Даь бойда киши эетди – адам юз сясиндян диксинди.
– О ахшам сиз бир йердя олмусунуз – саггаллы киши аьыр сцкуту позду.
Чалсаггал кишинин сясиндя мястянтиг амиранялийи дуйулурду. Баш вермиш бядбяхт щадисядя щеч бир сучу олмамасына бахмайараг щардаса, гялбинин дяринликляриндя юзцнц эцнащландырырды. Чалсаггал кишинин сюзляри ону шилля кими тутду. Юзцнц о йеря гоймады.
– Мяндян шцбщялянирсиниз? – деди
Сонра ейняйини чыхарыб масанын цстцня гойду. Онун эюзляри гыпгырмызы иди. Еля бил индиъя эюзляриндян ган дамаъагды. Бу эюзлярин сащиби гатил ола билмязди. Маса ятрафында отуранлар бу щягигятини ялбял анладылар.
Чалсаггал киши кящраба тясбещи бармаглары арасында ойнада-ойнада – Ястяфуллащ – пычылдады.
– Щя, о ахшам бир йердяйидик. Рящмятлийин кефи кюк иди, деди эеряк Надирин кабабханасына, отуруб дярляшяк. Кющня мящяллядя шофери бурахды. Отурдуг ордан-бурдан сющбят елядик, бир гисмят чюряк кясдик.
– Рящмятлик щейля йерляри хошлайырды – кимся диллянди.
– Ушаглыьы йадына дцшмцшдц, еля юз ушаглыьындан, тялябялик илляриндян данышырды.
– Бялкя бир дярди – филани, дцшмяни-зады вармыш. Бир сюз демяди?
– Йох, яшши. Дцнйа веъиня дейилди.
Йеня чалсаггал тясбещ чевиря-чевиря сющбятя гарышды.
– Ала, онун гарнынын алтыны билмяк оларды бяйям. Шаир демишкян, залым оьлу сяр верярди, сирр вермязди. Еля сяр дя верди… Юлцм Аллащ ямриди. Бир бяндя Аллащ ямириндян чыха билмяз. Амма беля юлцм олмаз ахы. Кцчянин ортасында…
Йахшы… мян ушаглара тапшырмышам, ня лазымдырса едяъякляр.
– Бизим евин габаьында дедим эял галхаг йухары, бир кофе ичяк. Галхмады. Эечди дед. Еля бизим евдян дюрд-беш йцз аддым аралыда вурублар… щеч няйиня тохунмайыблар… пулу-парасы, цзцйц, сааты…. О эеъя йаьыш йаьырды… йаьышын алтында кишини ган апарырмыш…. Билсяйдим ону щеч тяк бурахардым… о мяним гардашым иди…. гардашым…
* * *
Закир оьлуна атасынын адыны гойду. Кабабчы Надир, нявяси Надири юз адыйла чаьырмады, еля беляъя Гарабала деди она. Набат няня дя нявясиня Надир балам демяди вя балаъа Надир Гарабала кими бюйцдц. Тякъя Фира оьлуну Надир, Надирушка, Шура дейя язизляйирди. Бу да цзя вурмаса да баба Надирин, кабабчи Надирин цряйиня йатмырды. Надир дцнйайа эяляндян сонра Фира даща ики дяфя ана олду. Фира икинъи дяфя ана оланда Набат няня Гарабаланы эютцрцб кющня мящляйя эялди. Гарабала бурда кющня мящяллядя йашады, няня вя бабайа мащир салды. Бабасынын мангалы башында лцля кабаб йейя-йейя, мящялля ушагларыйла дава-дава ойнайа-ойнайа бюйцдц, мяктябя эетди.
Йайда Фира ханым ону Губайа апарарды. Фяридя яслян Губалыйды, анасы вя гардашы Губада, даькяндиндя йашайырды. Гарабала щяр ил йай тятилини сябирсизликля эюзляйирди. Йай эялдими Гарабаланын щяйаты дяйишярди. Губанын даь кяндиндя бакылы баласы Гарабала дюнуб оларды Тарзан, Гарабала бу дцнйанын ян азад адамы оларды, даьа – даша дырмашарды, чайда чимярди, баьлардан мейвя оьрулайарды дайысы ушагларыйла эцляшярди.
Гарабаланын гярибя эюзляри варды. Бязян онун эюзляри рянэини дяйишярди. Гарабала суйуширин оьланды. Гарабаланын эцнащы дейилди ки, дяниз сащилиндя онун эюзляринин рянэи дальаларын рянэи кими эюмэюй оларды. Даьларда, йашыл мешя гойнунда онун эюзляри йарпаг кими йамйашыл бойанарды. Бязян онун эюзляри гонур, гящвяйи, бязян дя ала рянэдя эюрцнярди.
Шящярдя ади щалда онун эюзляри юз тябии рянэиндя, гара рянэдя оларды. Гарабала бу мювзуда данышмаьы севмязди. Ону таныйанлар орда-бурда онун эюзляринин рянэыни дяйишилмясини юзляри билдикляри кими йозардылар. Ушаглыгда бу деди – годулар ону ясябляшдирярди. Сонралар о, буна алышды, елин аьзыны баьламаг олмаз ки, Гарабала юз талейи иля барышды…
Гарабала дянизи чох севирди. Исти йай эцнляриндя бабасындан изин алыб мящялля ушагларыйла Байыл чимярляйиня эедярди. О, дяниздян горхмурду, тякбашына узаглара цзцб эедирди. Сащилдян узаглашдыгъа ичиндя гярибя бир йцнэцллцк щисс едирди – хяйалында юзцнц «анфибийа адам» филминин гящряманына бянзядирди. Бязян эеъяляр дяниз онун йухусуна эирирди, йухуда о, юзцнц дянизчи палтарында эюрцрдц. Йухуда эюрцрдц ки, дянизчиди – онун эямиси океан суларында цзцр.
… Гарабала сащилдя узаныб дянизя бахырды. Цфцгдя бир аь эями эюрцнцрдц. Цфцг еля узаг иди ки, аь эями сащилдян баханда ойунъаьа бянзяйирди. Юмрцндя щеч вахт эяляъякдя ким олаъаьы, нячи олаъаьы щаггында дцшцнмямишди. Сащилдя узаныб цфцгдя эюрцнян эямийя щясрятля баха-баха дянизчи олмаг арзусуна дцшдц. Гарабала дянизчи олаъагды, узаг дянизлярдя цзяъякди. Африканы, Асийаны, Американы эязиб долашаъагды. Узаг-узаг шящярлярдян бабасына рянэли ачыгъалар эюндяряъякди…
Дяниз ону инсан сясийля щарайлайырды, дяниз ону кюмяйя чаьырырды – бу ня йуху иди, ня дя ки, хяйал. О, эюзляриня инанмады – кимся дяниздя боьулурду. Бир ан беля лянэимяк олмазды, юзцнц дальаларын гойнуна атды, боьулан адама сари цздц. Она еля эялирди ки, вахт чох лянэ кечир вя боьулан адамла онун арасындакы мясафя азалмаг билмир. О, санки башга заман кясийиня дцшмцшдц. Бурда йалныз сонсуз мавилик вя дянизин уъултусу варды. Дяниздя боьулан гызын гызылы сачлары дянизин мавилийиня гарышдырды. Гарабала ъялд гызын сачларындан йапышды, ейни анда дяриндян няфяс алыб сащиля доьру бойланды. Сащилдяки издищам, инсан гялябялийи сяссиз кино кадрларына бянзяйирди, чцнкц о, дянизин ващимяли уьутусундан савайи щеч ня ешидя билмирди.
Гыз юзцнц онун аьушъуна атмаг, бойнуна сарылмаг истяйирди. Гарабала она маъал веря билмязди, – о, дальаларла чарпышарды. Дальаларла гарпыша-гарпыша сащиля доьру цзцрдц. Бир гядяр яввял мавилийи эюз охшайан мцлайим дяниз бирдян-биря гязяблянмишди, дальа-дальаны говурду, дяниз гайнайырды. Сащилдян бахандан чох эюзял бир мянзяря эюрцня билярди, амма азьын дальаларын гойнунда юлцмля гарпышан адам цчцн дяниз ясл ъящяннямя дюнмцшдц.
Будур, кимся онлара сари цзцр… Нювбяти дальа онлары атыб – тутду, бир нечя метир иряли фырлатды, Гарабала юзцнц итирмяди, щавадаъа гызы гуъаьлады, гыз онун бойнуна сарылды. Артыг сащилдяки адамларын гышгыртылары ешидилирмяйя башланмышды. Ики гайыг дальалары йара-йара сцрятля онлара йахынлашырды. Гайыглар архаларында кюпцклянян узун, аь бир из бурахырды, гайыг онлара йахынлашдыгъа дяли дальалар аь кюпцклц изин цстцнц юртцрдц. Хиласедиъиляр онлары гайиьа эютцряндя гыз байилмышды. Гарабала ися щеч ня ифадя етмяйян мави эюзлярийля щараса узаглара, йалныз юзцнцн эюря билдийи дцнйайа бахырды…
Гарабаланын быь йери тязяъя тярлямяйя башламышды. О, дянизчи олмаг арзусундайды. Дянизя, дянизчилийя аид китаблары аъэюзлцкля охуйарды, бош вахтлары идман залларында кечярди. Яслиня галса онун чох аз бош вахты оларды. Эцнцн йарысыны бабасынын мангалы башында кечирярди, она йардымчы оларды. Ят чякярди, лцля кабаб биширярди, мцштяриляря гуллуг еляйярди – йорулдум, бездим, цсандым демязди. Бакынын щюрмятли, вязифяли адамлары щеч олмаса бир – ики дяфя Кубинкадакы щяйятя эялиб бабасынын биширдийи лязиз лцля кабабдан дадмышдылар. Бир дяфя бура эялиб лцля кабаб йейян адам бир дя эялмяк истяйирди – кабабын дады дамагларындан эетмирди. Бир шиш йейян, бир шиш дя йейяъякди – бир дяфя эялян бир дя эяляъякди.
Нцфузлу, санбаллы адамлар кишидян щазырладыьы лцля-кабабын рессептини сорушарды. О, юз пешя сиррини хцсуси бир мящарятля эизлядирди. -Валлащ, щеч бир рессептим-задым йохду, ялимин дузу вар. О, ял-айаг верян нявясини эюстяриб, бу ушаг да яли дузлу ушагды, бюйцйяндя йахшы кабабчы олаъаг, мяни явяз едяъяк дейярди. Мцштяриляр быь йери тязяъя тярлимяйя башлайан йенийетмя оьлана бахыб эцлцмсяйирдиляр. Гарабала бабасынын црякдян эялян сюзлярини садяъя бир зарафат кими гябул едирди.
Бакы сойудуъулар зводу, советляр бирлийи иля бирэя ифласа уьрады – заводун Баш мцщасиби Закир мцяллим беля дейярди. О, али тящсилини битиряндян сонра, тяйинатла бу завода эялмишди, ийирми ил бу заводда ишлямишди. Ади мцщасибдян – баш мцщасиб вязифясиня гядяр йцксялмишди. Завод баьланды. «Чинар» сойудуъусу мянфцр иперийа нишаняси кими лянятлянди. Бакыйа Бош, Сони, Беко сойудуъулары эялди.
Кечмиш баш мцщасиб Закир мцяллим евиндяки доьма сойудуъуну эятириб атасынын кабабханасына гойду, бир эюзял Бош алды.
Сойудуъулар заводу ифласа уьрайанда яввялъя фящляляри ихтисара салмаьа башладылар, сонра сехляр баьланды, ахырда заводун рящбярлийи «эямини» тярк еляди.
Кечмиш баш мцщасиб бир нечя ай ишсиз галды. Ушаглар бюйцйцрдуляр. Бюйцдкъя дя онларын гайьылары да артырды. Бир оьлу Тцрк литсейиндя, бир оьлу ися консерваторийанын няздиндяки мусиги мяктябиндя охуйурду. Хцсуси дярсляр дя юз йериндя, инэилис дили репититору щяфтядя ики дяфя эялиб евдя онларла мяшьул оларды. Елионора ханым щяфтядя ики дяфя бу евя эялиб эедярди, айын ахырында Фира ханымдан конверт аларды. Конвертдя алдыьы пул онун юзял университетдя алдыьы айлыг мяваъибдан даща бярякятли иди. Байрам щядиййяляри дя юз йериндя. Бир нечя ай ишсиз галмаг кечмиш баш мцщасибин бцдъясиня ъидди хялял эятирмяся дя Фира ханымын гаш-габаьы йер сцпцрцрдц.
Фира ханымын гаш-габаьыны нязяря алмасаг Закир мцяллим демяк олар ки, хошбяхт адам сайыла билярди. Вя доьрудан да кабабчы оьлу юзцнц хошбяхт адам сайырды.
Адама бу дцнйада ня лазымды ахы – Машаллащ ата-анасы саь саламатды, эюзял-эюйчяк арвады, шящярин мяркязиндя топ-даьытмаз еви (Закир мцяллим, 9 –ъу микрорайондакы ики отаглы мянзилини шящярин мяркязиндя беш отаглы мянзилля дяйишмишди). Бузовна тяряфдя ики мяртябяли баь еви, ики ай парчасы кими оьул. Биръя катибяси чатышмырды…
Ай сяни, эиди дцнйа, бяс Гарабала! Эюзляри рянэини дяйишян суйуширин Гарабала. Дянизчи олмаг арзусуйла йашайан Гарабала. Нянясинин, бабасынын Гарабаласы…
Гарабала щярдян бир Закир мцяллимэиля гонаг эялярди. Нянясиндян, бабасындан чохлу – чохлу салам эятирярди.
Фира ханым аълыьын йохду? – сорушарды. О да утана – утана:
– Йейиб эялмишям – мызылданарды.
– Машаллащ йекя оьлан олмусан.
Доьма гардашлары иля дя арасы ачыг дейилди, онлар бир башга дцнйанын адамларыйдылар. Гарабалайа бюйцк гардаш кими дейил, узаг гощум кими бахырдылар. Гарабала истяйирди ки, онларла дост-сирдаш олсун, ахшамлар булварда эязсинляр, чимярлийя эетсинляр, кющня мящялляйя эялиб – эетсинляр, юз ялийля онлара кабаб биширсин. Гардашлары надир щалларда, илдя ики-цч дяфя бабасыэиля эялярдиляр, онда да кабаб йемяздиляр, чай ичиб аталарынын машынына миниб эетмяйя тялясярдиляр. Ики йай иди ки, Гарабала Губайа, юзц эедиб эялирди. Фира ханымын аиляси йайы Анталийада кечирярдиляр. Йахшы ки, Гарабала бунлары юзцня дярд елямирди, о, кющня мящялля тябийяси алмышды…
Щяр дяфя Гарабала бу евин гапысындан чыханда Закир мцяллим юзц ону гапыйа гядяр ютцрцрдц. Дящлиздя пычылтыйла
Вы ознакомились с фрагментом книги.
Приобретайте полный текст книги у нашего партнера: