Адамдын Асыл ойлору
* * *
Көкө Теңир деген бул улуулук жана бийиктик. Ошого жетиш үчүн биз бийиктикке умтулуп калганбыз жана умтула беребиз.
* * *
Элибиздин көчмөн турмушу байыркы поэзиябызды жараткан. Ал жаратмандык, өлбөс поэзиябыздын күчү биздин жүрөгүбүздү ырга айланып жашап бизге өлбөстүктү жараткан.
* * *
Байыркы элдик ырларыбыз, дастандарыбыз, санжырабыз элибизде жаралып биздин жашообузду көрккө бөлөп өлбөстүккө ээрчитип баратат.
* * *
Махмуд. Кашкаринин. Ж. Баласагындын эмгектери илгерки замандан бизге жазылган каттай туюулат, анда биздин эне тилибиздин уңгусу, эзелки ыйык поэзиябыздын кайрык керемети ыйыктыгы жашынып жаткансыйт.
* * *
Олжобай менен Кишимжандын, Ак Мөөр менен Болоттун, Кыз Жибек менен Төлөгөндүн сүйүүсү өлбөс-өчпөс элес тагдырды жүрөгүбүзгө түшүнүктүү кылып таштап кеткен. Бирок алардын сүйүүсүндө аткарылбай калган арман бар экени бизди жүрөгүбүздү миң мертебе кайгыртат.
* * *
Кыз Сайкал менен Жаңыл Мырза эжелерибизди эстегенде алардын өлбөс баатырдык элесин балдарыбызга жомок -санжыра кылып кайта-кайта айта бергибиз келет! Алардын эрдиги жалпы кыздарыбыздын түгөнбөгөн өлбөс-өчпөс эрдиги.
* * *
Окумуштуулар жана көзү ачыктар адам өлгөндөн кийин анын жаны чын дүйнөгө өлбөй тирүү учуп кетет дейт. Анда адам пендесин түбөлүк тирүү кылып жараткан Ыйык Теңирге миң мертебе ырахмат!
* * *
Шашкандык да кенч, токтоолук да кенч. Шашпасаң жакшы нерсеге жетпей каласың анан өтө шаша бербе, кырсыкка учурап каласың. Андай кезде токтоолугуңду өтө этият пайдалан!
* * *
Шашпай өтө узукка сүйлөшүп жүрүп баш кошкон жаштар толук бактылуу болушат. Анткени алар сүйүүнүн даамын татып,тагдыр сыноосун аралап, бири-биринин сырын терең түшүнүп, кыйбас ишенимди жаратышкан.
* * *
Өз ата мекенине чыккынчылык кылып качып кеткен адамдар, сыртынан кадимкидей эле адам болуп, бирок ичинен билгизбей ыйлап, тулган жер, Ата Журтун сагынып, кан сөлсүз жүрөгүн куртка жедиртип жаткандай сыяктанды
* * *
Бирөөнүн эмгегин жебе, бирөөнө эмгегиңди жедирбе, ошондо сенин турмушуңдун тактыгы сакталат.
* * *
Көптөн бери бирөөнөн чоң карызын такыр бере албай келатам. Демек мен арманда келатам. Карызга берген кишини да арманга салып келатам. Качан гана карызгадан кутулганда ошол мойнумдагы арманды алып таштайм деп келатам.
* * *
Улуу сүрөтчү Теодор Герцен биздин Манас эпосубуздагы сүрөттөрүн тартып кетти. Ал кыргыздын байыркы бай дүйнөсүн кенен аралап, жана аралаштыра таанып, ошону толук түрдө өлбөс-өчпөс чыгармаларына берип кетти. Өз талантын өлбөс-өчпөс кылып элине арнап кетти.
* * *
Жакшы адамдын жүрөгүндө шоолалуу учкундардын жылт-жулт эткен жалыны башкаларга тийип, аларды нурга бөлөп жатпайбы.
* * *
Берекелүү бай адамдын жан дүйнөсүндө бир нерсе бар эле, ал башкаларга арналган кенендик менен түгөнбөгөн берешендик болчу.
* * *
Улуу Асан кайгынын жашоосунун негизги максаты адамдарга жана жаныбарларга жакшылыкты каалоо болгон антпесе, ал адам болуп жашай албайт болчу. Жана дагы кылымдарга таанылып аты калбайт болчу.
* * *
Дооронбек Садырбайевге «Кыргыз эл баатыры» деген улуу наамды беришти. Ал чыгармачылык жактан дагы, депутат, ата-журтту сүйүүдө дагы жасалма эмес чыныгы баатырдыкты жараткан. Өз элине болгон өлбөс-өчпөс сүйүүнүн доорун жараткан. Анын өмүрү кийинки жаштарыбызга баардык жактан адам катары үлгү боло турган кубанычты жараткан.
* * *
Таланттуу киночу кызыбыз Динара Асанова кыргыз жеринен башка жакка барып, өлбөс чыгармаларын жаратып кеткен. Демек чыгармачылык бакытты өз жеринен эмес, башка жерден тапса, деле болот деген ишенимди толук далилдеп кеткен…
* * *
Жараткандан адам биринчи жаралганбы же шайтан биринчи жаралганбы?. Кайсынысын биринчи жаратканы баш катырат… Анда шайтан шайтан, адам адам бойдон кала берсин. Эмнеге адам жашоосунда өзү эле эки мүйүздүү шайтанга айланып кетет. Менимче адам шайтанды жаратып, анан өзү шайтанга айланып кеткен жери жокпу ия?
* * *
Кудай адамды өзүнүн моделине окшоштуруп жасаган деген аңыз кеп бар. Бирок ал адамдарды өзүнө окшош кылып жаратып, аларды бири-бирине кастык жасасын деп жараткан эмес.
* * *
Улуу аткаруучу Муратбек Рыскулов Король Лирдин образын жараттыбы же, Король Лир Муратбек Рыскуловду талантын жараттыбы? Менимче экөө бири-бирин жараткан. Андан дагы гений Шекспир экөөн тең өлбөс кылып атак жараткан.
* * *
Ак Мөөр, Бүбүсара Бейшеналиева, Таттыбүбү Турсунбаева сулуулуктун өлбөс-өчпөс элесин жаратып кеткен. «Алтын баткактын арасында жатса да алтын бойдон кала берет»-деген кеп эми чын чыкты.
* * *
Күнөөлү адамды түрмөгө алып келип камап салышты. Ал жер абдан караңгы жана сыз эле, бирок кичинекей тешиктен шоолаланып күн нуру төгүлүп турчу. Адам ошол жарыкта бир нерсе бардай улам-улам карай берген…
* * *
Оорубаган адам оорулуунун жайын түшүнбөдү,
Ач көз адам барчылыктын жайын түшүнбөдү.
Билимсиз адам билимдүүнүн баркын түшүнбөдү.
Бирок үчөөнү тең адамдар башына иш келгенде барып-барып баарын түшүндү.
* * *
Адамдардын өмүрүндө түшүнүү жана түшүнбөөчүлүк бар.
Түшүнбөөчүлүк болгон жерде иш алга жылат деп айта албайбыз.
Түшүнүүчүлүк болгон жерде жумуш алга жылды деп айта алабыз.
* * *
Бала үчүн ата да жакшы, бирок негизги оор жүктү энелер көтөрөт экен. Ошол үчүн аларга эне өтө керек экен.
* * *
Тазалык, актык, чындык, сулуулук, улуулукту жүрөгүнө алып жүрбөгөн пенделер эч убакта бактылуу адам боло албайт.
* * *
Асыл, таза, жөнөкөй адамдарды таба албай кыйналып издеп жатсак, андай адамдар биздин арабызда эле жашап жүрүптүр.
* * *
Куранды, бибилияны жана башка ыйык китептерди окуп жатып, бир нерсени туйдук, кудайдын улуулугн туйдук, ошол улуу кудай адамдарга улуулукту, урматты чачып жатканын да туйдук.
* * *
Адамдын сырткы дүйнөсү менен ички дүйнөсү бир-бирине жакшылыгы дал келип турсун ошондо анын ишинин жакшы жагына ооганы байкалат.
* * *
Адам өмүрүндө түбөлүктүү жана түбөлүксүз нерсени жаратат. Түбөлүктүү өлбөс нерсени жараткан адамдын өмүрү түбөлүктүү таалайга айланат.
* * *
Баардык адамга жашоо бир эле жолу берилет деген кеп бар. Бирок тубаса эмгекчил, гений адамдар өлбөс эмгегин жаратып, өлгөндөн кийин да жашап жатпайбы. Мунун сыры эмнеде? Аларга жашоо эки жолу берилип жатпайбы.
* * *
Илгери эле адамдар чындыкка жетебиз деп күрөшүп келген, азыр деле күрөшүп жатат. Чындыктын карама-каршысында каршылык көрсөтүп эмне күч турат. Ошону биле албай жатабыз?
* * *
Кээ бирибиз « Манас» эпосу бар экенин билбейбиз, айрымдарыбыз андан бир да барак окуган эмеспиз. Бул ошол адам үчүн оорду толбос арман жана рухий байлыгын жоготкондук. Баарынан мурун ал байыркы ата-бабасынын байлыгын таппай жоготкондук.
* * *
Куса болуу бул сагыныч, сагынган нерсеңи көрмөйүнчө же ишке ашырмайынча бук болгонуң бук болгон.
* * *
Адамдын өмүрү кайгыны да, кубанычты да аралап өтөт. Ошол жолдо сен кандай өттүң кеп ошондо болуп жатпайбы?
* * *
Катуу шамал кайдан келет, ошону байкагыла? Коркунуч, бузукулук кайдан келет муну да байкагыла? Ушуларды байкап сактансак эле иш жакшы жагына ооганы турат.
* * *
Түшкөн көлөкө убактылуу нерсе, күн батса жоголот. Жалган бийлик дагы жок нерсе, иштен кетсе ал дагы жоголот. А түбөлүктүү өлбөс иштер кайда? Ошону издеп табышыбыз керек болуп жатпайбы?
* * *
Олуялар, даанышмандар, акылмандар жана канкор зулумдар, ач көздөр, жеп ичкичтер, ыпыластар, ар түркүн пенделер. баардык кылымдарда болуп келген жана боло берет. Бирок алардын асман менен жердей айырмасы бар. Сен ошолордун кимисине кошуласың кудай алдында бизге ошону так айта аласыңбы!?
* * *
Адамдын, жакшылыгын, чынчылдыгын, эмгекчилдигин, урматтай билүү бул дагы чыныгы чеберчилик өлбөстүгүнүн анык жышаанасы.
* * *
Кайгырган адам ичинен да, сыртынан да ыйлайт. Кудай адамды ичинен ыйлатпасын. Ал сыртынан ыйлаганга караганда он эсе азап. Анткени анын назик жүрөгү үн чыгарбай, адамдарга угузбай шолоктоп ыйлап жатпайбы!
* * *
Адамдар бир-бирине кылган жаманчылыкты кечирип жатат, бирок жаман сөздүн тагы жүрөктө калып жатат
* * *
Аялуу адамга өтө этият мамиле кылгыла, жумшак назик мүнөзү сынып калып, муңайымга батпасын!
* * *
Картайган адамдар аман-эсен жашап турса экен.Алар турганда бизден улуулар бар деп, башкаларга жаш көрүнөбүз.
* * *
Жашоо бул тирүүлүк менен өлүмдүн ортосундагы бүтпөй турган айкаш-күрөш.
* * *
Кээ бир адамдар бүткөрөм деген сонун иштерин аягына чейин чыгара албай калат, ошол үчүн өмүрдү чачкын кылбай сарамжалдуу урунгула!
* * *
Улгайып калган ата-эненин он баласы болсо, ошонун ичинен бирөө эле багышы мүмкүн, эгерде он баласы тең бирдей бакса, анда ата-эне жаратканга жана он баласына тең ыраазы болсун!
* * *
Катуу жаңылыштык кетирип, аны кайра оңдой албай калганың бул кайра келгис арман.
* * *
Балта «отунду жарам»,– дейт, дыйкан «жерими сугарам»– дейт, Автобус: «жүргүнчүлөрүмү ташыйм» дейт, баарынын үнүн угуп мезгил айтат: «Бааарыңар жолуңарды уланткыла, антпесеңер жашооңор токтоп калган жатат».
* * *
Ынак достордун ортосун кара мышык аралаган күнү мышык тигилерге алек болуп чычкан жегенди такыр унутуп калат.
* * *
Арамза адамдар душманын алсыз кылып туруп, анан сокку үстүнө сокку урат. Баарыңар ошондон сактангыла!
* * *
Сөздүн маанисине түшүнгөн, түшүнбөгөн пенде болот. Түшүнбөгөндөр сөздү айтылган бир кеп деп айтат. Түшүнгөдөр сүйлөмдүн кереметине суктанып, андан эргүү, кубаныч алып, ырахатка батат.
* * *
Аябай ооруп жапткан жакындарыбызды көрүп, кайрат айтып, көңүлдөрүн көтөрүп келели, антпесек өмүрдөн өтүп кетсе, бизди жоктоп арманын өзү менен кошо ала кетет.
* * *
Жегич хандар, падышалар өлкөнүн байлыгын талап- тоноп башка жакка качып кетти, алар артына кайырчыларды, тентимиштерди, жакырларды гана көбөйтүп кетти.
* * *
Ачуунун даамын аңдабаган пенде, таттуунун даамын деле биле бербейт.
* * *
Макоо адам акылмандын оюуна түшүнбөй жатты. Акылман макоонун баардык оюуна толук түшүнүп жатты. Бирок көңүлүндө аяп койду
* * *
Өмүр боюу жакшы өнөрдү үйрөнүп келаткан адам акыры бир ийгиликке жетпей көйбөйт.
* * *
Чыгармачылыктын эки түрү болот. Кармалуучу жана кармалбоочу Жакшы обончулардын ыры адамдын жүрөгүндө, көзүндө кармалат, сонун акындардын китеби адамдын колуна, жүрөгүндө кармалат. Ал эми кармалбоочу чыгармачылыкка эмнелер кирет аны ойлонуп анан айталычы!
* * *
Кеменгер жетекчи элине пейпилдикти, токчулукту, бакубат жакшы заманды алып келет. Аны менен кошо элге жыргал доор жакшы жашоо келет.
* * *
Тилчилерибиз мезгилди туура эле үчкө бөлгөн: Өткөн чак, учур чак, келеер чак. Анда өткөн чагыбыз тээ алыстагы алтын балалыгыбыз болсун. Учур чак мээнеттене тынбай эмгектенип жаткан ушул чагыбыз болсун. Келеер чак өткөн эмгегибиздин ырахатын көрүп, дөөлөттүү эс алып, карылыкты сүргөн бактылуу күндөрүбүз болсун.
* * *
Усталар да иштеп жатат, тикмечилер да иштеп жатат, акындар да иштеп жатат, кыскасы баарыбыз иштеп жатабыз, артка бир нерсе калтыралы, нан таап, таза жашайлы, деп үмүттөнүп жатабыз.
* * *
Адамдар айтат: «Мурунку жаштарыбыз аябай үлгүлүү болгон» – деп, жок азыркы жаштарыбыз деле үлгүлүү, влардын эмгегине, жүрүм-турумуна сыймыктансак болот.
* * *
Шаардагы бай адамдардын заңгыраган этаж үйлөрүн көрүп, айылдан келген адам айтты: «Мындан көрө менин айылдагы тоонун түбүндөгү, суунун жээгиндеги бак шактуу эки бөлмө үйүм ызы -чуусу жок, тынч, жымжырттык аралап түбөлүк бейкуттукта жашап, эч нерсеми уурдап кетпейт деп жаным тынч. Ошол үйүм жакшы экен»-деп кубаныптыр
* * *
Жаңы менен эскинин ортосунда чоң айырма бар, жаңы жаңылыгын салып, жашообузга ачылышты жакындатып турмушубузга жакшылыкты алып келет.
* * *
«Жашообуз бул түбү жок чексиздик, кайда баратабыз, эмнеге баратабыз, биринчи ошону аныктап алалычы? Анан калганы өзү эле чечилет» -деп кээ бир адамдар баш катырышат.
* * *
Адам уктаса да, басып жүрсө да, аябай катуу ооруп жатса да ойлонот. Кыскасы адамды ой жетелеп жүргөн шекилденет. Ошол үчүн ойлоно берели.
* * *
Айланайын адамдар,! Оюуңарга жаратканымдын ыйык каалосун киргизгиле! Силердин аң сезимиңер жакшы жагына жылса, биз аны көрүп, баарыбыз кайра жаралган болобуз!
* * *
Соккон жүрөгүм нурланып, жаратканым жакшы каалоо ийгилигин, жүрөгүмө киргизип турса, менин жашоом жакшы жагына ооп бараткандай сезилет.
* * *
Адам пендесине өлүм келе турган кубулуш, келсе көтөрөбүз. Ал кандай жол менен келет биз ошону билбей жана сактана албай жатабыз. Келсе аны да көтөрөбүз.
* * *
Кээ бир адамдар айтат: «Күндү кантип жүрөгүбүзгө батырабыз» деп. Батырабыз жүрөгүнө күндү батырып, адамдарга кайра нур чачкан улуу гений адамдар толуп эле жатпайбы.
* * *
Аркандын бир учунда сүйүү, экинчи учунда жек көрүү турат. Жүрөгүмө «Кайсынысын аласың десем?», «Сүйүүнү эле аламын» дейт. Албетте сүйүүнү алган жүрөк башкаларга бактылуу нур тарата алат. Ошол үчүн жүрөк жашап, жана жакшынакай иштеп жатат.
* * *
Адам деле пенде эмеспи, сүйүп да, жек көрө да, билиш керек. Сүйүүнү жана таза жашоону булгаган кишини жек көрүш керек. Ал эми тазалыкка, сүйүүгө, акыйкат чындыкка умтулган адамды жакшы көрүш керек.
* * *
Маанисинде жалыны, таланты, ачылышы, чындыгы жок адабият чындыкка такыр дал келбейт.
* * *
Элдин демине журтка каршы багытталган адилетсиздикти жана жалган ушакты жеңип, чындыкты жарата алган адам баатырдыкты деле жарата алат.
* * *
Чындыкты садага чапкан адамдын жанында жүрүү коркунучтуу жана опурталдуу
* * *
Элди ээрчитип келеткан эл башчынын жолу дайыма алдыда болуш керек, ал токтоп калса, же баса албай эмне кылаарын билбей кетенчиктеп артка карай жылса, артындагы күргүчтөп келаткан журт аны тепсеп кетсе жок болушу ыктымал.
* * *
Жашоо канчалык сулуу көрүнгөнү менен ач көз, митаам адамга кандайдыр бир жери жетпей турат.
* * *
Ыр жазып баарыбыз акын болдук деп турабыз, бирок таланттуу ыр жазып качан Алыкулдай чыныгы даанышман болууга жете албай арманда турабыз.
* * *
Өсүп турган роза гүлүнүн сулуулугу каргага керек эмес, сулуулукту даңазалап оболотуп ырга салган тигил булбул менен акынга керек.
* * *
Бул оорчулук, жокчулук заман акыры бизден бир күнү кетеерин билип эле турабыз, бирок тетиги элдин канын соргон жетекчинин кайсы күнү иштен кетеерин такыр билбей турабыз.
* * *
Ырас эле адамдарга өмүр бир эле жолу берилиптир, эки жолу берилсе, Напалеон сыяктуу адамдар, бул дүйнөнү азга болсо да, кайтадан бийлеп алайын деп ааламды будуң-чаң кылмак экен.
* * *
Бийликтен жетип элдин башкарам дегендер өтө көп болуп жатат. Бийликке жетип элимдин турмушун кантип оңдойм дегендер такыр эле жок болуп жатат.
* * *
Өлкөгө эркиндикти эл алып келет. Ошол эркиндикти пайдаланып кээ бир адамдар эл башчы болуп, өз жанын жана жакындарын жыргата туйтуна баштайт. Анда биздин элге такыр эркиндик жеткен эмес. Эл мурункудай эле жакыр жашап келет.
* * *
Элге арналган кубанычты, сүйүүнү, бакытты, өлүмдөн коркпогон бир баатыр гана жаратты. Бизде ошондой баатыр бар үчүн кубанычтабыз.
* * *
Бала чагымда туулган жердин бобереги тоолоруна атам экөөбүз дайыма кой кайтарып жүрчүбүз. Азыр дагы кой кайтарып турам. Бирок атам жок жалгызмын. Атамын ошондогу элесин сагынып, ойго батып турам… Мен мезгилдин өтүшү менен атамы, балалыкты, койлоруму андагы күндөрдү баарын кайда жогототтум?
* * *
Тоодо кой кайтарып жүрүп, кузгундун куркулдаганын, карганын каркылдаганын, суурдун аңкуштаганын, койлордун маараганын жана жымжырттыктын көшүлгөн үнүн уктум. Булар мен угайын деген жаратылыштын өлбөс -өчпөс сыйкыр үндөрү эле. Бул үндү бала күнүмөн бери угуп келатам. Ал менин сагынып, эстеп калайын деген үндөр эле.
* * *
Ачка курсакты тойгузуу баарынан жеңил, а бирок ага тамак табуу кандай кыйын жана оордукка турат.
* * *
Жаштар үйлөнөөрдө аябай катуу ойлонуш керек, үйлөнгөндөн кийин эсине келген өтө кеч болуп калат.
* * *
Күн алоо кызарып батып баратат, келгиле адамдар күн батып кеткенге чейин карап туралы, ага жылыналы, алоо нурду жүрөгүбүзгө киргизип, башкаларга чачууну ойлонолу! Жана жашообузга күн жылуулугу сыяктуу жаңы нерсени кошолу!
* * *
Оттун жылуу табы деле адамдын жүрөгүндө жаралып күйөт. Ал ошол жаралган жеринде эле тура бербей жүрөктөн-жүрөккө өтөт. Анын сыйкырдуу керемет жылуу илеби ошондо.
* * *
Түбөлүктүү нерсе ар дайыма энеден төрөлгөндөй жаңы жана коозддукта турат. Ал ошонусу менен жоголуудан сактанып турат.
* * *
Байыркы ата бабаларыбыз эне тилибизди унутпасын деп: «Манас, «Эр Табылды», «Курманбек», «Эр Төштүк», «Олжобай менен Кишимжан», «Кожожаш» деги койчу санат жеткис элдик чыгармаларын урпактарына калтырган. Ошолордун тилегин унутуп, эне тилибизди сүйлөбөй унутсак бизди алардын арбагы кечиреби?
* * *
Бийликке жеткен жетекчилер өз кызыкчылыгы үчүн акыйкатты жана чындыкты элге көрсөтпөй катып жатат. Жаалданган журт ал катылган нерсни акыры көрбөй жана таппай койбойт.
* * *
Эл ичиндеги жакшы башталыш унутулбай кала берет, ал ошонусу менен улуу жана өлбөс болуп жашай берет.
* * *
Эпостогу миф бул жакшы ачылыш, андагы чыгарманын өзөгүндө байыркы ата-бабаларыбыз жараткан эрдик, арман, кубаныч баардыгы билинбей жашырынып, жашап жатат. Ошол жашыруун нерсени турмушубузда колдонуш үчүн анын сыйкырдуу жагын үйрөнүшүбүз керек.
* * *
Бактысыз күндөрдүн артынан бактылуу күндөр келе жатат. Алардан бизге жакшы жолдор ачылганы келе жатат.
* * *
Гүл өзүнүн жыты менен бааланат. Бирок жыт көзгө көрүнбөйт жана кармалбайт. Ошонусун да сыйкырдуу көрүнүш. Эгер жыт кармалса адамдар анын алып, касиетсиз нерсе кылып таштамак.
* * *
Ардактуу ата-энелер балдарыңарга кудайдан өмүрдү сурагыла, ошону менен бирге ыйманды, адамкерчиликти дагы сураганды унутуп калбагыла!
* * *
Биринчи өзүмүн ким экенимди тааныйын, андан кийин башкаларды байкап,алардын кандай касиети бар экенин дагы тааныйын.
* * *
Наяти кыргыз тилин билбей калган балдар ата-энеси жок такыр башка чоочун кишинин колунда жетим калып, чоңойгон балдар сыяктуу элес берет.
* * *
Аалы Токобаев кыргыз адабиятынын улуу сыймыгы анын поэзиясы, прозасы биздин эсибизде түбөлүккө калып, анын чыгармаларына биз куштарбыз жана окуганга муктажбыз.
* * *
Кандай болгон күндө да Касым Тыныстановдун, Мукай Элебаевдин жана Узакбай Абдукаимовдун кыргыз адабиятына жумшаган эмгеги, аябай чоң. Ошол үчүн алар эч убакта унутулбай бизден бөлүнбөй бирге жашап келе жатат.
* * *
Бийликтин жогорку тепкичине жетип, иштей албай кулап түшкөн адам кайра эле бийликти самап жулуна бергени адамдын боорун оорутат же, нервине доо кеткен пенде эмеспи деп шек санатат.
* * *
Бийликке жетип эл байлыгын жеген көрүнүш коркунучтуу нерсе, эл байлыгы менен байыгандык дагы азаптуу нерсе, же мындай кубулуш журтубузда жок нерсе болсун!
* * *
Эл байлыгын жеп байыдың, ал көрүнүш өзүңү уктатпайт, аны көрүп турган мени уктатпайт, же жалпы элди уктатпайт.
* * *
Кагылайын калың эл ойлонгулачы! Акыл эстүү жаштарыбыз өсүп келе жатат, ошолорду эл бийлигине сүрөйлү анткени, биздин келечегибиз жаштарга таандык деп айтпадык беле!
* * *
Баардык эле заманда, баардык эле кылымда, кыргыз элине акылман Бакайлар, сарала жаргак шым кийген, сарала сындуу ат минген акылман Алманбет, баатыр Манас, эбегейсиз элин коргогон Сыргак, Чубак, көп тил билген Ажыбай, Чыйырды, Каныкей, Айчүрөк, Күлчоро жана башка акылмандар керек. Алар болбосо кыргыз элинин сакталышы кыйын болуп турат.
* * *
Башыбыздагы ак калпак байыркы энелерибиз бизди кийсин деп жасап таштап кеткен. Ак кар баскан Ала- Тоону ата-бабабыз бизди жашасын деп таштап кеткен. Бул экөө бизге арналган байыркы ата-бабалардын эч кимге карматкыс ыйык таберик белеги.
* * *
Көз көрөт, кулак угат, ооз сүйлөйт, бул үчөө биздеги жүрөктөн чыккан асыл нерсени элге жеткирип турса, анда биз жаңылбайбыз.
* * *
Эмне үчүн биз Жусуп Абдыракмановду, Төрөкул Айтматовду, Баялы Исакеевди, Султан Ибраимовду кайра-кайра аттарын айтып,эскере беребиз. Алар эл үчүн иштеп, үлгү көрсөтүп кеткен. Ошол үчүн алар бизге баардык кезде керек. Унутулгус адамдардй улам-улам эскере беребиз. Ушундай адамдарыбыз көп болсо кана. Тилекке каршы алардын саны такыр эле аз болуп арбыбай жатпайбы.
* * *
Таза адамдын жан дүйнөсү кооздукту жаратат. Кооздукту көргөн адам ага суктанып, ал дагы кооздукту жараткысы келет. Демек кооздук өлбөйт жана түбөлүк үлгү.
* * *
Гүлдөр бир-бирине ач көздүк кылып, сулуулукту булгабайт ага отоо чөптөр көрө албастык кылып оордун талашат. Бирок адам колу отоо чөптөрдү отоп, ааламдагы залимдикти жок кылып гүлдөрдүн сулуулугун сактап турат. Демек ар бир адам жер үстүндөгү кооздукту сакташ үчүн жаралган сыяктанат.
* * *
Сабатсыз адамдын жан дүйнөсүндө караңгылык уюп жатат, Эшикте дагы караңгылык көз ачырбай уюп жатат. Бирок тура туруп, таң агарып, ыйык күндүн нуру чачып келатканын дагы унутпай туралы!
Жаратылыш энеге таң агарды, береги караңгы адамдын ички дүйнөсүнө дагы таң агарып ак жрык болсун биз ага ошону каалайбыз!
* * *
Эл үчүн адал иштеген адамдарды ушактап булгабайлы, аларды жамандоо оорду толбос кыянаттык. Кыянаттыкты жараткан киши жакшы уктай албайт жана жакшы түш көрө албай өзүн азаптуу кайгыга салат.
* * *
Бирөө менден сурады:
– Тазалык кайда?, -деп.
– Ал сенин жүрөгүңдө,– дедим.
Жүрөгүндө тазалыгы жок адам аны эч бир жерден жакшылыкты, ак жарыкты таба албайт.
* * *
Улуу казак эли менен ар дайыма биргебиз Алардын кубанычы биздин кубанычыбыз. Алардын арманы биздин арманыбыз. Анткени алар менен кан -жаныбыз, тилибиз, дилибиз байыркы замандан бери бирге жашаган эгиз элбиз, жана бир тууганбыз. Жана мындан ары да бирге жашап келе беребиз. Алар менен үмүтүбүз, ой санаабыз түбөлүк бирге.
* * *
Эмне үчүн кээ бир пенделер таза адамдарды жок кылат. Алардын жан дүнөсүндө: назиктик, боорукердик, жакшылык каалоо, келечекке умтулуу сезимдери жок беле! Жандүйнөсүндө жалгыз гана мыкаачылык өмүр сүрүп калды беле!
* * *
Журт башчыдан эл түңүлсө, эл башчы да элден түңүлөт дей бер. Эми эки жакты бириктирүү оңойго турбайт. Себеби андай алкы бузукту эл кечирбейт, элден мурун жаратканым кечирбейт.
* * *
Таланттуулар айтат:
– Ийгиликтин жолу түз эмес, ийри -муйру ошентип далай адашууларды көрүп, анан акыры түз жолго жетебиз,-дешет.
* * *
Комузубуздагы үч кылдын ар биринин мааниси бар. Алардан биздин өткөндөгү арманыбыз, кубанычыбыз көрүнүп турат. Же болбосо комуз күүлөрүнөн өткөнүбүз, азыркыбыз, келечегибиз даана сезилет. Демек комузубуз байыркы ата-бабаларыбыздын санжыра, тарыхын басып өткөн жолун айтып берүүчү ыйык китеп.
* * *
Булбулдар айтты:
– Биз түштүктөн келдик, эми силерге жакшы сайрап беребиз.
Чымын, чиейлер, көпөлөктөр айтты:
– Күзгү суукка чейин биз силерге караан болуп бирге жашайбыз.
Келген жаз айы айтты:
– Биз силерге баарын алып келдик, эми мезгилдин ырыскысын көрүп, эмгектенип жакшы жашай бергиле!
* * *
Акылмандан сурашты:
– Океан тереңби, же адамдын акылы тереңби?
– Адамдардын акыл океандын тереңдигин эчак эле ченеп салган. Албетте адамдардын акылы океандан алда канча терең.
* * *
Акылмандан сурашты:
– Тоолор эмне үчүн картабайт?
– Канча кылым болду, аны шамал, бороон, жамгыр да карыта албады. Демек бийик нерсе ар дайыма улуу болот жана эч убакта картайбайт.
* * *
Менин сүйүктүү адамдарым, каар, жек көрүү, жамандоодон башка адамдарга жакын сүйүү, көңүл көтөрүү, кубаныч, таалай бар экенин, унутуп салбагылачы!
* * *
Мен өмүр боюу мектепете татынакай балдар, кыздардын арасында жөнөкөй мугалими болуп иштедим. Аларга акыл насаатымы айтып, тарбия бердим. Ошол жылдарда иштип жүрүп, акыл насаат сөздөрүмү чогултуп, «Адамдын асыл ойлору» деген китепти жараттым. Татынакай окуткан балдарым болбосо, ал китебим жаралаар беле ким билет?
* * *
