Оценить:
 Рейтинг: 4.67

Қўқон хонлари

Год написания книги
2013
<< 1 2 3 4 5 6 7 ... 9 >>
На страницу:
3 из 9
Настройки чтения
Размер шрифта
Высота строк
Поля

– Худди шундай.

– Улар икки гуру?га бyлинишган, бирлари ма?думи Аъзам деса, бош?алари ?азрат Офо?хyжанинг авлодлариданмиз деб даъво ?иладилар. Улар анча йиллардан буён бизнинг юртимизга хyжайинлик ?илишдан воз кечмай келмо?далар.

– Бизнинг ?удудларимиз Бухоро Амирлигига ?арайди-ку?

– Амир yз ?укмронлигини шуларга суяниб амалга оширади, улар yлпон устига yлпон йи?иб хал?ни безор ?илмо?далар.

– Бек ака, yзимиз муста?ил бир салтанат тузсак бyлмайдими?

– Айтишга осон, бундай ишларни амалга оширишни бизлар ?ам кyп yйлаганмиз, ?озирчалик бу ишларнинг ечими топилган эмас.

– Мен нима ?илай ака?

– Сен розилик беравер.

– Сиз шунга розимисиз?

– ?а, мен розиман. ?изало?ингни «хожалар» уру?ига узатиш ?ар томонлама бизлар учун фойдали. Тyйни yзимиз yтказиб берамиз.

– Ра?мат бек ака, менга жавоб.

– Тyйнинг масла?ати учун ало?ида келасан. Катта базм уюштирамиз, барча сарф-харажатларни yзим ?иламан.

Минглар уру?идаги а?илликка барчанинг ?аваси келар, улар худди бир оиладек бирга ме?нат ?илиб, бирга ?увонишар, бир-бирларига ?амдард ва ме?рибон эди. Мавсумий ишлар, де??ончилик муаммоларини, айни?са ари?ларни тозалаш, ерларни yзлаштиришда бир тану бир жон бyлиб ме?нат ?илишар, бирор киши иморат ?урмо?чи бyлса ?ашар йyли билан бир неча кун ичида битказиб беришарди, шу боис бу уру?нинг теварак-атрофдагиларга нисбатан мав?еи жуда орти? бyлиб, тyй ва маросимлари ?ам бамасла?ат ва тартибли yтарди.

Шомастбийнинг таклифига биноан теварак-атрофдан нуфузли ва хос одамлар кириб кела бошлашди. Ме?мондорчилик ба?онасида Шомастбий узо? ва?тлардан буён yйлаб юрган режасини амалга ошириш чораларини масла?атлашиб олмо?чи.

– ?урматли о?со?оллар, чодаклик хожалар Юсуфхyжанинг ?изига совчи бyлиб келибдилар, – деди Шомастбий уларга маъноли тикилиб. – Биз бажонидил розилик бердик. Анча ва?тдан буён мyлжаллаб келаётган ишларимизни амалга ошириш фурсати етганга yхшайди.

– Сиз нима десангиз биз тайёрмиз, – дейишди о?со?оллар бир овоздан.

– Келишиб олганимиздек тyйни тантанали yтказамиз, барча Чодак хожаларини таклиф ?иламиз. Улар эртага жавоб олиш учун келадилар.

– Бyладиган ишларни бyлишиб оламиз.

Теварак-атроф о?со?оллари билан гапни бир жойга ?yйгандан сyнг Шомастбий тyй тайёргарликларини кyра бошлади. Тyй ?айси куни бошланади, неча кун давом этади, нечта хонадон жалб этилади барчаси режалаб ?yйилди. Тyйга барча Чодак хожалари таклиф ?илинди. Сарпо ва сов?а-саломлар тайёрлаб ?yйилди. Бу тyй жуда дабдабали бyлмо?и даркор, чунки унинг якуни юрт та?дирини ?ал ?илиши мумкин.

Чодак хожалари таклифни жуда мамнуният билан ?абул ?илдилар, чунки бу ?уда-андачилик энг нуфузли «Минг» уру?и билан дyстлик риштасини муста?камлайди, теварак-атрофдаги мав?елари янада ошади. Улар катта сов?а-саломлар билан кириб боришга тайёрлана бошладилар.

***

– Менга ?ара Эргашхyжа, бyлажак тyйга жуда пухта тайёрланишимиз лозим. Теварак-атрофда тyйга таклиф ?илинмаган бирорта ?ишло? ёки овул ?олмасин. Барчанинг ме?рини ?озонишимиз шарт ва зарур. ?ази-?арталарни мyл ?илинглар, ?имиз ва ?имрон ?ам эсингдан чи?масин. ?анча ?yю-эчки кетса аяманглар.

– Барчасини бажарамиз, асло хижолат бyлманг.

– ?а айтгандек, анчагина шароб ?ам ?амлашимиз керак.

– Бироз тушунмайро? турибман ота, – деди Эргашхyжа ?айратини яширмай. – Ахир сиз тyйларимизда шароб ичишни таъ?и?лаб ?yяр эдингиз-ку?

– Бу сафар шароб ичишга рухсат бераман. Сабабини сyраб yтирма, буни кейинро? биласан.

– «Хожалар» учун заррин тyн тайёрлайликми?

– Менимча бунга зарурат бyлмаса керак.

– Нега? Улар икки юз киши бyлиб келишар эмиш.

– Йигитларга шундай топшири? берасан, хожаларнинг бирортаси менинг ижозатимсиз кетиб ?олмаслиги керак.

– Барча топшири?ингиз бажарилади.

– Сенга рухсат, менга Шо?ру?бийни ча?ириб ?yйинглар.

***

– Йyлбарс билан бyлган олишувдаги жасурлигингни эшитдим, – деди у y?лига ме?р билан тикилиб. – Анчагина ?алтис ?аракат ?илибсан.

– Бундай жасорат кyрсатишни сиздан yрганганман.

– Катталардан кyп нарса yрганиш жуда яхши фазилат, лекин ?ар ?андай ?олатда ?аётингни хавф-хатарга ?yйиб ?аракат ?илма.

– Келажакда бунга эътибор бераман.

– Бир йирт?ични омон са?лайман деб жуда ?алтис иш ?илибсан. Агар озгина адашиб ?олганингда йyлбарс сени авайлаб yлтирмас эди.

– Йyлбарслар одамларга ноyрин тажовуз ?илишмайди деган эдингиз…

– Тy?ри, шундай деганман. Сен ?ам уларга ноyрин тажовуз ?илма дейман, лекин ?ужумга учрасанг ?ар ?андай йyл билан yзингни ?имоя ?илишга ?а?лисан.

Шо?ру? отасининг yгитларини сyзсиз бажарар, ана шу сифати билан унинг чинакам ме?рини ?озонган эди. Шунинг учун бу бироз ?изариб отасига тикилганича индамай ?уло? соларди.

– Ў?лим, бугун мени ?ар ?ачонгидан ?ам ди??ат билан тинглагин. Бизлар хон авлодидан эканимизни ?ар доим эслаб юрмо?инг лозим. Сени келажакда улкан ишлар кутмо?да, бундай ишларни фа?ат жасурлик билангина бажариб бyлмайди. Сен бош?алардан кyра у?увли, билимли, бардошли ва сезгир бyлмо?инг лозим. Кишиларнинг кyнглидан нелар yтаётганини гапирмасларидан аввалро? билишинг, дyст билан душманни, хушомад билан самимийликни ?амма ерда фа?мламо?инг лозим. Э?тимол сен я?ин кунлар ичида yлкамизнинг ?укмрони бyларсан. ?укмрон бyлиш эса yта масъулият, yта нозик ва хавфли вазифа. Ана шулар ?а?ида yйлаб кyрганмисан?

– Бу масалалар хусусида чу?ур бир билимга эга эмасман.

– Бухоро Амирлигига тобе эканлигимизни яхши биласан. Амир бизларни гyё yгай фарзандидек кyради. Юртимизни ?yр?увда ушлаб туриш учун мутаассиб ру?онийлар, риёкор хушомадгyйлардан усталик билан фойдаланади. Жа?олат ва илмсизликнинг авж олиши учун айни муддаодир. Шундай гyзал yлка, шундай истеъдодли миллат ривожланмаётганининг сабаби шунда. Минг уру?и теварак-атрофдаги музофотлар ичида энг улкан, энг а?ил эл. Шу сабабдан муста?ил бир салтанат тузиш йyлидаги энг улкан, энг ?ийин вазифа бизнинг зиммамизда бyлади. Бу йyлдаги тyси?ларнинг барчасини биз ?али билмаймиз, лекин бир нарса равшан. Хал? амирнинг зулмидан, бизларнинг камситилишимиздан тyйган, уч?ун чи?са бас, у алангага айланади. Амир бизга бyлган ?укмронликни хожалар ?yли билан бажаришига сабаб шуки, юртимиздан олинаётган даромаднинг бир ?исмига уларни шерик ?илиб ?yйган. Чумолидек увол бyлган бу кишилар бизларга ?укмрон бyлганликларидан ?увониб амирга садо?ат билан хизмат ?иладилар. Биз бу дастго?ни я?ин yртада синдириб ташлаймиз, янгисини тузиш эса бени?оя ?ийин ва хатарли. Умид ?иладиган жойимиз шуки, хал?нинг хо?иши биз томонда хал? жуда ?удратли мyъжиза.

***

Чодак атрофи то?лар билан yралган. Чодаксой бyйида жойлашган бир неча кичик-кичик ?ишло?лардан иборат. А?олиси сийрак бyлиб, тирикчилик учун зарур бyлган неъматлар етиштириш чекланган. Асосан наъматак ва ?ар хил гиё?лар тайёрлаш, yрик ва ён?о? мевалари етиштириш билан шу?улланишар, де??ончилик учун яро?ли ерлар кам бyлганлиги учун кyпчилик чорвачилик билан шу?улланар эди. Табиат инъомларининг чекланганлиги, ?унармандчиликнинг йy?лиги сабаб бу ерларда катта мулк эгалари ?ам йy?. Турмуш тарзи жуда одми, а?олиси yзбек ва тожиклардан иборат бyлиб, тинч ва осойишта ?аёт кечиришар, шyх о?ар ягона сойнинг шов?инини ?исобга олинмаса, доим сокинлик ?укм сурарди. ?авоси тоза, табиати гyзал бу масканнинг одамлари жуда ювош, соддадил бyлиб ?укмронлик ?илиш учун ?еч ?андай ?удратга эга эмасдилар. Ўзларини улу? зотлар авлодидан деб билгувчи хожалар Бухоро Амирининг ?y?ирчо?и эдилар холос. Кимнингдир ташаббуси билан барпо ?илинган бош?арувнинг бу усули жуда заиф, ?еч ?андай кучга таянмаган бyлиб, бу заифликни минг уру?ининг сардори Шомастбий бош?аларга нисбатан я??олро? кyра олган ва анчадан буён уни синдириб ташлаш тараддудига пин?она киришган эди. Унинг мyлжалидаги кун я?инлашиб ?олгани ани?. Бирор анжуман ни?обида бошлаш энг ?улай усул бyлади.

***

– Чомочвой ишлар ?алай, чарчаб ?олмаяпсизми?

– Худога минг ?атла шукур.

– Мен сизни му?им бир масала юзасидан ча?иртирган эдим.
<< 1 2 3 4 5 6 7 ... 9 >>
На страницу:
3 из 9

Другие электронные книги автора Хамидулла Абдуллаев