?bb?s?n?n m??llifi oldu: O, Rusiya v? Avrasiya m?kaninda bir il m?dd?tin? ?z?n? genis yer tutmus maarifl?ndirici layih?ni ir?li s?rd?. Bu layih?nin m?qs?di v? qarsiya qoyulan m?s?l?l?r asagidakilardan ibar?t idi:

– Rusiya, «Avrasiya» v? MDB d?vl?tl?rind? yazi?ilar v? oxucular arasinda dostluq v? yaradiciliq ?laq?l?rinin m?hk?ml?ndirilm?si; -Rusiya, MDB, Avrasiya yekdil ?d?biyyat m?kaninin yaradilmasi;

– ?oxmill?tli Rusiyada festival h?r?katinin birl?sdirilm?si, Rusiya v? d?nya xalqlari m?d?niyy?tinin qarsiliqli inkisafina k?m?k; -m?t?x?ssisl?r arasinda ?laq?l?rin genisl?nm?si, ?d?biyyat festivallarinin v? forumlarinin t?skilind? qabaqcil t?cr?b?nin t?bligi…

C?mi bir il? ilk ?mumrusiya ?d?biyyat Festivali h?yata ke?irildi. 2017-ci ild?n is? o, Avrasiya festivalina ?evrildi. Yen? d? ardicilliga n?z?r salsaq:– Birinci ?mumrusiya v? Avrasiya ?d?biyyat Festivallarinin festivali-27-30 may 2016, Alusta s?h?ri; -Ikinci Avrasiya v? ?mymrusiya ?d?biyyat Festivallarinin Festivali-26-30 may 2017, Moskva s?h?ri; -?c?nc? Avrasita v? ?mumrusiya ?d?biyyat Festivallarinin Festivali, 24—28 may 2018, So?i s?h?ri; -D?rd?nc? ?mumrusiya ?d?biyyat Festivallarinin Festivali, 26—29 iyul 2019, T?men s?h?ri…

Ild?n-il? layih?nin ?hat? dair?si daha da genisl?nir.

D?rd?nc? Avrasiya ?d?biyyat Festivallari Festivali daha Rusiyada deyil, 2019-cu ilin 30 sentyabrindan 3 oktyabra q?d?r Az?rbaycanda ke?iril?c?k.

Qonaq qismind? festivala b?t?n d?nyanin taninmis sair v? yazi?ilari t?srif g?tir?c?kl?r!

Bakiya ?ind?n, Koreyadan, Hindistandan, Indoneziyadan, Israild?n, Avropadan, Afrikadan, Simali v? C?nubi Amerikadan, h?tta Avstraliyadan da taninmis ?d?biyyat xadiml?ri g?l?c?kl?r.

Onlarin arasinda ?d?bi t?dbirl?rin ke?irilm?sind? misli, b?rab?ri olmayan bir kolumbiyali da olacaq- m?shur Kolumbiya sairi, redaktoru v? jurnalisti Luis Fernando Rendon Merino. O, 1991-ci ild?n t?sis olunmus Medelin (Kolumbiya) Beyn?lxalq poetik festivalin yaradildigi g?nd?n onun r?hb?ri v? direktorudur. Medelin? v? Kolumbiyanin basqa s?h?rl?rin? b?t?n d?nyadan, ke??n ?r?f?d? min bes y?zd?n ?ox sair v? yazi?i t?srif buyurmusdur. Amma insani m??tt?l qoyan basqasidir: Kolumbiyada sairl?rin ?ixisi ?oxminlik auditoriya toplayir! Insanlara poeziya lazimdir! Hava kimi lazimdir! He? n?y? m?h?l qoymadan! Heyranedici ?lk?dir!

Qabriel Xose de la Konkordiya «Qabo» Qarsia Markes Kolumbiya yazi?isi, jurnalisti, nasiri v? siyasi xadimidir. O, «Sehrli realizm» ?d?bi c?r?yaninin t?msil?isi, ?d?biyyat sah?sind? «Neystadt» m?kafatinin laureatidir. 1957-ci ild? 30 yasli kolumbiyali Qarsia Markes Sovet Ittifaqinda, Moskva t?l?b?l?r v? g?ncl?r festivalinda istirak etmisdir. (O, d?v?t olunmasa da oxumaq, r?qs etm?k, gitara v? z?rb al?tl?rind? ifa etm?yi bacardigina g?r? Leypsiq s?h?rind? Kolumbiya folklor ansamblindan olan yerlil?rin? qosularaq SSRI- ? g?lir).

O, yazdigi essed? SSRI-y? s?f?rini bel? s?rh edir: «22400000 kv km-d? koka-kolanin bir reklamina bel? rast g?linm?di.»

1957-ci ilin dekabrinda Qarsia Markes «El Momento» q?zetind? isl?m?k t?klifi aldigindan, Venesuelanin paytaxti Karakas s?h?rin? k???r. Amma, Qarsia Markes 1958-ci ilin martindan bir m?dd?t? yen? Kolumbiyaya qayidir, Mersedes Bar?a il? evl?nir v? onunla birlikd? yenid?n Karakas s?h?rin? ?z isin? qayidir.

Mixail Jvanetski dey?rdi: «S?nin arxanca g?ls?l?r eybi yox, basin ?st?nd? aglamasinlar.» ?lb?tt? o, haqli idi. Sairl?rin qeyri-adi davranisina tez-tez g?l?nl?r olur, amma h?tta ?fqanistan m?harib?si zamani m?cahidl?r arasinda sairl?ri ?ld?rm?k g?nah sayilirdi, h?tta q?ddar Kolumbiya quldurlari da sairl?r? toxunmurdular. 2004-c? ild? Kolumbiyada Medelind? ke?iril?n poeziya festivalinda Rus Sairi Demyan Kudryavtsev d? istirak etmisdi. Bu haqda o yazirdi: «Festivali „Prometeo“ jurnal, almanaxinin banisi Fernando Rondon ?rs?y? g?tirmisdi. O, bunu axsamlar saat altidan sonra k???y? ?ixmaq m?mk?n olmayan, ikinci ?zbasinaliq d?vr? kimi qorxunc bir zamanda h?yata ke?irm?yi d?s?nm?sd?. O da bir ?ox basqalari kimi „inc?s?n?tin“– s?lh? g?tir?n ?n yaxsi yol oldugunu d?s?n?rd?… On il bundan ?nc? s?h?rd? s?z?n ?sl m?nasinda dava gedirdi… S?h?ri quldurlar, partizanlar, sag h?rb?il?r v? s. idar? edirdil?r. Festivalin t?skilat?ilari arasinda h?r birinin ail?sind? z?r?r??kmisl?r, h?lak olmuslar, yaralanmislar var idi. Amma, bu on d?rd ild? festival istirak?ilarindan he? kim z?r?r ??km?di».


Вы ознакомились с фрагментом книги.
Приобретайте полный текст книги у нашего партнера:
<< 1 ... 5 6 7 8 9
На страницу:
9 из 9