Гүлмінездің гүлдері

– ?йге берiлген тапсырма не едi? Кiм айтады?

?шiншi ?атарда?ы екiншi партадан ?сияг?л мен ?амаш жары-са ?шып т?рды.

– Абай ??нанбаевты? «?ыс» ?ле?iн жаттап келу, – дедi ?а?iлез ?сияг?л.

Жамал апай сынып iшiн асы?пай ?айта с?зiп шы?ты. Ж?удiр к?з-дерден ынтазарлы??а толы т?зiмдiлiктi а??арды.

– Ал, к?не, кiм дайын? – дедi ол сабырлы ?алпын ?згертпестен.

Балалар шулап ?оя бердi: «Мен айтайыншы! Менi шы?ары?ызшы, апай!»

– Жарайсы?дар! – дедi Жамал апай масаттанып. – ?уаныш-тымын. Сонда да т?ртiпке келейiк, балалар, тынышталы?дар! Сендердi журналда?ы тiзiммен ша?ырайын. С?йтсек, ?дiл болады, жарай ма?

?стаздарыны? сырын бiлетiн ш?кiрттер ??йын желпiп ?ткен ??ра?-тай ?айта тына ?алды.

Аты-ж?нi атал?андар та?та?а шы?ып, кезек алмасуда. ?айсы-сы болсын ?ле?дi асы?пай, салма?ты дауыспен айту?а тырысады:

А? киiмдi, денелi а? са?алды,

Со?ыр мыл?ау танымас тiрi жанды.

?стi-басы а? ?ырау, т?сi суы?,

Бас?ан жерi сы?ырлап келiп ?алды…

?ле?дi iштей жарыса ?айталап, аузы жыбырлап Г?лмiнез де отыр. Ол терезе алдында?ы партада едi. Аузы б?рiлiп-жазылып, к?зiн кiрбитiп, басын терезе жа??а б?р?ан к?йi, ?зiмен-?зi боп кеткенiн сезген жо?. Кенет ??ла?ы ?йнектi? сы?ырына еле? еттi.

Сыртта ?арлы боран ?йыт?ып т?р. К?шенi? ар?ы басында?ы ?йлер б?лдырап к?рiнедi. ?ле?нi? мазм?ны мен сыртта?ы к?рiнiс сай келгендей. Г?лмiнездi? ?сершiл к??iлi елегiзiп, к?з алдына ?лденелер елестедi.

Терезенi бiреу ?рып т?р?ан сия?ты, ?йнек «тырс-тырс» етедi. Аны?-тап ?араса, ар жа?тан ?ор?ынышты бiр бейне сы?алайды. Апандай ау-зын ашып, ?арлы ?скiрiгiн боратады дейсi?: «У-у-у-у!».

Г?лмiнездi? ж?регi кеудесiне сыймай, л?п-л?п со?ты. М?лдiреген бота к?здерi ?рейге толы, денесiн суы? ыз?ар ?ары?андай тiтiркендi.

?лгi ??быжы?ты? б?р?ыра?ан демi к?рiнбес ?ор?ан?а со?ылып, одан бетер ?рши т?скендей. ?не, ендi ол долдана алас?рып, айда-ла?а ла?ып барады. Ол сол бойы дабылдамастан, ?ыр астында ?ой жайып ж?рген кiсiге барып тиiстi. Н?кер-б?р?асындарын со?ына ертiп, ??йындат?ан к?йi, ?лгi адамды шыр айналуда. ?арды ?йыт?ыта шашып, оны ат-матымен к?мiп тастама?шы. Кiсi де се?се? тонына орана т?сiп, о?айлы?пен берiлер емес. ?олында?ы ?рiм ?амшыны о?ды-солды сiлтеп, ?аск?нем б?лемен ?асарыса алысуда.

М?сса?ан! Кiсi дегенi – ?з атасы. Г?лмiнездi? т?ла бойы т?ршiгiп кеттi. Тама?ына бiр н?рсе кептелiп ?ал?андай, тынысы тарылды. Жанары ыл?алданып, б?лдырап барады.

…Борандай б?р?-сар? етiп долдан?анда,

…а? орда ?й шай?алды…

?здiк-созды? естiлген ?ле? с?здерi оны? ?рейiн тiптен ?ршiттi.

…Шидем мен тон ?абат киген малшы,

Бет ?арау?а шыдамай терiс айналды…

Кенет атасы ат ?стiнен аударылып т?скендей болды. Г?лмiнездi? к?з алды б?лдырап кеттi. Бар даусымен шы??ырып жiбергенiн ?зi де сезбей ?алды…

К?зiн ашса, б?кiл сынып ?оршап алыпты. Жамал апайы да б?йек болып ж?р.

– Са?ан не болды, Г?лмiнез? Басы?ды к?тершi. Бiр жерi? ауыра ма? – деп, жаны ?алмай ??ра? ?шуда.

– Ж?й ?зiм… Атамды ойлап… – дедi ол ?ксiгiн баса алмай. – Кешегi ?арлы боранда ?ойларымен ы?ып кетiптi. Т?нi бойы ай далада, ?арлы боранны? астында ?алып, iздеушiлер зор?а тауып алыпты. ?азiр ауруханада жатыр…

– Ым-м, солай ма едi. ?ой, ?амы?па, Г?лмiнез. Д?рiгерлердi мен бiлемiн. Ата?ды тез арада сауы?тырып шы?арады. К?ресi? ?лi… Осы к?ктем шы?сыншы. «Атамды са?ындым» деп, жайлау?а та?ы ?ашарсы?. Г?лмiнез жымы? еттi.

О?у жылыны? басында, шопандар?а су таситын ?айыржан к?кесiнi? машинасымен ?ойлы ауыл?а тартып отыр?ан. Сол к?нi ол саба?ынан да ?алып едi…

– Егер к??iл ?ошы? болмаса, кiтаптары?ыды жиыстырып, ?йi-?е ?айта ?ой.

Г?лмiнез басын шай?ады:

– Жо?, мен «?ысты» айтам.

– ?те жа?сы. Онда бiраздан кейiн ?зi?е келгенде шы?арамын. Жа-рай ма?

Ол басын изедi. Саба? ?рi жал?асты. ?зiнi? кезегi келгенше, тере-зеге ?арамау?а тырысты. Аты-ж?нi атал?анда, орнынан т?рып, та?та?а беттедi. ?ле?дi айту?а о?талып, тама?ын кенедi де, т?рып ?алды.

– Жамал апай, – дедi кенет даусы ?згерiп. – «?ысты?» орны-на Абай атамны? «Жаз?ыт?рын» айтайыншы.

Жамал апай жымиды. Т?сiндi, ?рине.

– Жарайсы?, Г?лмiнез. Алда?ы тапсырма?а к?нi б?рын дайын-дал?ан к?рiнесi?. Сол ?шiн «Жаз?ыт?рын» айту?а р??сат берем.

Г?лмiнездi? ж?зi жайнап кеттi. ?ле?дi м?нерлеп, шабыттана о?ыды:

«Жаз?ыт?ры ?алмайды ?ысты? сызы,

Масатыдай ??лпырар жердi? ж?зi.

Жан-жануар, адамзат анталаса,

Ата-анадай елжiрер к?ннi? к?зi.

Т?йе боздап, ?ой ?оздап ?орада шу,

К?белек пен ??стар да сайда ду-ду.

Г?л мен а?аш майысып ?ара?анда,

Сыбдыр ?а?ып б?ра?дап а?ады су.»

Оны? к??iлiнде ?ырмызы г?лдi жасыл жайлау суретi к?лбеп т?ра ?алды. ??лан таза сауы??ан атасы к?к жонны? ?стiнде, а? боз атты жетегiне алып, м?ны к?тiп т?р екен дейдi…

ЖАЙЛАУ ТА?Ы ЖЫР Т?ГЕР

Г?лмiнездi мамырды? саумал желi оятты. К?рпесi ашылып кеткен. Киiз ?йдi? iргесiнен уiлдеп т?р екен. Сырттан ?ой мен ?озыларды? жамырай ма?ыра?ан, атасыны? ?ой ?айыр?ан даусы естiлдi. Боз-тор?айды? мы? ??был?ан ?нi тiптi ?серлi.