Оценить:
 Рейтинг: 4.6

Мавлоно Завқий

Год написания книги
2017
<< 1 2 3 4 5 6 7 ... 10 >>
На страницу:
3 из 10
Настройки чтения
Размер шрифта
Высота строк
Поля

– Фа?ат ташриф буюрсангиз етарли.

***

Адолат билан адолатсизликни, асл фарзандлари ким, ?анимлари ким фар?лай олмайдиган юрт ?улликка ма?кумдир.

?ар бир замоннинг ижобий юту?лари бyлиши табиий ?ол, илм-фан, санъат, адабиёт, маданият, фалсафа каби со?алар тинимсиз ривожланиб туради. Афсуски бу юту?лар ?атори алла?анча ну?сонлар ва иллатлар ?ам мавжуд бyлади.

Даврнинг чинакам yзгариши ана шу юту? ва ну?сонларга бyлган муносабатга бо?ли?. Кишилар ижобий yзгаришларни тy?ри фа?млаб, тара??иёт учун фойдали омилларни авайлаб, уларнинг яратувчиларини эъзозласа, ?урмат ?илиб ра?батлантирса бу жамият гуллаб-яшнаши шуб?асиз. Аксинча барча мyъжизакор со?аларни йи?иштириб ?yйиб хурофотга кетса, тара??иёт ожизланиб, маънавият касалланиб, адолат йy?олиб боради. Замонга бо? деганда, барчамиз энг ил?ор, энг замонавий yзгаришлар ?а?ида ?ай?уришимиз, гyзалликларни парвариш ?илишимиз тушунилади.

Аксинча нодонлик томонига yтиб, манфаатимиз йyлидаги юту?ларни нобуд ?илсак, бу замонга бо??анимиз эмас, замонга хиёнат ?илганимиз бyлади. ?аётга кyр-кyрона мослашиш, нима ?улай бyлса yшани ё?лаш, нодон кишиларнинг сафида бyлиш келажак олдидаги жиноятдир.

Замона зайли билан дейишади одамлар. Менимча ?ар бир замоннинг yз о?ими бор дейишмо?чи бyлса керак, ана шу о?имга ?араб, ?еч ?андай муло?аза ?илмай одимловчи кишилар аксарият кyзлаган ма?садларига тез эришадилар, яхшиямки бу ?улайликлардан барча бирдек фойдаланмайди, кимдир бу о?имга таъсир yтказади, яна кимдир унга ?арши ?аракатланмо?чи бyлади. Бундай жараён тара??иётнинг негизидир. Замонга мослашиш, ?аётга мослашиш демакдир, муло?аза ?илиб yтирмай ?аётга мослашиш худбинликнинг кенг тар?алган туридир, худбинлик эса yз манфаати ?а?ида ?ай?уришдан бош?а нарса эмас. Манфаат ?а?ида ?ай?уриш, нафс кyйида умр yтказиш деганидир, бу хо?иш бутун ?айвонот оламига хос хо?иш бyлиб, бизларни муло?азага тоъбелик бу ?ислатдан ажратиб туради. Демак икки хил одамлар мавжуд, ?алб амри билан фикрлаб яшовчи ёки бутун умр нафс хо?ишини ?ондириш билан оввора кишилар. Барча истак, орзу-?авасларимиз покиза одам бyлиш бyлса шунинг yзи гyзаллигимиз.

Менга не ёру не оши? ?авасдир,

Агар мен одам yлсам ушбу басдир.

А.Навоий

***

?еч ?ачон икки нусхада такрорланмайдиган инсон дунёга ёл?из келиб, ёл?из кетади. Унинг ниго?идаги олам, ?албидаги туй?улар, ?увончу ?ай?улар, хо?ишу орзулар, севги ва нафратлар, жамики кечинмалари бетакрор ва ягонадир. Барчамиз нималарнидир yрганиб умр yтказамиз, лекин ?еч бир кимса yзини мунтазам билмайди, тингламайди, yрганмайди, билганларимиз эса холис эмас, бироз ма?тов, ёл?он, худбинлик ?yшилган бyлади. Демак yз худбинлигини енга олган одам жуда кам ёки йy?. Нега шундай деб изланадиган одам ?ам жуда кам ёки йy?. ?ар бир дунёга келган одам борли?нинг ижоди ёки бетакрор кашфиёти, шуб?асиз у бир ?анча ну?сон ва бе?исоб фазилатлар билан яратилади, кимса yз ну?сонларини мутло? енгиб, фазилатларини тyла парваришлай олса эди, у бетакрор гyзаллик ва бетакрор кашфиёт со?иби бyлган бyлар эди, ?ар биримиз умр бyйи yта гyзал инсонни излаймиз, тинимсиз излаб, тинимсиз ?ай?уриб асло топа олмайдиган кимса yзимиз учун yзимиздир.

Бизларни кашф ?илишда на?адар са?ийлик ?илган ?одир куч ну?сонларимизни ани?лаб бермаган, биз уларни тинимсиз излаб, бе?исоб за?матлар чекиш ?исобига ани?лаймиз. Ўзини ани?лаган инсон мукаммал дейилади, ну?сонларини йy?ота олса комилдир. Унинг yз ?иёфаси, ниго?и, хул?и, товуши, yрни бyлиб, холис фикрлайди, холис муносабатда бyлади. Хушомаду очкyзлик, шу?ратпарастлик, энг му?ими худбинликдан холи кишига айланади.

Аччи? ?а?и?атни тан олиб, yзимиздан адолатли нафратланиб, тан?ид ?илиб, тинимсиз тергаб, зарарли хо?ишларимизни жиловлай олсак эди, чинакам гyзалликка эриша олардик. Афсуски, бундай ?ила олмаймиз, yзимизга тинимсиз сай?ал бериб, инсон деган асл номни о?лаб, ёру? юзли гyзал инсон бyлишга интилишни, барча фаолиятимизни инсоният мулкига мулк ?yшиш, кишиларга мал?ам яратишга ба?ишлашни ёдимиздан чи?ариб ?yямиз. Нималардан зав?ланиб, нималардан нафратланишни адолатли ?ал ?ила олсак янада гyзалро? бyлар эдик. Ноyрин нафратланиш, тара??иёт учун зарарлидир.

?айрат ва ?асрат тyла бу оламда, армонлар ?ам бисёр, иш?-му?аббат ёнида афсус ва надоматлар ?ам. Бирор ла?зага тиним билмайдиган инсон умр бyйи yз ?алби билан ?асратдош. У ?аётнинг барча ?ай?у ва ?асратларини биргаликда енгиб, барча ?увончлардан бирга ба?раманд бyлиб, севиб ?ам нафратланиб уни асло тарк этмайдиган ягона дyстдир. Шоирлар умр бyйи ана шу дyстлари билан ?асратдош бyладилар, бирга су?батлашиб, бирга куйлашиб, бирга ижод ?иладилар.

***

Аъзамхyжани улфатлари бекорга «?yли гул» деб атамайдилар. У чиндан ?ам пазанда бyлиб, ни?оятда дидли ва озода, дастурхон тузаш ва таом тайёрлашда тенги йy?. Шу сабабларга кyра ме?мондорчиликдан ?yли бyшамайди. Мана бугун ?ам Му?аммад Соли?нинг ме?монларини кутиб олиш унга юкланган. ?амма ишларни режалаб олган Аъзамхyжа уйни йи?иштириб тартибга солишдан бошлади, тахмондаги кyрпачаларни бир бошдан солиб, атрофга болиш ва ёсти?ларни териб ?yйди. То?орадаги сомса совиб ?олмаслиги учун кyрпача билан yраб ?yйди-да, сyнгра дастурхон солиб тузай бошлади. Ликопча ва пиёлаларни териб ?yйиб, бир бошдан ?уру? мева ва ширинликларни тузади. Энди шошилмай кyкатларни тy?раб, сузма ?ати? билан аралаштириш лозим ?амда кабобга ?yшиб ейиш учун «зирапиёз» ?ам тайёрлаш керак. У тухумсимон нyш пиёзларни тозалаб «?ил-?ил» ?илиб тy?рай бошлади, сyнгра уларни енгилгина эз?илаб, сирка ?уйди, устидан озгина мурч сепиб аралаштириб ?yйди. Энди пиёлаларга ?аймо? ва мурабболарни ?уйиб жойлаштириши керак. ?андолат печак, лабз, ?олвалар каби ?андларни чиройли ?илиб териб чи?ди. Хонага хушбyй ?ид тар?алсин деб дастурхон yртасига рай?он ?yйишни ?ам унутмади. ?алампир-туздан тортиб барча нарсаларни ?озирлаб бyлди-да, сихларни олиб гyшт бyлакчаларини тера бошлади. Энди бироз дам олиб ме?монларни кутиб олса бyлаверади. ?еч нарсани эсидан чи?ариб ?yймадимми деб yйлай бошлади. Йy? ?амма нарса жойида, дастурхоннинг тyрт бурчагига биттадан сочи? ?yйса бас. Обдастага сув тyлдириб, чилопчинни ?ам ?озирлаб ?yйган.

– Тайёргарлик бyляптими, Аъзамхyжа?

– ?амма йy? бисёр, дастурхонни айтганингиздек ?илиб тузаб ?yйдим.

– ?ана?а таомлар ?иламиз?

– Биринчисига ?обили шyрва, кейин паловхонтyрада.

– Шунинг yзи етадими?

– Албатта етади, дастурхонга анчагина нозу неъматлар тузадим. Орада иккитадан сомса ?ам берамиз.

– Сомса ?ам тайёрладингизми?

– Дyстингиз Ма?мудхyжа бир то?ора сомса ташлаб кетди, сов?а yрнига деди. Кyрпача билан yраб ?yйдим.

– Эй бечора, жуда ?yли очи?да.

– Менга ?аранг Му?аммад Соли?, машшо?чиларни ?ам айтдингизми?

– Айтдим, ?амбар ?офизни айтдим, шериклари билан ?али-замон кириб келади.

– Ундай бyлса…

– Нимадир демо?чимисиз?

– «?алиги»дан бyладими?

– Бир-иккита ?арилар ?ам келишади, но?улай бyлмасмикин?

– Шундай ?увончли кунда озгина-озгина ?илмасак бyлмайди-да.

– 

Сиз дyстларимиз хар?анча хурсандчилик ?илсаларинг мен ?ам хурсанд бyламан, лекин иймон – эъти?одли бyлатуриб бундай ишлар ?илиш менимча яхши иш бyлмайди.

– 

Акагинам, буна?а ишлар ими – жимида бyлади, бирорта кимса хидини хам билмайди.

– 

Сиз Аъзамхyжа нихоятда а?илли одамсиз, хар?андай ишни бандалардан яшириш мумкин, лекин Олло?дан яшириб бyлмайди. Шу сафарчалик мени манзур тутинг.

– 

Хyп ака, айтганимиздек ?иламиз.

– 

Барака топинг ука, ча?ало?нинг бахтли ва омадли бyлиши учун истак билдирсаларинг мен учун катта мурувват кyрсатган бyласизлар. ?арилар ?уръон тиловот ?иладилар, яхшигина сухбат ?иламиз.

– 

Яхши, мен бу томонини билмаган эканман.

– 

Ниятим катта, гyдаккина элимизни ардо?ли фарзанди бyлсин, илмли эътиборли бyлсин.

Истакларингизга барчамиз тилакдошмиз

Пешин намозидан кейин ме?монлар бирин-кетин кела бошладилар. Зиёфат жуда ?ую? бyлиб, кyтаринки ру?да yтди. ?амбар ?офиз айни?са yтиришга файз киритди. Гyдак Убайдуллохyжага барча яхши тилаклар билдирди. Баркамол инсон бyлишини, бахтли ?аёт кечиришини тилаб бир неча бор фоти?а ?илдилар.

Уч y?илнинг отаси Му?аммад Соли?нинг ?увончи чексиз эди. Унинг хонадони шундо??ина Шайхон ма?алласининг кираверишида жойлашган бyлиб, Хода бозор кyчаси билан туташиб кетган. ?y?он хонлигининг ?арорго?ига я?ин ма?аллалардан ?исоблангани учун а?оли зич, кyчалар обод ?амда гавжум. Атрофида бир неча чойхоналар жойлашган. Ана шу а?оли зичлиги туфайли барча ?атори Му?аммад Соли?нинг ?ам ?овли са?ни кичкина, бироз узунчо? эди. Кираверишда болохонали уйча бyлиб у ме?монлар учун мyлжалланган, яна бир хона таш?ари икки уй бир да?лиз бyлиб, у ёто?хона ва yтирадиган уй вазифасини yтар. ?овли тор бyлишига ?арамай тартибли, саранжом-саришта, ?амма нарса жой-жойида. Му?аммад Соли? ма?сидyзлик билан шу?улланар, унча-мунча савдо-соти??а ?ам аралашиб турарди. У бой-бадавлат бyлмасада, yзига яраша муста?ил киши бyлиб, жуда ме?мондyст, хушмуомала, кишиларнинг ме?рига кира олган одам эди.
<< 1 2 3 4 5 6 7 ... 10 >>
На страницу:
3 из 10

Другие электронные книги автора Хамидулла Абдуллаев