
Güncel İletişim Çalışmaları 1
Pandeminin ilk haftalarında binlerce sağlık çalışanı hastalıkla ve koruyucu önlemlerle ilgili yeterince bilgi sahibi olamadığından hastalanmış, bazıları da kaybedilmiştir. Ancak DM sayesinde hastalıkla ilgili bilgiler kısa sürede tüm topluma ve sağlık çalışanlarına iletilip, gerekli önlemler alınınca sağlık çalışanlarında hastalık ve ölüm oranları süratle düşmeye başlamıştır.
Chan ve arkadaşlarının yaptıkları bir çalışmada; Pandemi esnasında Dünya çapında yaygın olan DM’nin alt yapısı sayesinde, güvenilir, iyi hazırlanmış infografiklerin (bilgi grafiği) hazırlandığını, bunların 10 gün içerisinde Türkçe dâhil 12 dile çevrilerek, Twitter, Wechat, ve sağlık web siteleri aracılığıyla milyonlarca sağlık çalışanına yayıldığını böylece binlerce hayatın kurtulduğunu bildirmiştir (21).
Murri ve arkadaşları İtalya’da SM üzerinden yaptığı bir çalışmada; her yaşta ve uzmanlık alanında hekimlerin Pandemi esnasında Covid – 19 ile ilgili bilgilerini güncellemek için SM’yı daha fazla kullandıklarını tespit etmiştir (22).
Yine Bao ve arkadaşları, yaptıkları bir çalışmada, DM nın halk sağlığı kurumlarının koordinasyonu, özellikle görsel bilgilerin geniş kitlelere yayılması, halk sağlığı kampanyalarının teşviki için önemli faydalar sağladığı, ancak DM nn; yanlış bilgilerin aktarılmasını önleyici tedbirler alarak, güveni artırmaya yönelik halkı aydınlatmaya ve kurumsal tabanlı sitelerdeki yükü hafifletmeye odaklanarak, daha fazla kullanılması önerilmiştir (23).
D. Cinsel Yaşama EtkileriPandemi de DM nın birçok konuda olduğu gibi, cinsel yaşam üzerine de önemli etkileri olmuştur. Pandemi ile ilgili SM da yer alan yanlış ve paniğe yol açan haberler, ekonomik kriz, işsizlik, kısıtlamalar, insanları strese sokmuş, ruhsal sağlığı olumsuz etkilemiş, cinsel yaşamı kötü yönde etkilemiştir.
Pandemi esnasında DM da cinsel yaşam ile ilgili bölümler ayrılmıştır. Times da;”Coronavirus and Sex: Questions and answers”, Facebook ta benzeri konuda platformlar oluşturulmuştur.
Döring tarafından yapılan bir çalışmada, Pandemide SM’nın seks ilişkilerine etkileri araştırılmış; Pandemide SM’nin etkisiyle tek eşli ilişkilerin sayısında artış olduğu, günü birlik ilişkilerin ise bulaş korkusuyla azaldığı belirtilmiştir (24). Pandemi nedeniyle tek eşli ilişkilerde artış, Döring’in tanımıyla; “Corona virüs bebeği” patlamasına yol açmıştır.
Pandemi ile ilgili sağlık platformlarında Pandemide seks işçileri ile ilişkilerde dikkat edilmesi gerekli noktalar belirtilmiştir. Aynı çalışmada; mastürbasyon, pornografi, seks oyuncakları, online, telefonla ve sanal seks oranlarında artış olduğu vurgulanmıştır.
E. Ruh Sağlığına ve Sosyal Sağlığa EtkileriPandeminin başladığı ilk günlerde DM’da durduk yere düşüp, kanlar içinde yere yığılan insanların görüntüsü toplumu inanılmaz ölçüde etkilemiş, büyük bir korkunun yayılmasına neden olmuş, kitlelerin paniğe kapılmalarına yol açmıştı.
Medyada yayın yapan kişilerin bir numaralı isteği yüksek reytingdir.
Bu amaçla, aktarılan bilgileri ilginç ve dikkat çekici hale getirmek için sıklıkla haber veya bilgi; süslenir, bazen abartılır, bazen değiştirilir.
Bu asılsız, süslü haberler DM yoluyla Dünya da geniş kitlelere ışık hızında aktarıldığında şok etkisi yaratır.
James tarafından Avustralya da yapılan bir çalışmada DM’nin abartılı haberleri nedeniyle Pandeminin ilk aylarında halkın paniğe kapıldığı, Marketlere hücum ettiği ve tuvalet kağıdının bile stoklandığı bildirilmiştir (25).
Pandemi esnasında SM kullanımının artmasının nedenlerinden biride;
Pandemi nedeni ile getirilen kısıtlamaların kişileri, psiko – sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için SM ye yönlendirmesidir.
Singh ve arkadalarının yaptığı bir çalışmada; Pandemi nedeniyle SM kullanım oranlarının artışındaki en önemli sebeplerin; insanların ilişki kurma, kendini ifade etme, kabul görme, onaylanma ihtiyacının artması olduğu bildirilmiştir (26).
Pandemi esnasında toplumlara göre SM nin işlediği temalar değişiklikler göstermiştir. Thomas ve arkadaşlarının Avustralya da Pandemide SM nın işlediği ana temalar üzerine yaptığı bir çalışmada; en çok işlenen temaların; toplumsal ve ekonomik sorunlar olduğu bildirilmiştir (27).
Pandemi esnasında birçok ülkede hem geleneksel medyada hem SM’da sağlık çalışanlarına kahraman muamelesi yapılmıştır.
Ancak Cox’un SM üzerinden sağlık çalışanları ile ilgili yaptığı bir çalışmasında; Pandemi esnasında sağlık çalışanlarına “kahraman” yakıştırması yapılmasının, sağlık çalışanlarının psikolojisini olumsuz yönde etkilediğini ortaya çıkarmıştır (28).
Anwar ve arkadaşlarının Pandemi esnasında kitle medyasının etkileri ile ilgili yaptığı bir çalışmada, Pandemi esnasında kısıtlamalar nedeni ile ortaya çıkan sosyal izolasyon ve finansal zorlukların, Covid – 19 ile ilgili olumsuz haberlerin kitle medyasında çok fazla yer almasının, toplumda önemli ölçüde strese ve paniğe yol açtığı, ev içi ve yaşlı istismar oranlarının arttığı, sahte doktorların ve politikacıların onayladığı bazı ilaçların, bilimsel olmayan bazı tedavilerin halka zarar verdiği bildirilmiştir (10).
Wietnam’da Tran ve arkadaşları yaptıkları bir çalışmada Pandemi esnasında 38 milyon SM bilgisini analiz etmişler, en çok facebook ‘un kullanıldığını bildirmişlerdir(29). Yaptıkları çalışmanın sonucuna göre, halkın SM’da Pandemiyi tartıştıkça rahatladığını, duygularının negatiften pozitife dönüştüğünü bildirmişlerdir.
Sujarwoto ve arkadaşlarının Pandemi ile ilgili Endonezya da 703 üniversite öğrencisi üzerinde SM üzerinden yaptığı bir çalışmada;
SM bağımlılığının ruh sağlığına etkilerini araştırmıştır(30). Yaptıkları çalışmanın sonuçlarına göre; Pandemi esnasında SM bağımlılarının, güçlü sosyal aile ilişkileri olan kişilere göre daha fazla depresyona girdiklerini saptamışlardır.
Yine Amerika da Preisab ve arkadaşlarının yaptıkları bir çalışma da; Pandemi esnasında gebe kadınların 1/3 ünde SM’daki haberlerin önemli ölçüde strese yol açtığı ve buna bağlı olarak komplikasyonlar geliştiği, dış ortamda sosyal ilişkilerin stresi azalttığı bildirilmiştir (31).
Nabity – Grover ve arkadaşları yaptıkları bir çalışmada, Pandemi esnasında insanların SM aracılığıyla kendini ifade etmeye daha fazla zaman ayırdığını belirtmiştir (32). Aynı çalışmada, Pandemi öncesinde sosyal yönden açıklanması uygun olamayan bazı ifadelerin kamu yararı olduğu için açıklanabilir, açıklanması uygun olan bazı ifadelerin ise tam tersine SM’da açıklanamaz hâle geldiği vurgulanmıştır. Bunun nedeni olarak da Pandemi esnasında kişilerin SM’de kendini ifade etme tarzının; kendine odaklanma ve topluma odaklanma perspektifleriyle açıklanabileceği belirtilmiştir.
Valdez ve arkadaşlarının Amerika da 86.581.237 Twitter verisi üzerinde yaptıkları bir çalışma da; Pandemi esnasında SM’nın insanlar üzerindeki etkileri 3 ana başlık altında araştırılmıştır (33).
1. Pandemi esnasında SM de Covid – 19 ile ilgili hangi tema en çok işlenmiştir?
2. Pandemi, SM kullanım oranlarını artırmış mıdır?
3. Pandemi toplumsal duyarlılığını etkilemiş midir?
SM üzerinden yapılan bu çalışmanın sonuçlarına göre; Pandemi esnasında SM da Covid – 19 ile ilgili en çok işlenilen tema;
İnsanların hayat tarzındaki değişiklikler olmuştur. Pandemi esnasında insanların SM kullanım oranlarında önemli ölçüde artış olmuştur.
Pandemi, toplumsal duyarlılığı olumsuz yönde etkilemiştir.
Yine aynı çalışmada elde edilen sonuçlara göre; Pandemi esnasında kısıtlamalara bağlı olarak SM kullanım oranlarında artış, sosyal ilişkilerde azalmaya bağlı sorunların görülme oranlarını kısa sürede düşürmüş olsa da, uzun vade de ruhsal sorunların ortaya çıkmasını engellemesinin olanaksız olduğu belirtilmiştir.
Drouin ve arkadaşları tarafından Amerika da SM üzerinden yapılan bir çalışmada Pandemi esnasında 260 ailede SM nın etkileri araştırılmıştır (34). Elde edilen sonuçlara göre; Pandemi esnasında çocuklar ve ebeveynlerin SM kullanım oranlarında artış olmuştur. Ayrıca SM, telefon ve teknolojinin fazla kullanımına bağlı olarak çocuklarda ve ebeveynlerinde gerginlik (Anksiyete) oranları yükselmiştir. Ebeveynlerde gerginlik artışının sebebi olarak; sosyal destek ve bilgi araştırma için aşırı SM kullanımı olduğu ortaya çıkarılmıştır. Yazarların düşüncesine göre; kriz dönemlerinde toplumu bilgilendirmenin en doğru yolu; halk sağlığı kurumlarının doğru bilgileri toplayıp, değerlendirip, harmanlayıp, SM da dağıtım yapmalarıdır. Aksi durumda SM kullanımı Dünya çapında çok yaygın olduğundan, potansiyel yanlış haberler, toplumda sebepsiz davranış bozukluğu, stres ve gerginliğe yol açabilmektedir. Ayrıca SM daki eğitim kampanyalarının; bireysel farklılık ve gelişim seviyeleri dikkate alınarak tasarlanmasının daha doğru olacağı vurgulanmıştır (34).
F. Z Kuşağına EtkileriAmerika da Today’in düzenlediği bir online yarışma da izleyicilere “Y” kuşağından sonraki nesile ne ad verebiliriz sorusu sorulmuş ve “Z” kuşağı adı verilmesine karar verilmiştir. 1990’lı yılların sonu ile 2010’lu yılların başı arasında doğan Z kuşağının temel özelliği; internet ve DM ile beraber doğan ve büyüyen bir nesil olmasıdır. Bunun sonucu olarak Z kuşağı, Pandemide DM nin etkilerinin en iyi gözlenmesi gereken bir grup olma özelliği taşımaktadır.
Liua ve arkadaşlarının, İngiltere de Mart – Mayıs 2020 tarihleri arasında, Pandemide SM’nin Z kuşağı üzerine etkileri üzerine yaptığı bir çalışma; SM nin karanlık yüzünü gözler önüne sermiştir (35). Pandemi esnasında aşırı bilgi yüklenmesi, DM ile beraber doğan ve büyüyen bu neslin ruhsal sağlığını tehlikeye sokmuştur. Covid-19 korkusu ve SM yorgunluğu, bu kuşağın SM kullanımını kesintiye uğratmıştır (35).
G. İnfodemi ve Haber Etiğine EtkileriDijital medyanın iletişimde ışık hızına ulaşması, Covid – 19 salgını esnasında diğer bir Pandemiye; bilgi salgınına, “İnfodemiye” yol açmıştır. Bilgi iletişimindeki aşırı hız; isteyerek veya istemeden yanlış bilgilerinde geniş bir kitleye aktarılmasına yol açmış, bilgi veya yorumlar iletilirken; haber etiğine uyma kuralı önemli ölçüde askıya alınmıştır. Motta ve arkadaşları tarafından Pandeminin ilk aylarında Amerika da yapılan bir çalışma da, DM yoluyla yaratılan infodemi nedeniyle, Amerikan halkının;
% 13’ü Pandeminin bir şaka olduğuna,
% 49’u Pandeminin ortaya çıkma nedeninin biyolojik silah olduğuna,
% 44’ünün Pandeminin abartıldığına inandığını göstermiştir (36).
Yine aynı çalışmanın sonuçlarına göre güvenilir medya kaynaklarında, tanınmış kişiler aracılığıyla söylenen veya söyletilen masum yalanlar ve yanlış iddiaların, bireylerde yanlış bir güvenlik duygusu oluşturduğu ve bu nedenle kamu sağlık kuruluşlarının önerilerinin görmezden gelindiği ortaya konulmuştur.
Gonzales ve arkadaşları yaptıkları çalışmada; Pandemide SM’nın yanlış, güncel olmayan ve yalan haberlerin yayılmasında çok önemli etkisi olduğunu vurgulamıştır(13). Aynı şekilde SM kullanıcısının bilgiye kişisel görüş ve eğilimlerini katabilme olasılığı olduğunu, bunun dışında SM’nin en kötü tarafının yanlış ve yanıltıcı bilgilerin topluma abartılarak aktarıldığında; toplumda panik, korku, gerginlik ve depresyona yol açılabileceği belirtilmiştir. Aynı çalışmada, 30 Nisan 2020 tarihi itibarıyla PubMed de Pandemi ile ilgili 8000 makale bulunduğu (infodemi), SM platformlarında çok sayıda yanlış ve yanıltıcı haberlerin paylaşıldığı, bu nedenle Dünya Sağlık Örgütünün Web sayfasında bir;”Pandemi ile ilgili mitler” bölümü açtığı bildirilmiştir (13).
Radwan ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada; Pandemi esnasında SM daki bazı platformların yarattığı bilgi kirliliği nedeni ile, insanların paniğe ve korkuya kapıldığı, gereksiz stoklama yaptığı, gereksiz ilaç kullanımı nedeniyle çok sayıda insanın zarar gördüğü bildirilmiştir (37). Tagliabue ve arkadaşlarının yaptıkları bir çalışmada ise, Covid – 19 Pandemisinde SM’nın halkın risk algılamasına etkileri araştırılmıştır(38). Yapılan çalışmada elde edilen sonuçlara göre; yapılan sahte haberler ve verilen yanlış bilgilerin halkın kafasını karıştırdığı, vatandaşların bu bilgileri yorumlayıp çevresiyle paylaştığı bildirilmiştir. Pandeminin ilk haftalarında uzman olmayan çoğu kişinin bilimselliği kanıtlanmamış bilgileri kitle medyasında paylaşması, böylece halkı yanlış yönlendirerek, Covid – 19 hastalığının basit bir grip hastalığı gibi algılanmasına, yeterince önlem alınmamasına yol açtığı belirtilmiştir. Çalışmada yine aynı nedenle çok sayıda olguda alkol zehirlenmesi, aşırı D vitamini kullanmaya bağlı zehirlenmeler görüldüğü ifade edilmiştir. Pandeminin ilerleyen dönemlerinde sahte haberler ve yanlış bilgilendirmelerin giderek azaldığı, kamu sağlık kurumlarının bilimsel bilgilerinin SM da daha sık yer aldığı bildirilmiştir(38).
Boberg ve arkadaşlarının Almanya’da Ocak – Mart 2020 tarihleri arasında SM üzerinden yaptıkları bir çalışmada; Covid – 19 Pandemisinin Toplumda ekonomik, politik ve sosyal yönden önemli etkileri olduğu gibi, iletişim sistemlerini de büyük ölçüde etkilediği vurgulanmıştır (39). Aynı çalışmada elde edilen sonuçlara göre alternatif medyada da (SM), geleneksel medya da olduğu gibi, haber iletiminde popülizme aynı şekilde devam edildiği belirtilmiştir.
H. Irkçılık ve Ayrımcılığa EtkileriDijital medya sanal yolla sosyal bağlılığı artırabildiği hâlde, bazen etnik gruplaşmalara, bölünmelere ve ayrımcılığa da yol açabilmektedir. Croucher ve arkadaşlarının Amerika’da yaptıkları bir çalışma, bazen DM’nın ırkçılık ve ayrımcılığı nasıl körükleyebildiğini gözler önüne sermiştir (4). Çalışmada elde edilen bulgulara göre; Amerika’da SM haberleri, Pandeminin sorumlusunun Asya-Amerikalıların, özellikle Çinli-Amerikalıların olduğu ön yargısını oluşturmuştur. Amerika’da bir SM kullanıcısının SM’ya ne kadar inanırsa; Çinli – Amerikalıların Amerika için o derecede bir tehdit olduğuna inandıkları ortaya konulmuştur. Aynı çalışma da Amerika da “Kabile Kültürü” nün, gerçeklerden farklı olarak toplumun ön yargılarını nasıl etkilediği ortaya konulmuştur. Toplum liderleri ve ünlülerin SM’da her hangi bir görüşü öne sürdüklerinde, takipçilerinin – kanıta dayalı olmasa bile – büyük ölçüde bu görüşü benimsedikleri tespit edilmiştir(4).
Le ve arkadaşları, Pandemi ile ilgili yaptıkları bir çalışmada, Pandemi sürecinde SM’nın etkisi ile Asyalı, özellikle Çinli insanların damgalandığını, buna bağlı olarak ruhsal sorunların ortaya çıktığını bildirmişlerdir (40). Bu nedenle politika yapıcıların bu soruna acilen çözüm bulmaları gerektiğini ifade etmişlerdir.
Yine Yi ve arkadaşlarının Pandemi esnasında yaptıkları bir çalışmada; SM’da yapılan haberlerin Çinli turistlerin ruh sağlığını olumsuz etkilediği bildirmişlerdir(41). Yapılan çalışmada Pandemi esnasında toplum liderlerinin DM’da konuşma yaparken çok dikkat etmeleri gerektiği, örneğin Amerika Başkanı Donald Trump’ın bir konuşmasında Covid – 19 hastalığını “Çin Virüsü” olarak nitelendirmesinin doğru olmadığı belirtilmiştir(41).
Anneliese ve arkadaşları, Pandemi ile ilgili yaptıkları bir çalışmada;
SM’da paniğin Covid – 19 dan daha hızlı yayıldığını, ırkçılığın tekrar hortladığını, Çin lokantalarına, Çin den gelen mallara karşı çıkıldığını bildirmişlerdir(42). Covid – 19 Pandemisinde SM nın yarattığı bu diasporayı ortadan kaldırmak ve SM’yi olumlu yönde kullanmak için; halk sağlığı ile ilgili kamu kuruluşlarının SM platformlarını sürekli kontrol edip, doğru ve yanlış bilgileri tespit edip, gerekli önlemleri alması gerektiğini belirtmişlerdir (42).
D. SONUÇ VE ÖNERİLER
Dünya da Pandemi esnasında Dijital Medyanın etkileri ile ilgili yapılan birçok çalışmanın sonuçları göstermektedir ki;
* İnanılmaz ölçüdeki haber/bilgi/ yayma hızı,
* Kullanıcı kitlesinin genişliği ve erişim kolaylığı,
* Düşük iletişim maliyetleri,
* Gerçek zamanlı iletişime olanak vermesi gibi nedenlerle,
Covid – 19 Pandemisini etkileyen en önemli unsur; Dijital Medya olmuştur.
Dünya da daha önce yaşanan Pandemilerin hiçbirinde görülmediği kadar Co-vid – 19 Pandemisinde Dijital Medya;
* Toplum sağlığı ve eğitimini,
* Bilim dünyasını ve teknoloji geliştirmeyi,
* Sağlık kurumlarının entegrasyon ve koordinasyonlarını,
* İnsanların cinsel yaşamlarını,
* Kişilerin ruhsal ve sosyal sağlığını,
* Özellikle genç kuşakları,
* Bilgi kirliliği ve haber etiğini,
* Irkçılık ve ayrımcılığın körüklenmesini, önemli derecede etkilemiştir.
Bu nedenle gelecek muhtemel Pandemilerde Kişilerin ve Toplumun,
Fiziksel, Ruhsal ve Sosyal yönden daha az zarar görmesi için,
Politika yapıcıların, stratejik plan hazırlayanların ve karar vericilerin,
Dijital Medyayı daha ön planda hesaba katmalarının uygun olacağı düşüncesindeyiz.
KAYNAKLAR
Harari YN: Sapiens: A Brief History of Humankind.Vintage.2015. Aken JV, Hammond E: Genetic engineering and biological weapons. EMBO Rep. 2003;4: 57–60.
Rayburn D: Streaming and Digital Media: Understanding the Business and Technology.2012. Taylor & Francis. ISBN 978-1-136-03217-2.
Croucher SM, Nguyen T, Rahmani D: Prejudice Toward Asian Americans in the Covid-19 Pandemic: The Effects of Social Media Use in the United States. Front. Commun. https:// doi.org/10.3389/fcomm.2020.00039.
Alley SJ, Stanton R, Browne M: As the Pandemic Progresses, How Does Willingness to Vaccinate against COVID-19 Evolve? Int. J. Environ. Res. Public Health. 2021;18(2).
Al-Dmour H, Masadeh R, Salman A, Auhashesh M: Influence of Social Media Platforms on Public Health Protection Against the COVID-19 Pandemic via the Mediating Effects of Public Health Awareness and Behavioral Changes: Integrated Model.Journal of Medical Internet Research.2020;22(8).
Wajahat H: Role of Social Media in COVID-19 Pandemic.The International Journal of Frontier Sciences.DOI: https://doi.org/10.37978/tijfs.v4i2.144.
Wong A, Ho S, Olusanya O: The use of social media and online communications in times of pandemic COVID-19. Journal of the Intensive Care Society. 2021;22(3): 255–260.
Saud M, Mashud M, Ida R: Usage of social media during the pandemic: Seeking support and awareness about COVID-19 through social media platforms. Journal of Public Affairs. 2020 https://doi.org/10.1002/pa.2417.
Anwar A, Malik M, Raees V: Role of Mass Media and Public Health Communications in the COVID-1w0;12(9).
Suhaizal H, Alias M, Nurhanım SA, Aini NP, Wan HN, et al: STUDENTS’ INTENTION TO SHARE INFORMATION VIA SOCIAL MEDIA: A CASE STUDY OF COVID-19 PANDEMIC. Indonesian Journal of Science and Technology.2020;5(2).
Dkhar SA, Quansar R, Saleem SM, Khan MS: Knowledge, attitude, and practices related to COVID-19 pandemic among social media users in J&K, India. Indian Journal of Public Health.2020; 64(6).
Gonzales DA, Torteloro L: Social media influence in the COVID-19 Pandemic. Int. braz j urol.2020;46(1).
Diego L, Lima M, Albanez A, Medeiros LA: Social media: friend or foe in the COVID-19 pandemic? Clinics 75. https://doi.org/10.6061/clinics/2020/e1953.
Nadeak B: The Effectiveness of Distance Learning Using Social Media during the Pandemic Period of COVID-19: A Case in Universitas Kristen Indonesia. International Journal of Advanced Science and Technology. 2020;29 (7):1764-1772
Dutta A: Impact of Digital Social Media on Indian HigherEducation: Alternative Approaches of Online Learning. International Journal of Scientific and Research Publications.2020; 10(5).
Rasmieh A, Della M, Bronwyn E, Jed M, Amy R, Villarosa BND, et al: COVID-19 vaccination intention in the first year of the pandemic: A systematic review. Journal of Clinical Nursing. 2021 https://doi.org/10.1111/jocn.1595.
Love JS, Blumenberg A,Horowitz Z: The Parallel Pandemic: Medical Misinformation and COVID-19.Primum non nocere. J Gen Intern Med. 2020; 35(8): 2435–2436.
Cuello-Garcia C, Perez-Gaxiola G, Amelsvoor L: Social media can have an impact on how we manage and investigate the COVID-19 pandemic. J Clin Epidemiol. 2020; 127: 198–201.
Pollett S,Rivers C: Social Media and the New World of Scientific Communication During the COVID-19 Pandemic. Clinical Infectious Diseases.2020;71(16).
Chan AKM, Nickson CP, Rudolph JW, Lee A, Joynt M: Social media for rapid knowledge dissemination: early experience from the COVID-19 pandemic. Anaesthesia.2020. https:// doi.org/10.1111/anae.15057.
Murri R, Segela FV, Vecchio PD, Cingolani A, Taddei E, Micheli G et al: Social media as a tool for scientific updating at the time of COVID pandemic: Results from a national survey in Italy. Plos one.2020. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0238414.
Bao H, Cao B, Xiong Y,Tang W: Digital Media’s Role in the COVID-19 Pandemic. JMIR mhealth and uHealth. https://preprints.jmir.org/preprint/20156.
Döring N: How Is the COVID‐19 Pandemic Afecting Our Sexualities? An Overview of the Current Media Narratives and Research Hypotheses. Archives of Sexual Behavior.2020; 49:2765–2778.
James A, Jenni J: COVID-19: Vulnerability and the power of privilege in a pandemic. Health Promot J Austr. 2020; 31(2): 158–160.
Singh S, Dixit A, Joshi G: “Is compulsive social media use amid COVID-19 pandemic addictive behavior or coping mechanism? 2020.doi: 10.1016/j.ajp.2020.102290.
Thomas T, Wilson A, Tonkin E, Miller ER, Ward PR: How the Media Places Responsibility for the COVID-19 Pandemic—An Australian Media Analysis. Frontiers in Public Health. 2020 | https://doi.org/10.3389/fpubh.2020.00483.
Cox CL: ‘Healthcare Heroes’: problems with media focus on heroism from healthcare workers during the COVID-19 pandemic FREE. Journal of Medical Ethics.2020. http://orcid. org/0000-0001-9416-9509.
Tran HTT, Lu SH, Nguyen BV: Social Media Insights During the COVID-19 Pandemic: Infodemiology Study Using Big Data. JMIR Mhealth Uhealth2021;9(7).
Sujarwoto RAMS, Yumarni T: Social Media Addiction and Mental Health Among University Students During the COVID-19 Pandemic in Indonesia. International Journal of Mental Health and Addiction.2021;1:1-15.
Preisab H, Mahaffetc B, Heiselmand C, Lobela M: Vulnerability and resilience to pandemic-related stress among U.S. women pregnant at the start of the COVID-19 pandemic.2020. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.
Nabity-Grover T, Cheung CMK, Thatcher JB: Inside out and outside in: How the COVID-19 pandemic affects self-disclosure on social media. International Journal of Information Management. https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2020.102188.
Valdez D, Thij M, Bathina K, Rutter LA, Bollen J: Social Media Insights Into US Mental Health During the COVID-19 Pandemic: Longitudinal Analysis of Twitter Data. J Med Internet Res. 2020;22(12).
Drouin M, McDaniel BT, Pater J, Toskos T: How Parents and Their Children Used Social Media and Technology at the Beginning of the COVID-19 Pandemic and Associations with Anxiety. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking 2020;23(11).
Liua H, Liub W, Yoganathanc V, Osburg VS: COVID-19 information overload and generation Z’s social media discontinuance intention during the pandemic lockdown. Technological Forecasting and Social Change.2021. https://doi.org/10.1016/j.
Motta M, Stecula D, Farhart C: How Right-Leaning Media Coverage of COVID-19 Facilitated the Spread of Misinformation in the Early Stages of the Pandemic in the U.S. Canadian Journal of Political Science.202;53(2).
Radwan E, Radwan A: The Spread of the Pandemic of Social Media Panic during the COVID-19 Outbreak. European Journal of Environment and Public Health. 2020;4(2).
Tagliabue F, Galassi L, Mariani P: The “Pandemic” of Disinformation in COVID-19. NS Comprehensive Clinical Medicine.2020;2:1287-1289.
Boberg S, Quanddt T, Schatto-Eckrodt T, Frischlich L: Pandemic Populism: Facebook Pages of Alternative News Media and the Corona Crisis – A Computational Content Analysis. Computer Sciences.2020. arXiv:2004.02566 [cs.SI].
Le MS, PhuongThao D, Goldmann EY, Lawrence H: Psychological impact of anti-Asian stigma due to the COVID-19 pandemic: A call for research, practice, and policy responses. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy.2021; 12(5), 461–464.
Yi Z, Edmund G, Jun W: The effects of misleading media reports about COVID-19 on Chinese tourists’ mental health: a perspective article. Anatolia. 2020. https://doi.org/10.1080/130 32917.2020.1747208.
Anneliese D, Sam M, Emilie K, Raman P, Anneliese WS, Heidi L: The pandemic of social media panic travels faster than the COVID-19 outbreak. Journal of Travel Medicine.2020;27(3).
2.BÖLÜM
TÜRK SİNEMASINDA ULUSAL KİMLİĞİN İZLERİ: DAĞ VE DAĞ 2 FİLMLERİ ÜZERİNDEN BİR ANALİZ
Neriman SAYGILI2
Hıdır Veysel Karani ARAS3