Чароўная скарбніца
– Новая, прыгожая, шыкоўная! – расказвала пра каштоўнасць захавальніца скарбаў. – Забірай!
Улада ўзяла гэты цуд, спадарыня запрасіла дзяўчынку сесці за стол і разгледзець іншыя чароўныя рэчы, а сама выйшла.
– Што там мільгала ўнутры? – запыталася Мінола, паказваючы на каштоўнасць, якую Улада трымала ў руках.
– Малюнкі! – патлумачыла дзяўчынка.
– Я не паспеў разгледзець іх, а так хацелася! – уздыхнуў Рудаш.
Улада загадкава ўсміхнулася, адным спрытным рухам зноў раскрыла каштоўнасць і паклала на стол. На белым фоне іншапланетныя дзеці са здзіўленнем убачылі маленькую рудую істоту, а побач – некага вялікага, карычневага.
– Хто гэта? – запыталася Сінька, разглядаючы малюнак.
– Наколькі я разумею, лісачка Красуня і мядзведзь.
– Ты іх ведаеш? – удакладніла Зялёнка.
– Пакуль што не, але хачу пазнаёміцца, – адказала дзяўчынка.
– І мы хочам. Але як іх знайсці? Дзе яны жывуць? – распытвалі Мінола і Рудаш.
– Прама тут, у гэтай каштоўнасці! – падміргнула Улада.
– Колькі таямнічасці! Растлумач ужо, што тут да чаго! – падскоквала ад нецярплівасці Зялёнка.
– Што за цуд і як ім карыстацца? – імкнулася высветліць Сінька.
– Гэта кніга, сябры мае!
– Вельмі цікавая рэч! – нарэшце выказаўся і Вухуцік. – Памятаю, калі ў мінулы раз я гасцяваў на Зямлі, мы з Уладай чыталі кнігі. Гэта ж цэлы сусвет! Там цудоўныя гісторыі, незвычайныя героі, дзівосныя прыгоды… Мне так падабалася па вечарах перад сном слухаць казкі! Дарэчы, вандрульня́, у якую мы з вамі любім гуляць, была ў адной з кніг.
Улада пагартала новую кнігу і задаволена паведаміла:
– І тут ёсць забаўка! Называецца «Квэст па Дзівосным лесе». Абавязкова згуляем вечарам! «Прыгоды лісачкі Красуні» пачнём чытаць сёння ж, але адной кнігі мала. Што б нам яшчэ ўзяць? Выбірайце, сябры!
Вухуцяне выскачылі з заплечніка на стол, каб лепш разгледзець скарбы. Яны падымалі вокладкі, шапацелі старонкамі, спрабавалі ўтвараць такі ж вадаспадзік, як захавальніца скарбаў, разглядалі малюнкі, нюхалі новы для іх водар друкарскай фарбы.
– Давай возьмем кнігу пра гэтага хлопчыка! – хутчэй загадала, чым прапанавала Сінька, паказваючы на бліскучую вокладку, з якой пазіраў сімпатычны хлопчык з сінімі валасамі і яркімі вачамі валошкавага колеру.
– Выбар відавочны! – хмыкнула Зялёнка. – Сінька выбрала героя з сінімі валасамі! Закахалася?
– Абы-што менціш! – прабубнела ў адказ сяброўка. – Проста там вандрульня́ ёсць!
– Не спрачайцеся, абавязкова возьмем! – прыміральна сказала Улада. – Назва інтрыгуе: «Знаёмцеся – #Падабай..к@!»
– Я выбіраю вось гэту! – сказала Мінола, разглядаючы незвычайныя малюнкі. – Так хочацца даведацца, пра што гэтыя казкі!
– «Загадка прынцэсы Агнэсы», – прачытала назву Улада. – Бяром!
– Мне вось гэтую прачытаеш! – Зялёнка дзелавіта падсунула кнігу «Казкі Сіняй падушкі».
Улада ўсміхнулася, паклала выданне ў агульны стос і звярнулася да Вухуціка і Рудаша:
– А што выбралі нашы хлопчыкі?
– Кнігу-квэст «Ключ ад Вялікай Каштоўнасці» і жахліўчык «Прывід з хутара. Жудасная ноч», – хорам адказалі тыя.
– Выдатна, я ў мінулыя разы хацела ўзяць, ды яны заўсёды на руках былі. Упалявала нарэшце!
Улада падышла да паліцы, зняла з яе вялікую яркую кнігу і сказала:
– Возьмем яшчэ энцыклапедыю пра жывёл, можа, там знойдзем карысную інфармацыю пра сваякоў Вухуціка.
Важкі стос кніг паклала дзяўчынка перад захавальніцай скарбаў.
– Нішто сабе! – усміхнулася жанчына. – Увесь час на канікулах за кнігамі вырашыла правесці?
– І пагуляць паспею! Я ж хутка чытаю! – адказала Улада.
– Я пажартавала, ты ж у нас у лепшых чытачах. Бяры, калі ласка, і зноў прыходзь! – запрасіла захавальніца скарбаў.
– Якія ў цябе лялькі незвычайныя! – да размовы далучылася спадарыня, якая сустрэла наведвальнікаў на ўваходзе. – Хто гэта?
– Вухуцяне, – адказала Улада.
Іншапланетнікі ўсхваляваліся: няўжо раскажа пра іх?
– Можна іх бліжэй разгледзець? – папрасіла спадарыня.
І тут вухуцяне не на жарт спалохаліся, бо дзяўчынка зняла і расхінула заплечнік.
– Такія мілыя!
З гэтамі словамі захавальніца скабраў дастала Сіньку і Зялёнку.
– А прычоска якая! – яна варушыла закручастую спружынку Сінькі. – Вушкі пацешныя!
Жанчына пакруціла вушы-клаксончыкі Зялёнкі. Улада назірала, як насцярожана і незадаволена надзьмуліся паненкі. І тут зямлянка вырашыла высветліць яшчэ адну якасць мілых цацак. Яна адначасова націснула на іх жываты! Ад нечаканасці вухуцянкі не стрымаліся і загулі ў свае насы-дудачкі.
– Якія галасы! – рассмяяліся захавальніцы скарбаў.
І яшчэ некалькі разоў Сіньцы і Зялёнцы давялося выдаваць гукі, бо спадарыня націскала зноў.
– А давай мы сфатаграфуем іх разам з табой ля нашай выставы! – прапанавала адна з захавальніц.
Вухуцян рассадзілі на паліцы, Уладу паставілі побач. Дзяўчынка ўзяла ў рукі кнігу «Прыгоды лісачкі Красуні», каб паказаць, што яна выбрала для прачытання і заахвоціць іншых наведвальнікаў бібліятэкі пазнаёміцца з гэтай кнігай.
– Якія цікавыя здымкі атрымаліся! – радаваліся захавальніцы кніжных скарбаў, разглядаючы фота. – Ты прыгажуня, а лялькі-іншапланетнікі такія пацешныя! Чытачы паглядзяць на вас у сацсетках і адразу прыйдуць па новыя кнігі! Вось каб у нашай бібліятэцы гэтыя мілыя вухуцяне пасяліліся!
Сінька ад такіх слоў аж з паліцы звалілася! Хоць ёй вельмі спадабаліся кнігі-скарбы, але застацца тут назаўсёды яна ніяк не магла. І астатнія вухуцяне ўсхваляваліся ад такой прапановы.
– Прабачце, але я не магу іх пакінуць, – адказала Улада.
– Вядома, з сябрамі так не абыходзяцца! – усміхнулася спадарыня і дадала: – Мне проста захацелася зрабіць такіх самых лялек і пасяліць іх у нашай бібліятэцы. Ты не будзеш супраць, калі нашы бібліятэкаркі-майстрыцы пашыюць ці звяжуць вухуцян, падобных да тваіх?
– Я буду толькі рада! – запэўніла дзяўчынка.
Вухуцяне зноў апынуліся ў заплечніку, Улада прыхапіла стос кніг і, развітаўшыся з захавальніцамі кніжных скарбаў, пайшла.
Вярнуліся дадому, падсілкаваліся бабулінымі смачнымі піражкамі і селі адпачыць ад перажытых прыгод. Дзеці ўзяліся гартаць кнігі, якія прынеслі з бібліятэкі. Было чуваць толькі шапаценне старонак, усе зацікаўлена разглядалі малюнкі.
– Гэта ж яна! Я яе пазнала! Істота, што ўчапілася ў мяне ў балоце! – раптам выгукнула Сінька, паказваючы на ілюстрацыю ў энцыклапедыі, якую гартаў Вухуцік. – Што там пра яе напісана?
Вухуцік, які, у мінулы раз гасцюючы на Зямлі, навучыўся чытаць, агучыў інфармацыю з кнігі:
– «П’яўка. Падклас чарвякоў. Навукоўцы лічаць, што п’яўкі існавалі яшчэ ў эпоху дыназаўраў. Жывуць у вадаёмах на ўсіх кантынентах, акрамя Антарктыды. З’яўляюцца драпежнікамі. Ёсць разнавіднасці, здольныя заглынаць сваю ахвяру (напрыклад, лічынку чарвяка) цалкам. Без харчавання могуць пражыць каля аднаго года, а некаторыя віды – да двух гадоў. У п’явак дзесяць вачэй, тры сківіцы і каля двухсот сямідзесяці зубоў. Адарваць п’яўку ад цела вельмі складана, але гэта не балюча. Прысмактаўшыся да ахвяры, істота намёртва сціскае сківіцы і не адвальваецца, пакуль не нап’ецца крыві».
Няшчасная Сінька стала бледнай і, адкінуўшыся на падушку, прашаптала:
– Жах! Пачвара-крывасмок хацела зжэрці мяне! Заглынуць цалкам!
Небарака ліла слёзы і гучна хлюпала носам-дудачкай.
– Супакойся, Сінечка! – суцяшала яе Улада, прыгладжваючы прычоску-спружынку. – Не так усё страшна, як табе падаецца.
Паненка рэзка села:
– Так у энцыклапедыі напісана! На мяне напала драпежніца, у якой дзесяць вачэй! Яна ўвагнала ў мяне свае дзвесце семдзесят зубоў і хацела высмактаць усю кроў!
– Ну што ты, даражэнькая! – зноў памкнулася супакоіць вухуцянку дзяўчынка. – П’яўкі больш за пяцьдзясят мілілітраў не асіляць. Дарэчы, раскажу вам, што ўвогуле не ўсё так жудасна. У нас людзі п’яўкамі лечаць хваробы. Гэта называецца гірудатэрапіяй. Калі чалавеку нешта баліць, доктар прыкладае медыцынскую п’яўку да скуры хворага. П’яўка прысмоктваецца і выпівае крыху крыві, а чалавеку дае свае лекавыя рэчывы. Потым яна сама адвальваецца, а чалавек папраўляецца.
– Дык яна цябе лячыла! – рассмяялася Зялёнка. – Ты акурат перад тым, як п’яўка да цябе замест хваста прысмакталася, прыкладна тым месцам крыху і стукнулася, калі нырала, даганяючы апалонікаў. Памятаеш?
Сінька састроіла незадаволеную грымасу і нічога не адказала.
– Затое сіняка не будзе! – сказала Улада.
– А сінякоў на Сіньцы не відаць! – засмяяўся Рудаш.
Вухуцік, які падчас гаворкі працягваў гартаць энцыклапедыю, дадаў:
– Так што супакойся, гэта была лячэбная п’яўка, тут пра іх шмат цікавага напісана. Прачытаць?
Сінька замахала рукамі:
– Хопіць жахаў! Зямля – планета пачвар! Як вы тут жывяце?
Улада з усмешкай адказала:
– Цудоўна жывём! І вам я пакажу на Зямлі шмат цікавага. Вечарам прыедуць мае сабачкі, я вас пазнаёмлю. Мама з татам іх сёння на выставу павезлі. Яны такія мілыя, вам абавязкова спадабаюцца! Нават Вухуцік пакуль незнаёмы з імі, бо гадаванцы жывуць у нас нядаўна.
Дзеці пайшлі ў сад на арэлі. Улада прыхапіла з сабой эскімо на палачках. Вельмі спадабаўся вухуцянам незвычайны пачастунак! Так прыемна было ў спякотны дзень лізаць прахалодны салодкі ласунак. Пасля ўсе разам пагарталі энцыклапедыю, прачыталі пра некаторых жывёл, якія адкладваюць яйкі. Даведаліся цікавыя звесткі пра чарапах, страусаў, пінгвінаў. Улада пачула з двара гук аўтамабільнага матора.
– Гэта мае бацькі прыехалі!
Дзяўчынка першая саскочыла з арэляў і скіравалася да двара. Вухуцяне рушылі следам. Раптам з-за дома выскачылі дзве чорныя кудлатыя істоты. Яны імчалі насустрач і выдавалі такія рэзкія, звонкія, залівістыя гукі, што іншапланетныя дзеці вельмі напалохаліся.
– Цац! – крыкнуў Рудаш, хаваючы за сабой сястру.
Вухуцік стаў перад Сінькай і Зялёнкай, баронячы паненак, якія знерухомелі і ад жаху заплюшчылі вочы.
– А хто ж гэта прыехаў?! – гучаў голас Улады.
Зялёнка расплюшчыла адно вока і здранцвела: калматыя істоты елі шчокі дзяўчынкі! Іх доўгія ружовыя языкі аблізвалі твар Улады, як эскімо.
– Прэч! – крыкнула Зялёнка, выйшла з-за спіны Вухуціка і рушыла ў атаку на страшэнных чорных пачвар.
Яна сама ад сябе не чакала такой смеласці – адважыцца ратаваць Уладу! Гледзячы на бясстрашную паненку, следам паспяшаліся на дапамогу Вухуцік, Рудаш, Мінола і Сінька.
– Бяжы, Улада, мы іх затрымаем! – крыкнулі вухуцяне.
Але дзяўчынка не пабегла, яна нечакана рассмяялася і падхапіла страшных істот на рукі.
Яны зноў прадэманстравалі свае гучныя, звонкія галасы і заматлялі ў паветры лапамі.
Утрымліваючы пачвар, Улада прысела і запыталася:
– Вы спалохаліся? Не бойцеся, гэта мае сабачкі Кітка і Кася.
– Яны елі цябе, як эскімо! Яны харчуюцца людзьмі? – лапатала Зялёнка.
– Не елі, а проста аблізвалі, бо былі вельмі рады сустрэчы! Зараз я адпушчу іх, але вы не бойцеся, калі яны і вас крыху павітаюць! – адказала гаспадыня і паставіла сабачак на траву.
Тыя кінуліся да Вухуціка і Рудаша, якія стаялі бліжэй. Хлопчыкам пашанцавала першымі паспытаць несуцішную радасць знаёмства. Яны весела рассмяяліся, бо шурпатыя языкі сабачак казыталі іх шчокі і насы. Дзяўчынкі больш не баяліся і таксама дазволілі сабакам выказаць эмоцыі.
Яшчэ колькі хвілін – і дзеці-вухуцяне каталіся на сабачках! Нават зрабілі некалькі заездаў навыперадкі па газоне. Рудашу вельмі спадабалася, як звяркі выконваюць каманду «дай лапу!».
– Вось гэта цудоўныя істоты! – гладзячы Кітку і Касю, хваліла Сінька.
З-за дома выйшлі людзі.
– Цац! – папераджальна прашаптаў Вухуцік, і іншапланетныя дзеці, знерухомеўшы, паваліліся там, дзе стаялі.
Сабачкі здзіўлена пазіралі на іх і пацешна круцілі галовамі, разглядаючы толькі што жвавых і рухавых новых сяброў, – ніяк не маглі ўцяміць, што з імі адбылося. Кітка паспрабавала носам дапамагчы Вухуціку падняцца, Кася патузала за руку Мінолу. Безвынікова.
Прыйшлі бацькі Улады, гэта іх заўважыў Вухуцік і даў сакрэтную каманду.
– Новыя цацкі? Хто падарыў? – запыталася мама, падымаючы з травы Рудаша.
– Ніхто не падарыў, яны ў мяне гасцююць, а потым дадому вернуцца, – адказала Улада.
– І мы ў дзяцінстве цацкамі мяняліся! Цікава было! – узгадаў тата, па-свойму зразумеўшы адказ.
Мама падняла ўсіх вухуцян і пасадзіла на плеценае крэсла. Паставіўшы перад дачкой талерку з суніцамі, бацькі селі побач. Пацікавіліся, як у яе прайшоў дзень, расказалі, як выдатна выступілі на выставе іх гадаванцы, якія ўзнагароды атрымалі.
– Усё як у нас, вухуцян! – прашаптала Мінола. – Тата з мамай прыносяць нешта смачнае, сядзім, размаўляем.
– Нешта я па сваёй матулі засумавала! – ціха ўсхліпнула Сінька.
– І я! – дадала Зялёнка.
– Дык вяртайцеся дадому! – прапанаваў Рудаш.
– Не, пабудзем тут! Цікава ж даведацца, хто зямныя родзічы Вухута! – сказала Сінька.
– Спадзяюся, атрымаецца высветліць! – сумна ўздыхнуў Вухуцік.
Бацькі Улады яшчэ крыху пасядзелі і пайшлі ў дом. Тады вухуцяне перабраліся на арэлі, і гаспадыня пачаставала іх суніцамі.
Сонца хавалася за гарызонт, летні дзень згасаў. Было бачна, як над газонам несупынна лятаюць дробныя кузуркі.
– Мікрасвет. У іх свае клопаты, сваё жыццё! – сказала дзяўчынка, заўважыўшы, як госці назіраюць за мошкамі.
Недзе зусім побач зумкалі камары, вечарам яны заўсёды з’яўляліся.
– Давайце ўжо пойдзем адсюль! – папрасіла Зялёнка. – Баюся я вашых камароў, ты ж казала, што яны могуць укусіць і кроў піць!
Усе пасмяяліся з баязліўкі, але Улада падтрымала прапанову вухуцянкі. Дзяўчынку вельмі ўразіла, як бясстрашна кінулася Зялёнка бараніць яе ад калматых чорных пачвар.
Тым вечарам у пакоі Улады доўга гарэла святло. Дзяўчынка рассяліла сваіх гасцей на кніжных паліцах, уладкаваўшы там для іх імправізаваныя ложкі з дэкаратыўных падушак. Вухуцяне палеглі і з цікавасцю ды вялікім задавальненнем слухалі казкі, якія чытала ім гаспадыня.
Таямніца адкрываецца
Раніцай прачнуліся ад грукату. Гэта Сінька-небарака звалілася з паліцы разам са сваім ложкам. Не пабілася, бо прызямлілася на падушку, але шуму нарабіла, скінуўшы некалькі кніг.
– Цікава дзень пачаўся! – прамармытала сонная сіняя паненка, папраўляючы прычоску-спружынку, якая энергічна калыхалася над яе галавой.
Дзеці развесяліліся ад гэтага здарэння. За сняданкам Улада расказвала, што сёння хоча адвесці ўсіх у заапарк. Толькі спатрэбіцца дапамога дарослых, бо адной ехаць праз увесь горад ёй пакуль не дазваляюць. У гэты момант з калідора пачуліся крокі. Вухуцік паспеў сказаць: «Цац!» – дзверы адчыніліся, і на парозе з’явіўся дзед.
– Смачна есці! – пажадаў ён унучцы і дадаў: – Усім хаўрусам снедаеце?
Унучка ўсміхнулася:
– Ага, так весялей і смачней!
Улада ледзь стрымлівала смех, бо заўважыла, што каманда «цац!» заспела Рудаша, калі ён паклаў у рот цэлы сырнік. Яго шчокі сталі такімі круглымі, што аж вочы прыжмурыліся.
Дзед паставіў на стол імбрычак, два кубачкі і, перасаджваючы вухуцян на адно крэсла, сказаў:
– Зараз і бабуля з намі гарбаты пап’е.
Пакуль дзед адвярнуўся, каб наліць духмяны напой, Рудаш хуценька праглынуў сырнік і з палёгкай уздыхнуў. Прыйшла бабуля Галя і прынесла з саду толькі што сабраныя клубніцы.
– Частуйся, Улада!
– Дзякую! Сняданак, як заўсёды, смаката! – сказала дзяўчынка.
Усе разам пілі гарбату са свежай мятай.
Улада вырашыла выкарыстаць удалы момант для просьбы:
– Мне так хочацца сёння пабываць у заапарку! Калі ласка, давайце паедзем!
– Не атрымаецца, мы з бабуляй па справах спяшаемся, – патлумачыў дзед.
– А заўтра зможам? – запыталася ўнучка.
– Толькі на наступным тыдні, – сказаў дзед.
Улада засмуцілася. Тата з мамай працуюць, усе спадзяванні былі на тое, што дзед з бабуляй адвязуць у заапарк яе і вухуцян. Да наступнага тыдня чакаць занадта доўга, госці могуць і дадому сабрацца, а то бацькі занепакояцца.
– А мне так хацелася ў заапарк, – сумна ўздыхнула дзяўчынка.
Яна гатова была расплакацца. Дзед паспрабаваў суцешыць:
– Усё лета наперадзе, абавязкова з’ездзім!
Выйсце знайшла бабуля. Яна ўмела выправіць любую сітуацыю. Вось і цяпер прыдумала, як паступіць.
– А ты, Уладачка, папрасі, каб Стасік з табой паехаў! Цудоўная кампанія, праўда?
– Згодна! – засвяцілася ўсмешкай дзяўчынка.
Бабуля і дзед дапілі гарбату і паспяшаліся па справах, Улада зноў рассадзіла сваіх гасцей па крэслах, і яны працягнулі сняданак.
– А хто такі Стасік? – запытаўся Вухуцік, намазваючы масла на хлеб.
– Гэта мой стрыечны брат. Ён ужо дарослы, нядаўна гімназію скончыў. Галоўнае, каб пагадзіўся з намі паехаць, можа, і ў яго свае планы ёсць.
Стасік з бацькамі жыў у суседнім доме. Улада адправілася да яго, а вухуцянам дазволіла пагуляць з сабачкамі. Кітка і Кася радасна сустрэлі новых знаёмых.
– Быццам год не бачыліся! – адзначыла Мінола, гладзячы Кітку, хвост якой круціўся, нібыта прапелер.
А Кася танцавала перад вухуцянамі на задніх лапах і шчасліва павісквала. Калі Улада вярнулася, уся кампанія ганяла мячык. Дзяўчынка хвілінку палюбавалася іх гульнёй, а потым паведаміла:
– Цудоўныя навіны! Стасік пагадзіўся адвезці нас у заапарк. Збіраемся!
Вухуцяне хацелі і сабачак з сабой узяць, але гаспадыня адмовіла: маўляў, там звяроў хапае і сваіх туды прыводзіць нельга.
Калі Улада сабралася і выйшла з дома, Стасік ужо чакаў яе. Вухуцяне з цікавасцю разглядалі яго: высокі сімпатычны юнак, сапраўды выглядае як дарослы.
– І заплечнік пацягнеш? – здзівіўся Стасік, пабачыўшы яго за спінай дзяўчынкі.
– Там самае неабходнае! – запэўніла Улада.
– Вядома, трэба ж цацкам заапарк паказаць! – усміхнуўся хлопец.
Пакуль ехалі праз увесь горад, Улада трымала заплечнік на каленях, каб госці ў акно маглі паглядзець на Мінск. Дзяўчынка знарок пыталася ў Стасіка, што яны праязджаюць. Юнак расказваў сваёй спадарожніцы, не падазраючы, што праводзіць экскурсію па сталіцы для іншапланетнікаў.
Раніцай будняга дня наведвальнікаў у заапарку амаль не было. Улада са Стасікам і сваімі гасцямі праходзілі ля вальераў і клетак з жывёламі, чыталі шыльдачкі, але дзяўчынка мела намер знайсці тых, што маглі быць сваякамі Вухуціка, таму яна звярнулася да брата:
– Мяне сёння цікавяць жывёлы, якія адкладваюць яйкі. Пойдзем на іх паглядзім.
– Ну вось якраз страусы, – Стасік паказаў на вальер з вялізнымі птушкамі. – Іх рост большы за два метры, а вага часам перавышае сто кілаграмаў. Таму і не могуць яны падняцца ў паветра, затое ўмеюць хутка бегаць, разганяюцца да сямідзесяці кіламетраў.
Страусы заўважылі наведвальнікаў і падышлі бліжэй, прама да агароджы. Вухуцік разглядаў сваіх магчымых родзічаў.
– Твае? – прашаптала Сінька.
– Хацеў бы я ведаць! – адказаў хлопчык.
Улада разважала ўслых:
– І яйкі яны, пэўна, вялікія адкладваюць.
– Так, па кілаграму і нават ледзь не па паўтара вагой! – пацвердзіў Стасік.
– Цябе ж якраз у вялікім яйку на Вухуцію прывезлі! – нагадаў Вухуціку Рудаш.
– Быццам так, – пагадзіўся той.
– А што яшчэ асаблівага ў страусаў? – пацікавілася Улада.
– Невялікая галава і мозг памерам з грэцкі арэх. Зусім прымітыўныя істоты, – адказаў Стасік.
– Не твае гэта родзічы, Вухуцік! – сказала Мінола. – Ты ў нас разумны і цікаўны!
Відаць, тую самую выснову зрабіла і Улада, бо яна адразу страціла цікавасць да страусаў. Тым больш Вухуцік казаў, што наўрад ці яго родзічы – птушкі. У яго ж няма пер’я.
Дзяўчынка запыталася ў брата:
– А хто яшчэ, акрамя птушак, яйкі адкладвае?
– Змеі, чарапахі, кракадзілы, – стаў пералічваць Стасік. – Хочаш на іх паглядзець?
– Абавязкова! – адказала Улада.
– Добра, зараз пойдзем, але спачатку прапаную пачаставацца. Што табе купіць? – запытаўся Стасік.
– Цукровую вату! – папрасіла дзяўчынка.
Праз хвіліну бела-ружовае воблачка на палачцы было ў яе руках. Улада адарвала кавалачак і паклала ў рот. Ёй трэба было незаўважна пачаставаць вухуцян, таму яна зняла заплечнік, паставіла на лаву і села побач.
– Як козачкі смешна скачуць! – Улада паказала на суседні вальер.
Пакуль Стасік назіраў за малымі гарэзамі, яна ледзь не палову цукровай ваты скарміла вухуцянам.
– А зубр які магутны! – дзяўчынка дзівілася, разглядаючы пушчанскага волата.
Стасік адвярнуўся ў бок зубра, і вухуцянам хапіла часу, каб з’есці амаль усё салодкае воблачка.
– Смачна было, дзякуй! – сказала Улада, аблізнуўшы пустую палачку. – Цяпер піць хочацца.
Стасік пайшоў да кіёска, але не змог сам выбраць напой, таму паклікаў сястру. Улада шапнула сябрам: «Я зараз!» – і пабегла. Яна выбрала ваду, узяла пакуначак з цукеркамі, вярнулася да лавы і… абамлела! Заплечнік быў пусты! Ля яго сядзеў Вухуцік, астатнія іншапланетнікі зніклі.
– Сінька з Зялёнкай захацелі самастойна па заапарку пахадзіць! – патлумачыў сябар. – Рудаш і Мінола пайшлі, каб вярнуць іх назад ці хоць выратаваць у выпадку небяспекі, а я застаўся, каб табе пра гэта паведаміць. Дамовіліся сустрэцца тут, каля лавы. Яны хутка вернуцца, не хвалюйся!
– Ведаючы гэтых упраўных паненак, ёсць падстава хвалявацца! – устрывожылася дзяўчынка.
Падышоў брат, і Улада вымушана была ісці з ім далей. Цяпер у яе заплечніку быў толькі Вухуцік.
– Астатнія па заапарку пайшлі пагуляць? – пажартаваў Стасік.
– Ага, – мармытнула ў адказ Улада.
Уразілі Вухуціка і чарапахі, і змеі, і кракадзіл. Асабіста пазнаёміцца з імі не выпадала, бо падысці бліжэй не дазвалялася. Хлопчык толькі глядзеў на жывёл і думаў, ці не з іх роду былі яго сваякі. Сумна і самотна стала яму, калі выйшлі з тэрарыума. Улада зразумела, што яны не атрымалі адказу на галоўнае пытанне, дзеля якога яе сябар прыляцеў на Зямлю з далёкай Вухуціі і прыйшоў сюды, у заапарк. Таямніца сур’ёзна пагражала застацца неразгаданай, таму выйсце заставалася такое: даверыць вялікі сакрэт іншапланетнага госця адзінаму ў свеце чалавеку і запытацца ў яго, хто ж сваякі Вухуціка. Гэты чалавек зараз ішоў побач. Надзейны сябра – дакладна нікому нічога не раскажа. Выдатнік, які скончыў гімназію з залатым медалём, валодае ведамі. Стасік – іх апошняя надзея разгадаць загадку.
І Улада рашылася на размову:
– Стасік, я табе адкрыю вялікую таямніцу, якую ніхто, апроч нас з табой, не павінен ведаць. Думала, сама здолею разгадаць адну важную загадку, але не атрымалася. Таму толькі ты можаш мне дапамагчы. Паспрабуеш?
– Пастараюся, – адказаў брат.
Улада села на лаву, паставіла на калені заплечнік. Нерухомы, нібы цацка, Вухуцік, глядзеў ёй прама ў вочы. Было відаць, што ён хвалюецца.
Дзяўчынка дастала госця з заплечніка і ўзрушана пачала гаварыць:
– Вухуцік не цацка, ён жывы. Вітай майго сябра з далёкай планеты Вухуціі. Зараз няма часу пераказваць табе гісторыю нашага знаёмства, абяцаю зрабіць гэта іншым разам. Вухуцік прыляцеў на Зямлю, бо высветлілася, што ён родам адсюль, уяўляеш? Ён хоча знайсці сваякоў! Але там такая складаная і заблытаная гісторыя, што разабрацца немагчыма. Мы маем звесткі, што даўно-даўно, калі Зямлі пагражала разбуральная небяспека, на яе адправіўся касмічны карабель з міжпланетнай ратавальнай экспедыцыяй. Яны паспелі забраць адсюль яйка, у якім знаходзіўся Вухуцік. Яго змясцілі ў пазачасавую капсулу, у якой час стаіць на месцы і не рухаецца ні на хвіліну. Колькі ён прабыў там, нам невядома, бо на планетах розныя вымярэнні часу, а ратавальная экспедыцыя лятае праз тунэлі, якія пераносяць нават у іншыя эры… Магчыма, майго сябра забралі з Зямлі вельмі і вельмі даўно. Потым навукоўцы з Вухуціі дасталі яйка з капсулы і зразумелі, што ўнутры – нехта жывы. Яны клапаціліся пра яго, грэлі, люлялі. З зямной істотай ва ўмовах Вухуціі адбылася пэўная метамарфоза: з’явіўся нос як ва ўсіх вухуцян, ліхтарык на лбе. Так, Вухуцік збольшага падобны да сваіх бацькоў-вухуцян, тых самых навукоўцаў, якія дапамаглі яму вылупіцца з яйка, але паходжанне яго зямное. Як жа нам даведацца, хто яго сваякі тут, на Зямлі?
Стасік хвіліну памаўчаў, як мазаіку, складваючы ў думках інфармацыю, робячы высновы, а потым сказаў:
– Здаецца, я ведаю, з якога роду твой сябра.
– Праўда? Дык хто я? – гэта ўжо іншапланетны госць перастаў прыкідвацца цацкай.
– Пакажаш нам сваякоў Вухуціка? – усхвалявалася Улада.
Стасік упэўнена адказаў:
– Пакажу. Толькі сапраўдных тваіх родзічаў на Зямлі, можна сказаць, не засталося, але мы як-раз у тым месцы, дзе можна пабачыць, якімі яны былі.
– Дык пойдзем! – прыспешвала Улада.
– Давайце забяром з вальера з козамі вашу астатнюю кампанію іншапланетнікаў і рушым! – усміхнуўся Стасік, ківаючы ўбок.
Сапраўды, Сінька, Зялёнка, Рудаш і Мінола былі там – скакалі на козачках! Улада паклікала іх. Неахвотна, але вершнікі злезлі з коз і выйшлі з вальера. Загуляліся вухуцяне і нават не ўцямілі, што ідуць і размаўляюць, а Стасік стаіць побач і назірае. Калі ўжо пералезлі за агароджу і падышлі да адкрытага заплечніка, Сінька зразумела, што яны сябе рассакрэцілі.