Төңкеріс. Пьесалар

?кiм. (бiраз ойланып отырып) Жарайды. Мына ?а?аздарды мен алып ?алайын. Б?л м?селе ж?нiнде мен ?кiмшiлiктi? ?ызметкерлерiмен а?ылдасармын.

Горкомстройды? басты?ы кетедi. Шолпан шай ?келiп ?кiм мен оны? орынбасары шай iшуге кiрiседi.

Шолпан. ?абылдау б?лмеде та?ы екi кiсi отыр.

?кiм. Ол екеуi? кiм?

Шолпан. Бiреуi бiздi? молда. Ал екiншiсi Васильев.

?кiм. Онысы та?ы кiм едi?

Ж?ма?али. Осы ?аланы? iрi к?сiпкерлерiнi? бiрi.

?кiм. О?ан не керек?

Шолпан. Бiлмеймiн. ?йтеуiр сiзге ж?мысым бар дейдi.

?кiм. Жа?сы, ?уелi имам?а кiрсiн де. Бiра? бес минуттан кейiн – мына ш?йiмiздi iшiп алайы?.

Шолпан кетедi.

?кiм. Молдеке?е не керек?

Ж?ма?али. ?лгi бiтпейтiн мешiттi? жыры да! Одан бас?а не дейсiз.

?кiм. Ол мешiтке не болып едi?

Ж?ма?али. Кезiнде ?абыр?алары к?терiлiп, сосын к?мбезiн жабуы мен iшкi ж?мыстарына жинал?ан ?аржы жетпей iске ?осылмай ?ал?ан. Одан берi мiне он бес жылдан да асып кеттi.

?кiм. ?аржы жеткiлiктi жиналмай жатып ??рылысты неге баста?ан?

Ж?ма?али. ?айдан бiлейiн… бiлгiштердi? с?зiне ?ара?анда ?аржы жеткiлiктi жинал?ан, бiра? к?рiнгеннi? ?алтасында кеткен. Кiм бiлсiн, ?алай бол?анын, бiздi? ?аза?тан не шы?пайды. Тек ?ана содан берi сол мешiт к?зге т?рткi болып т?р. ?алада?ы христиандарды? неше т?рлi шiркеулерi ж?мыс iстеп т?р?анда мешiттi? мына м?шкiл жа?дайы намыс?а тиiп-а? т?р. Сiздi? алды?ызда бол?ан ?кiмдер «мешiттi пайдалану?а беремiз» деп ант-су iшкенiмен еште?е тындыра алмады. Бiреуi тiптi орталы?тан жа?а мешiт салдыратын да бол?ан. А?ыры ?зi кетiп тынды.

Есiк ашылып имам кiредi.

Имам. Ассаламу ?алайк?м, уа рахматулла?и, уа баракату?!

?кiм. Уа?алайк?м ассалам! Жо?арлаты?ыз, а?са?ал. (имам отырады)

Ж?ма?али. Сiз не – та?ы да сол бая?ы мешiттi? м?селесiмен келдi?iз бе?

Имам. (к?рсiнiп алып) ?рине. Ол м?селе шешiлмей ма?ан жары? к?н жо?.

?кiм. А?са?ал, сiздi? м?селе?iздi? шет жа?асымен мен таныстым. Менi? алдымда?ы ?кiмдер де сол м?селенi шеше алмай кетiптi. Бiра? дiн саласында?ы ж?мыстарды ?кiмге мiндет ?ылып артып ?ой?ан д?рыс емес. Ата за? бойынша мемлекет пен дiн жекеленген. Мешiттерге мен бюджеттен бiр тиын да ж?мсай алмаймын.

Имам. Оны бiлемiз ?ой. Мен сiзге м?сылман баласы шы?ар деп келiп отырмын.

?кiм. И?, мен м?сылманмын! ?лбетте! Ал мен сия?ты ?здерiн м?сылман санайтын ?аза? аз ба? Ба?ана осында с?йлеген бiр журналисттi? дерегi д?рыс болса, осы ?аланы? ?ыры? пайызы ?аза?, я?ни м?сылман. (Ж?ма?али?а) ?ала т?р?ындарыны? жалпы саны неше мы??

Ж?ма?али. Алпыс мы??а жуы?.

?кiм. Алпыс мы?ны? ?ыры? пайызы ?анша болады?

Ж?ма?али. М-м… (с?л ойланып) Жиырма т?рт мы?.

?кiм. Мiнеки – ?алада жиырма т?рт мы? м?сылман т?рады, ал бiр жал?ыз мешiттi жылдар бойы iске ?оса алмайды. Б?л ?алай?

Имам. Сол жиырма т?рт мы?ны? мешiтке баратыныны? саны ж?зге де жетпейдi.

?кiм. Ол сiздi? ж?мысы?ызды? ол?ылы?ы. Я?ни, халы?ты? арасында ?гiт-насихат ж?ргiзбейсiз. Уа?ыз айтпайсыз, дiнге тартпайсыз. Алайда, сiздi к?п кiналай беруге де болмайды. Б?л елдi? ?аза?ы орыс болып кете жаздапты. Мектептердi? басым саны орысша бол?асын ?згесiн ?оя? ?ой!

Имам. Бiзге мектептерде дiн уа?ыздау?а р??сат жо?. Ал медресеге орын жо?. Мiне жа?а мешiттi iске ?осса? онда м?сылмандар?а д?рiс беретiн арнайы сынып болушы едi.

?кiм. Жа?сы, сонымен м?селенi? барлы?ы мешiтке тiрелiп т?р ?ой? Солай ма?

Имам. И?, солай.

?кiм. М-м… ?зi зекет деген болмаушы ма едi?

Имам. Болады ?ой. Бiра? сол зекеттi ешкiм т?легiсi келмейдi.

?кiм. ?рине, оны ешкiм ?з еркiмен т?лемейдi. Ерiксiз т?леттiру керек. Менi?ше сiз ол ж?мыспен де айналыспайсыз.

Имам. Ойбай-ау, мен кiмдi ерiксiз зекет т?леткiзе аламын? Кiм менi ты?дайды?

?кiм. Жа?сы имамды кез-келген м?сылман ты?дайды.

Имам. (басын т?мен т?сiрiп ?ызарып кетiп) Жа?сы болу?а тырысып-а? ба?ып едiм, болмады. Осы ?аланы? б?кiл ?алталы деген ?аза?тарыны? алдына б?лен рет бардым. Бiреуi де мойнын б?рмады. Не iстей аламын мен олар?а?

Ж?ма?али. А?са?ал, оларды да кiналау?а болмайды. Кезiнде соларды? барлы?ы а?шаны т?ктi ?ой сол мешiттi? ??рылысына. Ал сол а?ша ?айда кеттi?

?кiм. ?й, сiздердi? ?здерi?iзде екен ?ой б?ленi? б?рi!

Имам. (ауыр к?рсiнiп) ?з басым сол а?шадан бiр де те?ге ал?ан жо?пын. Алсам – Алла о?дыртпасын. Ж?не де со кезде мен имам емес – ?атарда?ы м?сылман едiм.

Ж?ма?али. Осы ?аланы? ?ай м?сылманынан с?рамаса? «мен сол а?шадан бiр тиын да алмадым» дейдi.

?кiм. Ж?! ?ояйы? бос ??гiменi. Мешiтке ?аржы ?андай к?лемде керек?

Имам. На?ты ?анша керек екенiн мен бiлмеймiн. Ж?мысы к?п. К?мбезiн жабу керек, iшкi ж?мыстарын бiтiру керек, жылу ж?йесiн ??ру керек, сыртына ?оршау орнатып есiк алдына бiрде?е т?сеу керек…

?кiм. Ойбой а?са?ал, «керектi» к?бейтiп жiбердi?iз ?ой!

Ж?ма?али. Менi?ше мешiтке ж?мсайтын ?аржыны? к?лемiн аны?тау ?шiн комиссия ??ру керек. Ол комиссия?а бiр-екi прораб пен экономисттi кiргiзу керек. Сосын сол мамандар смета жазып на?ты ?аржыны? сомасын айтады.

?кiм. Онда, Ж?ма?али, сол ж?мысты ?з мойны?а ал.

Ж?ма?али. Кешiрi?iз басты?, менi? уа?ытым жо?. ?зi?iз бiлесiз – ма?ан командировка?а кету керек. (?кiмге ?адалып бiр ?арап алады, ?кiм «т?сiндiм» дегендей басын изейдi) Одан да б?л ж?мысты мана?ы горкомстройды? басты?ына ж?кте?iз. Оны? ?оластында мамандар да бар. Солар зерттеп смета жазып бередi.