Исландские королевские саги о Восточной Европе

Русский:

Снорри Стурлусон. Сага об Инглингах // СВ. 1973. 36. С. 238–264 (С. Д. Ковалевский).

Литература

Heusler 1908; Schiick 1910; Nerman 1914; Finnur Jоnsson 1934; Аkerlund 1939; Beyschlag 1950; Lie 1961; Dumеzil 1962; Ellehoj 1965; Schier 1970; Gurevich 1971; Ciklamini 1975b; Ross 1978; Turville-Petre 1982; Faulkes 1984; Noonan 1986; Whaley 1991; Krag 1991; Steinsland 1991; Sawyer 1992; Klingenberg 1992; Джаксон 1993a; Klingenberg 1993; Klingenberg 1994; McTurk 1994; Svanhildur Оskarsdоttir 1994; Sundqvist 2002; Мельникова 2003; Hаgerdal 2004; Orton 2005; Wiirth 2004; Смирницкая 2005; Faulkes 2005; J0rgensen 2007; Sundqvist 2009; McKinnell 2009; Jorgensen 2009; Mundal 2009; Mundal 2010; Гвоздецкая 2011.

Текст

Публикуется по изданию: Snorri Sturluson. Heimskringla. I / Bjarni A?albjamarson (?F. В. XXVI). 1941. Bis. 9-83.

I. kapituli

Kringla heimsins, s? er mannfоlkit byggvir, er mj?k vаgskorin. Ganga hgf stоr or ?tsjаnum inn ? jgr?ina. Er ?at kunnigt, at haf gengr frа Ngrvasundum ok allt ?t til Jоrsalalands. Af hafinu gengr langr hafsbotn til landnor?rs, er heitir Svartahaf. Sа skilr heims?ri?jungana. Heitir fyrir austan Аs?а, en fyrir vestan kalla sumir Eurоpа, en sumir Eneа. En nor?an at Svartahafi gengr Sv??jо? in mikla e?a in kalda). Sv??jо? ina miklu kalla sumir menn eigi minni en Serkland it mikla, sumir jafna henni vi? Blаland it mikla. Inn nor?ri hlutr Sv??jо?ar liggr оbygg?r af frosti ok kul?a, svа sem inn sy?ri hlutr Blаlands er au?r af sоlarbruna. ? Sv??jо? eru stоrheru? mgrg. ?ar eru ok margs konar ?jо?ir ok margar tungur. ?ar eru risar, ok ?ar eru dvergar, ?ar eru blаmenn, ok ?ar eru margs konar undarligar ?jо?ir. ?ar eru ok d?r ok drekar fur?uli-ga stоrir. Оr nor?ri frа fjgllum ?eim, er fyrir ?tan eru bygg? alia, fellr а um Sv??jо?, s? er at rеttu heitir Tanais. Hon var for?um kgllu? Tanakv?sl еда Vanakvisl. Hon komr til sjаvar inn i Svartahaf. ? Vanakv?slum var ?а kallat Vanaland e?a Vanaheimr. S? а skilr heims?ri?jungana. Heitir fyrir austan Аs?а, en fyrir vestan Eurоpа. (Bis. 9-10)

II. kapituli

Fyrir austan Tanakv?sl ? Аs?а var kallat Аsaland e?a Аsaheimr, en hQfu?borgin, er var ? landinu, k?llu?u ?eir Аsgar?. En i borginni var hgf?ingi sа, er О?inn var kalla?r. ?ar var blоtsta?r mikill. ?ar var ?ar si?r, at tоlf hofgo?ar vаru Cztir. Skyldu ?eir rа?a fyrir blоtum ok dоmum manna ? milli. ?at eru d?ar kalla?ir e?a drоttnar. ?eim skyldi ?jоnostu veita ok lotning allt folk. O?inn var herma?r mikill ok mj?k v??fprull ok eigna?isk mgrg r?ki. […] (Bls. 11)

V. kapituli

Fjallgar?r mikill gengr af landnor?ri til ?tsu?rs. Sа skilr Sv??jо? ina miklu ok Qnnur r?ki. Fyrir sunnan ?jallit er eigi langt til Tyrklands. ?ar atti O?inn eignir stоrar. ? ?ann t?ma fоru R?mverjah?f?ingjar v??a um heiminn ok brutu undir sik allar ?jо?ir, en margir h?f?ingjar fl??u fyrir ?eim оfri?i af s?num eignum. En fyrir ?v? at О?inn var forspаr ok fjglkunnigr, ?а vissi hann, at hans afkv?mi myndi um nor?rhаlfu heimsins byggva. ?а setti hann brC?r s?na, Vе ok V?li, yfir Аsgar?, en hann for ok d?ar allir me? honum ok mikit folk annat. For hann fyrst vestr ? Gar?ar?ki ok ?а su?r ? Saxland. Hann аtti marga sonu. Hann eigna?isk r?ki v??a um Saxland ok setti ?ar sonu s?na til landsg?zlu. ?а for hann nor?r til sjаvar ok tоk sеr b?sta? ? ey einni. ?ar heitir n? О?insey ? Fjоni. […] (Bls. 14)

VIII. kapituli

О?inn setti lgg ? landi s?nu, ?au er gengit h?f?u fyrr me? Аsum. […] ?essa Sv??jо? k?llu?u ?eir Mannheima, en ina miklu Sv??jо? k?llu?u ?eir Go?heima. Оr Go?heimum sgg?u ?eir mQrg t??endi. (Bls. 20, 22)

IX. kap?tuli

О?inn var? sоttdau?r ? Sv??jо?. Ok er hann var at kominn dau?a, lеt hann marka sik geirsoddi ok eigna?i sеr alia vаpndau?a menn. Sag?i hann sik mundu fara ? Go?heim ok fagna ?ar vinum s?num. N? hug?u Sv?ar, at hann v?ri kominn ? inn forna Аsgar? ok myndi ?ar lifa at eil?fu. […] (Bls. 22)

XII. kap?tuli

Sveig?ir tоk r?ki eptir f??ur sinn. Hann streng?i ?ess heit at leita Go?heims ok О?ins ins gamla. Hann fоr me? tоlfta mann v??a um heiminn. Hann kom ?t ? Tyrk-land ok ? Sv??jо? ina miklu ok hitti ?ar marga fr?ndr s?na ok var ? ?eiri fgr fimm vetr. ?а kom hann aptr til Sv??jо?ar. Dval?isk hann ?а enn heima um hr??. Hann haf?i fengit konu ?а, er Vana hеt, ?t ? Vanaheimi. Var ?eira sonr Vanlandi.

Sveig?ir for enn at leita Go?heims. Ok ? austanver?ri Sv??jо? heitir bCr mikill at Steini. ?ar er steinn svа mikill sem stоrt h?s. […] (Bls. 27)

XXVII. kap?tuli

[…] Frо?i var herma?r mikill. ?at var а einu sumri, at Frо?i fоr me? her sinn til Sv??jо?ar, ger?i ?ar upprаs ok herja?i, drap mart folk, en sumt hertоk hann. Hann fekk allmikit herfang. Hann brenndi ok v??a bygg?ina ok ger?i it mesta hervirki. Annat sumar fоr Frо?i konungr at herja ? Austrveg. ?at spur?i Оttarr konungr, at Frо?i var eigi ? landinu. ?а st?gr hann а herskip ok ferr ?t ? Danmgrk ok herjar ?ar ok f?r enga mоtstg?u. […] (Bls. 54)

XXXI. kap?tuli

Sglvi hеt s?konungr, sonr Hggna ? Njar?ey, er ?а herja?i ? Austrveg. Hann аtti r?ki а Jоtlandi. Hann helt li?i s?nu til Sv??jо?ar. ?а var Eysteinn konungr а veizlu ? hera?i ?v?, er Lоfund heitir. ?ar kom Sglvi konungr а оvart um nоtt ok tоk h?s а konungi ok brenndi hann inni me? hir? s?na alia. […] (Bls. 60)

XXXII. kap?tuli

Yngvarr hеt sonr Eysteins konungs, er ?а var konungr yfir Sv?aveldi. Hann var herma?r mikill ok var opt а herskipum, ?v? at ?а var а?r Sv?ar?ki mj?k herskаtt, b??i af Dgnum ok Austrvegsmgnnum. Yngvarr konungr ger?i fri? vi? Dani, tоk ?а at herja um Austrvegu. А einu sumri haf?i hann her ?ti ok for til Eistlands ok herja?i ?ar um sumarit, sem heitir at Steini. ?а kоmu Eistr ofan me? mikinn her, ok аttu ?eir orrostu. Var ?а landherrinn svа drj?gr, at Sv?ar fengu eigi mоtstg?u. Fell ?а Yngvarr konungr, en li? hans fl??i. Hann er heyg?r ?ar vi? sjа sjаlfan. ?at er а A?als?slu. Fоru Sv?ar heim eptir оsigr ?enna. Svа segir ?jо?оlfr:

?at stgkk upp,

at Yngvari

S?slu kind

of sоit haf?i

ok ljоshgmum

vi? lagar hjarta

herr eistneskr

at hilmi vа,

ok austmarr

j?fri f?llnum

Gymis ljо?

at gamni kve?r. (Bls. 61–62)

XXXIII. kap?tuli

Qnundr hеt sonr Yngvars, er ?ar n?st tоk konungdоm ? Sv??jо?. Um hans daga var fri?r gо?r ? Sv??jо?, ok var? hann mj?k au?igr at lausafе. Qnundr konungr fоr me? her sinn til Eistlands at hefna f??ur s?ns, gekk ?ar upp me? her sinn ok herja?i v??a um landit ok fekk herfang mikit, ferr aptr um haustit til Sv??jо?ar. Um hans daga var аr mikit ? Sv??jо?u. Qnundr var allra konunga vins?lstr. […] (Bls. 62)

XXXV. kap?tuli

[…] F?r konungr bana ok mart li? me? honum. Svа segir ?jо?оlfr:

Var? Qnundr
Jоnakrs bura
harmi heptr
und Himinfj?llum,
ok ofv?g
Eistra dolgi
heipt hr?sungs
at hendi kom,
ok sа frgmu?r
foldar beinum
H?gna hr?rs
of horfinn vas. (Bls. 64–65)

XLI. kap?tuli

?varr v??fa?mi lag?i undir sik allt Sv?aveldi. Hann eigna?isk ok allt Danaveldi ok mikinn hlut Saxlands ok allt Austrr?ki ok inn fimmta hlut Englands. Af hans ?tt eru komnir Danakonungar ok Sv?akonungar, ?eir er ?ar hafa einvald haft. Eptir Ingjald illrа?a hvarf Uppsalaveldi оr ?tt Ynglinga, ?at er langfe?gum m?tti telja. (Bls. 72–73)

Перевод