Губляючы мары

Бацькi жывуць у прыстойнай хацiне, маюць невялiкi yчастак зямлi. Па прыездзе, Толя рэдка заганяy машыну y бацькоyскi двор. Яму прасцей было пакiнуць яе каля хаты, на невялiкай стаянцы, чым адкрываць i зачыняць браму.

Прыпаркаваyшы аyтамабiль, Толя пайшоy па тратуары, па шляху ён сустрэy незнаёмца, якi бурчаy i праклiнаy надвор'е. Здаецца, яму было залiшне непрыемнае гэтае надвор'е або проста не выдаyся дзень. Сам жа Толя не згаджаyся з яго прамовамi. Ля самай дзверы, Толя перагнаy яго i павярнуy направа, зачынiy за сабой дзверы двара. Ён увайшоy у хату. Бацькi yбачылi радасны твар сына. Мацi кiнулася да яго i абняла, бацька пацiснуy руку.

Пасля таго, як яны разам сабралiся y гасцiнай, Толя пачаy апавяшчаць сваiм бацькам пра сваё жыццё.

Толя быy з мамай заyсёды шчыры. І y гэтую гадзiну ён гаварыy па нагодзе кахання i аб сумесных планах на жыццё з Кацяй, звяртаючыся больш да яе, чым да бацькi. Ён нiбы выхваляyся перад iмi, што неyзабаве стане мужам i бацькам. Ярка i выразна маляваy iм сваю будучыню з дзiцём.

Таццяна Андрэеyна сядзела моyчкi, папраyляла сваю кароткую стрыжку цёмных валасоy i iранiчна глядзела на сына. Яна чула y яго словах легкадумнасць, цярплiва назiрала, з якой iскрай казаy Толя. Яна yсмiхалася, надаючы свайму твару схаванае расчараванне i незадаволенасць да таго, што адбываецца. Мама вельмi хацела спынiць усё гэта, жадала выказацца, перабiць прамову сына, але яна шкадавала сына i не дазваляла сабе yмяшацца. А вось бацька Толi, Пётр Васiльевiч, быy надзвычай добрым i вясёлым, ён падзяляy захопленую радасць сына. Пётр Васiльевiч мяккi, слабахарактарны чалавек, якi не меy цвёрдага словы y сям'i. Ён зрэдку мог запярэчыць сваёй жонцы. Пётр Васiльевiч прыхiльнiк спакою, ён пазбягаy любых узнiклых сварак.

Як толькi сын выгаварыyся, Таццяна Андрэеyна yзялася за яго.

– Ах, Божа мой, што ж яна з табой зрабiла? – нядобра yсмiхаючыся, калыхая галавою, пачала яна.

Толя змянiyся y твары, паглядзеy на маму y здзiyленнi.

– Ты пра што, мам? Я хутка ажанюся, мамуль! І y мяне будзе сын цi дачка! – захоплена казаy Толя.

На секунду кiнуy погляд на бацьку, а той бязвыхадна паглядзеy на яго.

Таццяна Андрэеyна здрыганулася, для яе гэта было yдарам, чуць пра вяселле i пра дзiця.

– Як жа яна цябе змянiла… І што далей? Вы ж яшчэ дзецi! Няyжо ты не разумееш, што цяжарнасць, гэта падстава на ёй ажанiцца!? Яна гуляе табою, тваiмi пачуццямi! Гэтая твая Каця…хiтрушчая! Я ведаю такiх як яна, карыслiвых людзей. Госпадзi, навошта ж нам усё гэта? Навошта ж так…

– А я думаy, ты парадуешся за мяне. – сказаy сын ледзь гучным словам.

Яго вочы пацiшэлi, у iх паступова выпараyся yвесь запал да шчасця.

– І праyда, што тут такога, сын ажэнiцца…можа парадуемся за яго. – цiха прамовiy бацька.

Пётр Васiльевiч устаy i хутка накiраваyся далей ад погляду жонкi, хаваючыся ад яе супярэчнасцяy.

– Ну вось, па крайняй меры тата за мяне рады! – сказаy Толя.

Таццяна Андрэеyна змоyкла i кiнула спалоханы погляд на мужа, як бы просячы падтрымкi да сабе, але той, таропка працягваy крочыць у бок дзвярэй, павярнуyшыся спiной да жонкi. Яна была раздражнёная yчынкам мужа i старалася не паказваць гэтае пачуццё пры сыне.

– Ну на самай справе?! Так, сынок, ты шчаслiвы зараз…але я не магу спакойна радавацца за цябе, адчуваю сэрцам, што Каця не тая выдатная дзяyчынка, якой яна здаецца! – падхапiлася i больш цвёрда сказала Таццяна Андрэеyна.

Ледзь пазней, Таццяна Андрэеyна падумала: “А што ж людзi скажуць?..”

– Я спадзявалася, што не так хутка прыйдзе гэты час! – сказала звонкiм голасам мацi Толi. – Так, зразумела, ты павiнен ажанiцца.

Яна хацела сказаць iнакш, але наводзiць сварку з сынам яна не хацела. Яна i так аддалiлася ад яго, а пайсцi супраць сына y гэты раз было б не занадта разумна. Магчыма, калi б не цяжарнасць Кацi, усё склалася б па-iншаму.

Таццяна Андрэеyна была занадта yсхваляваная, яна з нянавiсцю ставiлася да Кацi, але y гэты раз ёй давялося сабраць усю нянавiсць у кулак i трымаць пры сабе, не праяyляць яе пры сыне. Яна вельмi моцна любiла яго i часам больш, чым ён таго заслугоyваy. Толя шмат разоy iшоy насуперак мацi. Таму замест таго, каб мець добрую прафесiю, на яе думку, якую iмкнулася даць Таццяна Андрэеyна сыну, ён працуе y дэпо слесарам. Не жадаючы добра вучыцца y мiнулым, як бы бацькi не выхоyвалi яго.

Толя чакаy, што мама будзе казаць нешта непрыемнае пра Кацю, супярэчыць яму, але ён быy уражаны, як нечакана хутка яна змянiлася i падтрымала яго жаданне ажанiцца.

Пару гадзiн Толя правёy у бацькоyскай хаце. За вакном па-ранейшаму iшоy дождж. Толя зiрнуy на гадзiннiк, трэба было yжо сыходзiць. Бацькi правялi свайго адзiнага сына да парога. Толя стаy няспешна сыходзiць да машыны. Таццяна Андрэеyна незадаволена пазiрала яму y след. Яна нахмурыла бровы, пасля зiрнула на мужа, потым моyчкi павярнулася i сышла з парогу.

Толя выйшаy з хаты y глыбокiм роздуме. Ён адчуваy сябе не так лёгка, як заходзiy. У словах мамы хавалася нешта нядобрае. Але галоyнае для яго было тое, што яна яго падтрымала i з вялiкай упэyненасцю яна дакладна будзе на свяце.

Прыйшоyшы дадому, у кватэру, Толя не хаваy сваёй усмешкi. Каця сустрэла яго каля парога, яна вельмi хвалявалася, яе тэмперамент быy мяккiм i няyстойлiвым да перажыванняy. Каця тут жа паспяшалася дапамагчы зняць мокрую куртку з Толi i з хвалюючым страхам пацiкавiлася.

– Ну як усё прайшло?

– Зразумела добра! Нiякiх пагроз i расчараванняy. – адказаy ён. – Дарэчы, мама сказала мне, што я абавязаны ажанiцца. Неяк так сказала…

– Ты не памылiyся? – перапынiла яго Каця i зiрнула прама яму y вочы.

– Ну-ну, каханая, вядома, гэта праyда. – адказаy ён.

– Раскажы падрабязней.

Каця сумнявалася, што сустрэча прайшла гладка i без выхадак Таццяны Андрэеyны. Толя распавядаy роyна тое, што хацела б пачуць ад яго Каця. Ён размахваy рукамi паказваючы yсе дзеяннi i знаходжанне той размовы. Ён пазбягаy толькi таго, з якiм тонам i выразам казала яму мама.

Каця yяyляла гэта yсё y розуме. Па яе выгляду, можна было зразумець, што для яе гэта было важна. Яна круцiла аловак у руках i задавала занадта шмат пытанняy, пакуль не супакоiлася.

Днi да вяселля былi часам вясёлымi, але больш нервовымi i клапатлiвымi. У такiх выпадках, як цяжарнасць, роспiс маладых пераносiлася на раннiя лiкi.

Назапашаныя грошы i бацькоyская дапамога, трацiлася на падрыхтоyку важнага дня. Кацiны i Толiны бацькi падзялiлiся сваiмi грашыма на вясельнае застолле.

"Няyжо яна толькi для гэтага створаная?" – падлiчваючы yсе расходы, думала Таццяна Андрэеyна. Яна нервавалася i пастаянна была не задаволеная. Яна разумела, калi б не дзiця, нiякага б вяселля яна не дапусцiла. Што яна магла цяпер зрабiць!? У злосцi суцяшаць сябе тым, што яе сын сёння шчаслiвы.

Гэта ранiца прыносiла па-сапраyднаму iншы настрой маладым. Яны адчувалi душэyнае хваляванне. Іх лёс змяняyся. Іх вяселле мяняла iх самiх.

Наступiy момант, калi Каця з'явiлася y вясельнай сукенцы. Толя yбачыy перад сабой прынцэсу. Погляд яго свяцiyся гледзячы на яе.

– Ты чароyная! – сказаy ён.

Каця цудоyна глядзелася y белай сукенцы, яна была абаяльная.

Толя быy мяккi i спакойны, чорны касцюм на iм сядзеy выдатна.

Галавакружна, з хвалюючай радасцю, праходзiy гэты дзень. Гасцей сабралася няшмат, многiя з якiх прыйшлi прыемна правесцi час. Таццяна Андрэеyна таксама не магла прапусцiць такi дзень, яна была на вяселлi з мужам. Яна аплацiла нейкую частку вяселля, гэта была адна з прычын яе прысутнасцi тут. У момант вiншаванняy, Таццяна Андрэеyна прыцiснулася да сына, яна баялася адпускаць яго. Яна выдатна прыкiдвалася, шчаслiва прамаyляла шмат пахвальных слоy i пажаданняy. Яна не хацела выглядаць недарэчна i крывадушна y вачах гасцей. Пётр Васiльевiч з пазiтывам глядзеy на сына i нявестку, ён быy шчаслiвы, таксама, як i бацькi нявесты.

Апынуyшыся дома, Толя з Кацяй адчулi стомленасць усiх гэтых святочных гадзiн. Яны нiбы палонныя, бяз сiл, павалiлiся на ложак. Яны ляжалi на спiне i трымалiся за рукi, бесклапотна глядзелi yверх.

– Цяпер ты мая! – горача прашаптаy Толя.

– Праyда? – ледзь чутна сказала Каця.

– Цяпер ты мая жонка… – ласкава сказаy муж.

Каця павярнула галаву да мужа. З апошнiх сiлаy яна yсмiхнулася, вочы яе былi поyныя згоды.

Час iшоy, жывот Кацi рос. Толя yсё часцей наведваy маму. Кожны раз, калi ён да яе прыходзiy, яна пыталася: цi шчаслiвы ён цяпер i як да яго ставiцца Каця. Паступова адказы Толi раслi, i Таццяна Андрэеyна yсё больш унушала, i падлiвала алей у раздражнёныя ноткi сына.

Першыя месяцы, муж i жонка цудоyна пырхалi. Але пазней, Толю стамляла i не давала спакою вялiкая адказнасць, якая ляжа на яго плечы. На яго думку, Каця занадта часта yяyляла yсякiя прычыны для крыyд i супярэчак да яго. Каця стала раздражняльная i няyрымслiвая. Толя нiбы не быy гатовы да таго, што стане бацькам, што неyзабаве y доме з'явiцца маленькае дзiця. Толя стаy усё больш давяраць словам мацi i выклiкаць у сабе, што не хоча цяпер гэтай цяжарнасцi. Менавiта y гэты момант, ён яшчэ прагнуy бесклапотнага жыцця з каханай, а цяпер яму трэба будзе змянiць сваё жыццё. Паступова Толя нiбы аддаляyся ад Кацi i яе цяжарнасцi, ён пераставаy надаваць ёй увагi. Адчувалася, як ён з раздражненнем ухiляyся ад сваiх абавязкаy, агрызаyся y адказ на задаючыя пытаннi жонкi, з нагоды яго паводзiн. Памiж iмi yжо не было таго цудоyнага часу, дзiyнымi i жудаснымi станавiлiся iх адносiны. Непаразуменнi пачасцiлiся.