Гүлмінездің гүлдері

Алтай б?л с?здердi естiсе де ?ндеген жо?. Ол алдында?ы ескерткiшке ?арап т?рып, бiр тере? ?иялдар?а берiлiп кеткен едi…

***

Алтай б?гiн мектептен к??iлдi оралды. ?йге кiргеннен сумкасын жерге ?оя сап, атасыны? мойнына асылды.

– И?, б?гiнгi саба?тардан «бес» ал?ансы? ау деймiн, шамасы?

– «Бес» дегенi? ол к?нделiктi ба?алар ?ой. Мен б?гiн ?аза?ша к?рестен С?бит, Досан, Ас?арларды же?iп, ауданды? жарыс?а жолда-ма алдым! Мiне, «бес» дегенiмiз – осы!

– Б?рекелдi, ??лыным! ?ажым??ан ата?дай к?штi балуан бол! – деп, немересiнi? ма?дайынан с?йдi. – Ал, ендi бара ?ой, ана?ны? дайында?ан тама?ын тойып iш. Балуандар?а ?ажет мол к?ш! – деп ?й?астырып, немересiн ас ?йге ?арай ба?ыттады.

– Мiне к?ш! – деп Алтай екi ?олын к?терiп, бiлек б?лшы? еттерiн б?лты?датып, ас ?йге ?арай ая?дады.

***

– Ат-а! – деп Алтай та?ерте? т?ра салып, ?стелде шай iшiп отыр-?ан атасыны? жанына алып-?шып жеттi. – Ата, бiлесiз бе, мен ерекше баламын!

– Оны ?айдан бiлдi??

– Мен б?гiн т?с к?рдiм. Т?сiмде ж?лдызды к?ктен бiр ?анатты барыс ?шып келiп, т?сегiмнi? басына ?онды да: «Мен сенi? пiрi?мiн. Сен ауданды? жарыста да же?iп шы?асы?» дедi. Ендеше мен ерекше бала бол?аным ?ой, и??!

– И?, – дедi Едiге атасы жымиып. – Егер сенi? пiрi? ?анатты барыс болса, ерекше бала бол?аны?.

– Ендеше оны? айт?аны айнымай келедi ?ой, и??!

– Келедi. Егер ол т?сi?де аян берiп, «же?есi?» десе, же?есi?.

– Ала-?а-ай!

– Дегенiмен, ??лным, мына ке?есiмдi есi?де ?ста: ?анатты барысы? «же?есi?» десе, оны? са?ан жiгер, рух бергенi. Сол жiгер-рухпен ?уаттанып, жатты?уы?ды еселейтiн болса?, мiндеттi т?рде же?iске жетесi?.

– Онда мен ?азiрден бастап жатты?у?а кiрiсемiн! Ала-?а-ай! – деген к?йi ол сырт?а ж?гiрдi.

Г?ЛМІНЕЗДІ? Г?ЛДЕРІ

?АМ?ОРШЫ

Есiктi ай?ара ашып, той?ан ?озыдай томпи?ан кiшкене ?ыз кiрдi. Б?л – ба?шадан ?айт?ан Г?лмiнез. ?олында ты?ыншы?тай, ?ап-?ара к?шiк бар. Оны еденге ?оя бердi. ?зi есiктi жауып, а? мамы?пен к?м-керiлген ?о?ыр пальтосыны? т?ймелерiн а?ытты. Киiм iлгiшке бойын созып iлiп жатып:

– Анашым, ау анашым, – деп едi, асхана жа?тан «?, не дейсi??» деген дауыс естiлдi.

– М?нда келшi. Мен ?демi к?шiк тауып алдым. ?зi ?бден то?ыпты. ?арны да аш болу керек, с?т бар ма?

Асханадан шы??ан шешесi к?шiктi к?рген замат:

– Е-ей, Г?лмiнез-ай, – дедi ?бiржiп. – Оны ?айдан алды?? Ада-сып ж?рген бiреудiкi де. Апарып таста.

Г?лмiнез к?шiкке ара т?стi:

– Б?ны? иесi жо?, анашым. К?шенi? ортасында, ?ркiмге бiр ала?дап, б?рi-сi-iп т?р. Дiрiлдеп, к?зi м?лдiреп, жалынышты ?арайды. ?ы?сылап-?ы?сылап ?ояды. Ма?ан адамдардан шеккен з?рiбiн айтып жат?андай сезiлдi. Аяп кеттiм, Алайы?шы?

Шешесi ?ызына мейiрлене ?арады:

– Б?л б?ле? д?ниеге келмей жатып, ?андай зорлы? к?рiптi?

Г?лмiнез бота к?здерiн м?лдiрете:

– «Б?рiн сендер б?лдiрдi?дер. Менi анамнан айырды?дар. Суы??а то?дырып, аштан-аш дала?а тастады?дар. Обал – дегендi бiлесi?дер ме? ?уф-?уф!» дейдi.

К?шiк бойы жылын?ан со? ба, Г?лмiнездi? с?зiне пыс?ырып та ?а-рамай, талта?-талта? басып б?лменi? iшiн ?ыдыра бастады.

Шешесi ?улана езу тартты.

– ?-?, солай дей ме? Титiмдей боп, ?арашы. ?зi де с?йкiмдi ?ана екен. Мейiлi?, асырай ?ой.

Ж?зi бал-б?л жан?ан ?ыз шешесiне еркелей асылды.

– Болар ендi. Менi? асханада ж?мысым ?алды. Ж?р. К?шiгi?е с?т ??йып берейiн.

С?т ??йыл?ан консерв ?албырын к?шiктi? алдына ?ойып едi, ол жолай ?оймады.

– Ал iше ?ой, к?шiгiм, – дедi Г?лмiнез, оны? басын ?албыр?а с??ып. – Сен ?нататын с?т ?ой б?л.

К?шiк ?ырыса кейiн шегiндi. Езуiне ж???ан с?йы?ты тiлiнi? ?шы-мен жалап жатыр. Д?мiн ?натса керек, бая?ы кiрпиязды?ы жайына ?алып, ыдыс?а аш?ара?тана ?айта ?мтылды.

Бiраздан кейiн шешесi кiрдi. Тымпиып тойып ал?ан к?шiк ?ызды? же?iнен тарт?ылап, ??йры?ын б?л?а?датады. Ш?у-ш?у ?рiп ?ояды. Г?лмiнез – м?з. Шешесi оны с?йлетуге ??мартып:

– Не дейдi, мына шiркiнi?? Т?сiндiрiп бершi, – деп едi. Г?лмiнез:

– «Ваф-ваф! Сен жа?сы ?ыз екенсi?. Ана? да тамаша адам. Ваф-ваф! Екеумiз дос боламыз. Жалы?тырмаймын сенi. Ж?р, бiрге онай-мыз», – деп ойын?а ша?ырады.

– Ж?ндiктi? ?ам?оры бола бiлген кiшкентай ж?регi?нен айнала-йын. Ш?лдiр-ш?лдiр еткен тiлi?нен айналайын, сенi?, – деп, том-па? бетiнен ш?пiлдете с?йiдi. – Досы?ды ренжiтпе, бара ?ой.

Г?лмiнез шешесiнi? ??ша?ынан босана сала:

– К?шiгiм, к?шiгiм, ж?р м?нда. – деп, ?зiнi? ойнайтын б?лме-сiне ж?гiрдi. К?шiк те со?ынан арсала?дай iлестi.

??ШТАРЛЫ?

Аласа кереуетте балбырап ?йы?тап жат?ан Г?лмiнез бiр селк еттi де, к?зiн кенеттен ашты. Кiрпiгiн жыпылы?-жыпылы? еткiзiп, ала к?бе? б?лме iшiн та?дана с?зiп шы?ты. Есiнеген к?йi а? жайма к?рпесiн серпiп тастап, орнынан жылдам к?терiлдi. ?стiне раушан г?лдi к?йлегiн, к?гiлдiр свитрiн киiп, шашы жалбыра?ан к?йi есiкке ?мтылды. Ауыз?ы ?йде, терезе алдында отыр?ан атасын к?рiп барып, к??iлi жайланды. Ерекше бауыр бас?ан адамы ?р?ашан да осылай жанынан табылып отырса ?андай ра?ат. Ал Г?лмiнез ?шiн атасы бiр б?лек жан емес пе. Атасымен бiрге болса, бар н?рсеге ?аны?ады. К?кейiнде ж?рген сауалдарына жауап алады. Ертегiлер, ?ыз?ылы?ты ??гiмелерге ?ары? болады. Тiптi, атасы екеуiнi? ?з-ара с?здерi, ойындары да жарасымды.

Жар? етiп кiрiп келген немересiн к?рiп, ?артты? к?ре? ж?зi к?н ашыл?андай шырайланды. Мейiрлене жыми?анда, жанары – ?ою ?ас-ты? арасынан жалт-ж?лт сы?ылады. Г?лмiнез де ж?зi г?лдей жайнап, екi ?олын ??с ?анатындай жайып, атасына ?шты. ?ария ?леуеттi ?ол-дарымен оны к?терiп алып, ??ша?ына ?ысып, ж?пар шашын иiскедi. Г?лмiнез басын атасыны? кеудесiне ?ойып, елтiгендей к?зiн ж?мды. ??ла?ына д?рсiлдеген дыбыс естiлдi:

– Ата, – дедi кенеттен.

– ?у?

– Сiздi? ж?регi?iз са?атты? ж?рiсiндей со?ады екен.