Убырлар уянган чак

–Тик бер адым – ??м син кеше т?гел, – дип кычкырды ?идият, – Ил?ам, уйла!..

…? мин н?къ уртада басып калам…

Икенче б?лек

* * *

? мин н?къ уртада басып калам…

?йт?е ген? ?и?ел…

Ниндидер юлны сайларга кир?кт?, урталыкта калып булмыйдыр ул. Бик-бик тел?с?? д?. Син у?гамы-сулгамы авышырга м??б?рсе?, шунсыз м?мкин т?гел. Бер якка да авышмас ?чен яки бик к?чле булырга кир?к, бик-бик к?чле булырга. Минем андый к?чем юк иде. Яки ?ансыз булырга. ? мин тере идем.

– Тик бер йотым… Улым…

Картыйны? ялварулы тавышы, м?лдер?м? тулы к?зл?ре ?зен? суыра иде. Мин инде берни д? уйлый алмаслык х?лд? калдым, бары тик б?тен булмышым бел?н картый янына омтылдым гына. Тормышымны? б?тен максаты – аны шушы кызганыч х?ленн?н котылдыру сыман тоелды.

– Тик бер адым гына… – дип ялварулы пышылдады картый, – ? ми?а тик бер йотым кир?к… Тик бер йотым…

Мин ул йотымны бирерг? ?зер идем.

– Тик бер адым – ??м син кеше т?гел, – дип кычкырды ?идият, – Шайтан алгыры!..

Картый бел?н безне? ара якынайганнан якыная иде.

Кин?т артымда ниндидер кыбырдау тойдым. Тавыш минем артымда гына иде. ?мма борылып карый алмадым. Карашларым аерып булмаслык к?ч бел?н картыйны? к?зл?рен? берекк?н иде.

– Балакаем минем…

Картый да ми?а каршы атлады. Ул х?лсез иде. ??м шундый кызганыч иде.

Безне? арада нибары ?ч-д?рт адым калды. Кин?т картыйны? й?зе ?зг?рг?нд?й булды.

Мин н?рс? ?зг?р?ен ачык кына ?йт? алмыймдыр да. Мо?а кад?р ничектер кызганыч булып тоелган й?зд? кин?т салкын битарафлык п?йда булды ??м мин ирексезд?н калтыранып куйдым. Юк, куркудан т?гел. Аны? й?зенн?н таралган салкынлык арка ?з?кл?рем буйлап т?шеп китте д? б?тен булмышыма таралды. Мин ?ш?д?н калтырандым.

Картыйны? иренн?ренд? елмаюга тартым н?рс? хасил булды. ??м мин тукталып калдым. Аны? елмаюы куркыныч иде. Мин картыйны? беркайчан да болай елмайганын х?терл?мим. Ул ??рвакыт ягымлы булды. Х?тта бик ачуы килеп тирг?г?н вакытларында да мин аны? яратуын тоя идем. ?ле анда ягымлылыкны? эзе д? юк. ??м мин ирексезд?н баздагы вакыйганы х?терл?дем. ??м мизгел эченд? шул чакны к?зд?н кичердем.

Бу картый т?гел… – дип уйлаган идем ул вакытта. Бу ирт?н ген? безг? коймак пешереп ашаткан назлы да, ягымлы да карчык т?гел. Акайган к?зл?ренд? чиксез га??пл?н? катыш курку катып калса да, битенд?ге ?ыерчыклар таралып, ма?гай сырлары язылып бетк?н, ул чын кешед?н бигр?к, балавыздан ясалган курчакны х?терл?т?…

Картыйны? ?леге кыяф?тенд? д? н?къ шул вакыттагы чалымнар бар иде. Балавыздан ясалган курчак. Курчак салкынлыгы, курчак битарафлыгы. ??м шу?а аны? елмаюы ямьсез д?, куркыныч та иде. Битарафлык бел?н елмаюны? ян?ш? булуы шултиклем гарип к?ренеш ик?н.

Аны? битарафлыгы озакка бармады. Елмаюга ??елг?н иренн?ре арасыннан азау тешл?ре к?ренде. Б?тен й?зен н?рс?дер куырып алды, я?аклары тартышып калды. ??м ул кулларын алга сузып, ми?а ташланды. Бер ?к вакытта ярым ачык авызыннан к?чле ысылдау таралды.

Мин инде ?земне? ялгышуымны а?лаган идем. Бу карчык ми?а беркайчан да картыемны алыштыра алмаячак. ??м без, х?тта и?г? и? тер?шеп, бер-беребезг? тер?к-таяныч булып, м??ге яш?с?к т?, картый бел?н онык м?н?с?б?тл?ре беркайчан да кире кайтмаячак. Назлы да, ягымлы да карчык инде юкка чыккан иде.

??м бернич? мизгелд?н мин д? югалачакмын…

Картыйны? б?тен й?зе тартышты ??м авызы зур булып ачылды. Авыз эче кып-кызыл иде. ? к?зл?ре т?рле т?ск? кереп, ике азау тешенн?н сел?г?йл?ре агып т?шк?ч, мин чак ?ушымны ?уймый калдым. Картыйны? куллары инде и?ем? тер?л? язган иде. Кин?т ниндидер к?ч мине селт?п ?иб?рде. Баш очымда б?тен д?нья ?йл?нг?н кебек булды. Шушы ?ерм? аша кемне?дер чинап кычкырганы ишетелде. Бераз ?ушыма килеп, к?зл?ремне ачкач кына мин бернич? адым читт? ятуымны а?ладым. Коточкыч тавыш бел?н чинаучы – картый иде. К?кр?гене? н?къ й?р?к т??г?ленд? усак таяк тырпаеп тора. Ул тартышып кычкыра ??м б?тен булмышы кара к?я бара. ?идият таякны тартып алуга, ярадан лайлага охшаш кара кан саркылып чыкты.

Картыйны кызганудан мин к?зл?ремне йомдым. ?мма шул арада ?идиятне? таякны картыйны? ма?гаена кадаганын к?реп ?лгердем ??м к??елне чиксез р?н?? телеп ?тте.

– Бу минем картый т?гел! – дип уйларга тырыштым ?зем. – Минем картый т?гел…

Л?кин ?леге уемны? д?реслеген? ышана алмадым. Кем со? алайса? Ник мин шултиклем ?зг?л?н?м? ?леге карчык, нинди ген? кыяф?тк? кереп, кемг? ген? ?йл?нм?сен, минем картый иде. ??м кин?т к??елне чиксез ярсу ялмады. Н?фр?т. ??м бу н?фр?тне? с?б?пчесе ?идият иде. Картыйны ул ??лак итте. Ярый, убырга ?йл?нг?н, ди. Л?кин й?р?ген? кадагач, ?итм?г?нме? ?итк?н! ? ?идият моны? бел?н ген? тынычланмыйча, аны? башына да кадады. Айратны да ул юк итте. Аны да шулай кансыз р?вешт? ?терг?ндер.

Ерткыч!

К?зл?ремне ачканда картый ялкынга ?йл?нг?н иде инде. Артта ?й д?рл?п яна, алда – картый… Тир?-якта ?лл? нинди тавышлар… ?лл? нинди сасы исл?р… ?лл? нинди чиркангыч д?нья.

– Ил?ам, сак бул!

Мин селкенерг? д? ?лгерм?дем, баш очымнан н?рс?дер сызгырып узып китте. Бары тик к?т?релеп карагач кына ?стем? иелг?н вампирны?, ?лемечле тартышуын к?рдем. Аны? к?кр?генд? таяк иде. ?идият мизгел эченд? минем янга килде д?, шул у?айдан убырны ?й ягына этеп ?иб?рде, ? мине и?ен? к?т?реп алды.

– Ч?б?л?нм?! – дип ?икерде ул, минем тыпырчынуымны к?реп, – Барсы да т?ртипт?.

“Барсы да т?ртипт?…” – дип кабатладым мин эчемн?н. Барсы да т?ртипт?, моннан да ныграк т?ртипне? булуы м?мкин т?гел.

Шайтан алгыры…

* * *

?идиятне? йорты яна иде.

Ялкын телл?ре б?тен тир?-якны тешл?п ?лгерерг? тел?г?нд?й, анда-монда омтылалар да, кире каккысыз к?ч т?эсиренд? к?кк? ташланалар. Аларны? х?р?к?тен? к?з иярерлек т?гел. Шундый ук к?з иярм?с тизлект? яктылык сикерг?ли. Ул ?ле анда ташлана, ?ле монда. Бары тик ?илекл?ре?? ?т?рлек эсселек кен? бер урында тибр?леп тора бугай. ??рх?лд?, аны? ераклашуы да, якынаюы да сизелми. Х?ер, ?зебез д? аны? ?зг?р?ен сизмибездер. Без к?пт?нн?н ут эченд? яшибездер т?сле. Ут эченн?н чыга алмыйбыз да. Канны к?йдерерлек эсселекк? т?змич?, читк?р?к тайпылсам, шундук ?идиятне? ?икер?е ишетел?: